سوریه  کاملا دگرگون شده است

گروه بین الملل: لینا سنجاب، خبرنگاربخش خاورمیانه بی‌بی‌سی، در سال ۲۰۱۳ و بلافاصله پس از آغاز جنگ داخلی سوریه، خانه خود را در دمشق، پایتخت، سوریه ترک کرد. اخیرا او توانست پس از سال‌ها برای اولین بار به گذشته سفر کند و کشوری را دید که هم بسیار آشنا و هم کاملا دگرگون شده بود. آنچه در ادامه می‌خوانید، گزارش او از این سفر است:
با ورود به سوریه، منظره این سرزمین همان بود که به یاد داشتم؛ همان کوه، همان درختان بلوط و همان پوسترهای بزرگ رییس جمهور که به وضوح یادآوری می‌کند اینجا قدرت در دست چه کسی است.اما تعداد کمی از کسانی که از خارج وارد این کشور می‌شدند شهروندان سوریه بودند. بیشتر آنها گردشگرانی از لبنان و عراق بودند که برای زیارت به سوریه سفر می‌کنند هرچند شاید تعدادی هم برای خرید از بازارهای دمشق به این کشور آمده بودند.
در مسیر حرکت از فرودگاه به شهر، ایستگاه‌های متعدد ایست و بازرسی شروع می‌شود.
در طول دهه گذشته، تعداد زیادی از افراد در این کشور ناپدید قهری شده‌اند. کافی است نظرات انتقادی نسبت به رژیم گفته باشید یا حتی پستی را در شبکه‌های اجتماعی لایک کرده باشید که برای مخالفان دلسوزی نشان داده باشد.
در ظاهر تقریبا هیچ چیز مربوط و متعلق به بشار اسد، رئیس جمهور سوریه تغییر نکرده، اما در واقعیت این کشور در نتیجه جنگ کاملا دگرگون شده است.بیش از یک دهه پس از آغاز اعتراضات ضد دولتی در سوریه، دستور کار رژیم عوض شده است. حالا دغدغه اصلی حکومت مسایل اقتصادی است و نه موضوعات سیاسی.
با رسیدن به دمشق در شب، شهر در تاریکی فرو رفته است. حتی محله‌های بسیار مرفه شهر هم بدون برق است.سال هاست که چنین شرایطی حاکم است. تقریبا همه کالاها کمیاب است و سوری‌ها مجبور هستند برای تامین نیازهای اولیه خود ساعت‌ها در صف‌های طولانی بایستند.
برای دریافت نان یارانه‌ای یا بنزین یا گاز مورد نیاز، مردم به کارت هوشمند با اطلاعات شخصی خود در آن نیاز دارند. با پیامک به شما گفته می‌شود که چه موقع زمان صف کشیدن رسیده است.
به نظر می‌رسد که دولت مصمم است سوریه را به عنوان یک کشور مدرن به جهان معرفی کند؛ آن هم درست در زمانی که همه چیز در حال فروپاشی است.
دولت سیستمی را به راه انداخته تا مردم بتوانند قبض‌های دولتی را از طریق حواله بانکی و استفاده از یک اپلیکیشن موبایل پرداخت کنند. مساله این است که بسیاری از مردم به بانک یا تلفن همراه دسترسی ندارند.بعد سیستم دیگری راه‌اندازی شد که به شما امکان می‌دهد بدون مراجعه بانک، قبض خود را به صورت الکترونیکی پرداخت کنید - اما این سیستم هم به داشتن تلفن همراه نیاز دارید.
و البته گاهی اوقات ژنراتورهای لازم برای کار کردن شبکه ارتباط تلفنی هم به خاطر نداشتن سوخت از کار می‌افتد.نسل کاملا جدیدی از سوری‌ها با جنگ بزرگ شده‌اند – با انفجار، بمباران و اخبار مداوم مرگ و ناپدید شدن جبری افراد.آنها نسبت به جنگ بی‌تفاوت هستند، اما می‌دانند که اگر بخواهند در امان بمانند، خطوط قرمزی وجود دارد که نمی‌توانند از آنها عبور کنند.
بنابراین آنها به بزرگداشت فرهنگ و میراث فرهنگی خود، هنر و موسیقی روی می‌آورند. این زمینه‌ها تا حدود زیادی از خشونت دولتی در امان است.
به این ترتیب، با وجود همه مشکلات، صحنه هنر و فرهنگ رونق فراوان دارد.
گروه‌های هنری مختلف انواع موسیقی را می‌نوازند، گالری‌های جدید افتتاح می‌شوند، و اشتیاق تازه‌ای برای کشف آنچه از مکان‌های تاریخی سوریه باقی مانده به وجود آمده است.
