کتیبه ۳۳۰۰ساله یک امپراتوری مرموز

«لایوساینس»‌ نوشت این لوح که اندازه آن معادل کف دست است، در می ۲۰۲۳ توسط «کیمیوشی ماتسومورا»، باستان‌شناس مؤسسه باستان‌شناسی ژاپنی آناتولی و در میان ویرانه‌های «هیتی» در «Büklükale»، محوطه‌ای واقع در حدود ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی آنکارا پیدا شد.

باستان‌شناسان معتقدند این محوطه یک شهر مهم «هیتی»ها بوده است. این اکتشاف جدید همچین نشان می‌دهد این محوطه یک اقامتگاه سلطنتی بوده که هم‌تراز اقامتگاه سلطنتی در پایتخت هیتی‌ها بوده است. براساس ترجمه‌ای که توسط «مارک ویدن»، دانشیار زبان‌های خاورمیانه باستان در دانشگاه «کالج لندن» انجام شده است، در شش سطر نخست متن خط میخی روی لوح به زبان «هیتی» چنین آمده است: چهار شهر، از جمله «خاتوشا» پایتخت هیتی‌ها یک فاجعه را تجربه می‌کنند. ۶۴ سطر باقی‌مانده که به زبان هوری است،‌ پیروزی را طلب می‌کند.

«ماتسومورا» به «لایوساینس» گفت که «هیتی‌ها» از زبان هوری برای مراسم مذهبی استفاده می‌کردند و به نظر می‌رسد این لوح، یادداشتی از یک مراسم مقدس است که توسط پادشاه هیتی انجام می‌شد.باستان‌شناسان فکر می‌کنند نخستین پادشاهی هیتی در آناتولی مرکزی ـ ترکیه کنونی ـ در حدود ۲۱۰۰ قبل از میلاد تشکیل شده است و «هیتی‌»ها تا سال ۱۴۵۰ قبل از میلاد به یک قدرت بزرگ منطقه‌ای تبدیل شده بودند.«ماتسومورا» و همکارانش حدود ۱۵ سال است که در ویرانه‌های «Büklükale» مشغول کاوش هستند. آنها قبلا فقط لوح‌های سفالین شکسته پیدا کرده بودند، اما لوح مذکور در مقایسه با سایرین بسیار سالم باقی مانده است.