نقش رفاه و برابری اجتماعی در سلامت روان

گروه جامعه: صحبت از فقر که می‌شود، نگاه‌ها به سمت یک سبد غذایی غیراستاندارد، نداشتن مسکن و... می‌رود. فقر اما تنها به این موارد محدود نیست. تبعات فقر و نابرابری، دامن سلامتی را هم می‌گیرد.به گزارش تجارت نیوز،نگاهی به آمارهای رسمی نشان می‌دهد که بیش از 30 درصد از ایرانیان، اختلال روانشناسی دارند. سلامت روان تنها در داشتن یا نداشتن اختلال روانی معنا نمی‌شود. حالتی از رفاه روانی است که افراد را قادر به کنار آمدن با استرس‌های زندگی می‌کند. افراد بتوانند توانایی‌های خود را درک کنند، خوب یاد بگیرند و خوب کار کنند.

سلامت روان در نظام طبقاتی
شرایط اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی و فردی می‌تواند بر سلامت روان افراد اثرگذار باشد. مواردی که سلامت روان افراد را تقویت می‌کنند یا تضعیف. آذرخش مکری، دانشیار گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در نهمین کنگره انجمن روانشناسی ایران به نقش رفاه و برابری اجتماعی در سلامت روان پرداخت. مکری توضیح داد: «اگر شاهد یک نظام طبقاتی باشید که فاصله طبقات در حال افزایش باشد، افرادی که درآمد آنها از تورم جلوتر باشد، دارای طول عمر بیشتری هستند. خودکشی کمتری دارند و به طور کلی شاخص‌های سلامت روان بیشتری دارند.»

رفاه حال افراد را خوب می‌کند
مکری با اشاره به پژوهش‌های مختلفی که در این حوزه صورت گرفته، گفت: «پژوهشی در کنیا صورت گرفت که در حدود 60 روستا و به صورت تصادفی به خانواده‌ها کمک نقدی کردند. این کمک نقدی معادل یک دوم تا یک سوم سرمایه افراد بود.»او ادامه داد: «نتیجه این پژوهش نشان داد که اضطراب، افسردگی و عناصر استرسی در آنها کم شده بود. به عبارتی تزریق رفاه بدون دلیل خاصی ناخوشایند نیست. دریافت پول حال آنها را خوب کرده بود. نتیجه مهم دیگر پژوهش این بود که شاخص سلامت روان افرادی که پول دریافت نکرده بودند، فوق‌العاده افت کرده بود.»

مکری توضیح داد: «کمتر از 50 درصد از سکنه روستاها کمک نقدی دریافت کرده بودند، یعنی تعداد کسانی که کمک نقدی دریافت نکرده بودند، بیشتر بود. بر همین اساس میانگین شاخص سلامت روان در روستاهایی که کمک نقدی دریافت کرده بودند، افت کرده بود.»

تاثیر نابرابری اجتماعی بر شاخص سلامت روان
دانشیار گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: «بنابراین فقط رفاه مهم نیست، مسئله برابری اجتماعی هم مهم است. وقتی افراد احساس کنند که دیگران دارند و خودشان ندارند، فوق‌العاده به‌هم می‌ریزند.»
مکری توضیح داد: «بالاتر رفتن افراد حال آنها را خوب می‌کند، اما پایین آمدن تعدادی دیگر (از نظر اقتصادی) میانگین شاخص سلامت جامعه را پایین می‌آورد و حال هم ناخوش می‌شود. این توضیح می‌دهد که توزیع یکسان فقر می‌تواند برای سیاستمداران خوشایند باشد. یعنی به جای اینکه به مردم پول (رفاه) دهند، همه را به یک اندازه فقیر کنند.»

مرگ‌های ناامیدی
آذرخش مکری در بخش دیگری از این برنامه توضیح داد: «پژوهش دیگری که در این مورد می‌توان به آن اشاره کرد، «مرگ‌های ناامیدی» است. «آنگس دیتون»، برنده جایزه نوبل اقتصاد و «آن کیس»، اصطلاح مرگ‌های ناامیدی را به سه دسته مرگ دادند: خودکشی، اوردوز با مصرف مواد مخدر و بیماری‌های کبدی ناشی از سوءمصرف الکل.»
او در ادامه گفت: «بر اساس این پژوهش طول عمر افراد در آمریکا در حال طولانی شدن و مرگ‌های زودهنگام در حال کاهش است. این موضوع به دلیل افزایش رفاه، پزشکی مدرن و... است.»

مکری توضیح داد: «مرگ‌های ناامیدی در فرانسه، انگلستان و سوئد در حال کاهش است، اما در بخشی از امریکای شمالی این اتفاق نیفتاد. در مطالعه وضعیت این جمعیت در امریکای شمالی مشاهده شد که مرگ‌های ناامیدی در حال افزایش است. در این منطقه کسانی که مدرک زیر لیسانس داشتند، مرگ‌های ناامیدی بیشتری داشتند. تحصیلات تقریبا معادل درآمد و طبقه اجتماعی افراد است.»او گفت: «بر اساس این پژوهش، مرگ‌های ناامیدی در کارگران یدی طی سال‌های 1990 تا 2017 تقریبا سه برابر شد. تراکم این مرگ‌ها در مناطق فقیرنشین که نابرابری اجتماعی دارند، بیشتر بود.»

چه کسانی بیشتر در معرض اختلالات روانی هستند؟
پیش‌تر تجارت‌نیوز در سلسله گزارش‌هایی به وضعیت سلامت روان جامعه ایرانی و وضعیت اختلالات روانی در کشور پرداخت. بنا بر این گزارش، حمید پیروی، نایب رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی در پاسخ به این سوال که چه کسانی در معرض اختلالات روانی هستند، گفت: «اگرچه اکثر مردم انعطاف‌پذیر هستند، اما افرادی که در معرض شرایط نامطلوب از جمله فقر، خشونت، ناتوانی و نابرابری هستند، در معرض خطر بیشتری هستند.»
اگر افکار خودکشی دارید یا در اطرافتان فردی را می‌شناسید که افکار یا اقدام به خودکشی دارد، با شماره 123 اورژانس اجتماعی تماس بگیرید.