حضور تعداد زیادی از شهروندان کشورهای متحد حکومت سوریه خشم مردم را بر می‌انگیزد.اگر در بخش قدیمی شهر قدم بزنید، صدای مسافرانی از عراق، لبنان، ایران و حتی یمن را می‌شنوید.
در میان آنها، تعداد زیادی مسلمانان شیعه هستند که ایران برای تقویت نفوذ خود در سوریه - یا همانطور که مردم دمشق آن را می‌بینند، برای گسترش نفوذ شیعی در منطقه – به این کشور آورده است.اکثر سوری‌ها مسلمان سنی هستند و بیشترین تعداد پنج میلیون پناهنده‌ای که به خاطر جنگ آواره شده‌اند هم سنی هستند. در مقابل، نخبگان حاکم عمدتا علوی مذهب هستند. این مذهب شاخه‌ای از شیعه است و پیروان آن حدود ۱۲ درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند.
اگرچه طبق گزارش‌ها، تعداد نیروهای روسی مستقر در سوریه پس از تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین کاهش یافته است، اما روس‌ها، چه نظامیان معمولی روس و چه شبه‌نظامیان وابسته از منطقه چچن واقع جنوب روسیه، هنوز در این کشور حضور دارند.شمال غرب سوریه هم هنوز در کنترل نیروهای مخالف حکومت سوریه است، اما بسیاری از مردم دمشق بر این باورند که این بخش از کشور توسط یک «اشغالگر» دیگر اداره می شود – در این مورد مظنون اصلی ترکیه است که نیروهایی را در آن منطقه مستقر کرده است.
نیروهای تحت رهبری کردها هم بخش عمده شمال شرق سوریه را در اختیار دارند که منابع نفتی این کشور در آن واقع شده است.
سطح زندگی و رفاه مردم سوریه در هر یک از مناطق این کشور متفاوت است. ساکنان مناطق تحت کنترل دولت سوریه از جمله فقیرترین مردم این کشور هستند.
اما اگرچه متحدان خارجی بشار اسد هنوز در صحنه سیاسی این کشور تاثیرگذار هستند، اما او و رژیمش به یک بازیگر بزرگ دیگر چشم امید دوخته‌‌اند.
در محافل نزدیک به دولت سوریه، عربستان سعودی به عنوان یک بازیگر بزرگ و مهم در منطقه توصیف می‌شود و آنان دیگر مانند روزهای اولیه قیام علیه رژیم، دولت سعودی را عامل «دامن زدن به تروریسم» نمی‌بینند.برخی از مردم سوریه محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، را نابغه‌ای می دانند که توانانیی آن را دارد تا جهان عرب را در مسیری تازه قرار دهد.
پس از سال‌ها حذف از اتحادیه عرب، دعوت از بشار اسد برای شرکت در نشست سال گذشته این اتحادیه در ریاض، رژیم بشار اسد را امیدوار کرد که روزهای خوب گذشته به زودی بازخواهد گشت.آنها رویای جریان ورود پول نقد از کشورهای حاشیه خلیج فارس برای بازسازی کشور و کمک به رژیم ورشکسته برای پرداخت حقوق کارمندان را در سر می‌پرورانند.
اما در حال حاضر، این کشور هرچه بیشتر در فقر فرو می‌رود و فقر بسیاری از مردم عادی را مستاصل کرده است. مردم می‌گویند: «در انتهای این تونل نوری دیده نمی‌شود.»
دیدن خانواده‌هایی که به خاطر نداشتن مسکن در خیابان‌ها می‌خوابند و افرادی که در سطل‌های زباله دنبال غذا می‌گردند غیرعادی نیست.در مقابل، در محله‌های دیگری ساکنان در رفاه زندگی می‌کنند و زندگی آنان به سبک رایج در مناطق گرانقیمت لندن و پاریس ادامه دارد.تناقض در این جامعه چشمگیر است. در عین حال بسیاری، از افرادی که در طول جنگ به خاطر اختلاف سیاسی از هم دور شده بودند، حالا به یکدیگر نزدیک شده‌اند.
دولت در یافتن راه‌هایی برای بیرون کشیدن پول از جیب مردم از طریق مالیات، جریمه، عوارض گمرکی و سایر طرح‌ها خلاقیت بسیار به خرج می‌دهد.
بسیاری از تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند کارخانه‌هایشان را تعطیل کنند یا روزهای کاری را کاهش دهند تا مجبور به پرداخت عوارض غیرمنتظره نشوند.
برخی دیگر بازداشت شده و دریافته‌اند که تنها راه نجات، پرداخت حق و حقوق به دولت است.اما زندگی ادامه دارد و اگر بتوانند، مردم دور هم جمع می‌شوند و با یک فنجان قهوه، یک لیوان نوشیدنی یا یک وعده غذا با هم معاشرت می‌کنند.
در اواخر شب، رستوران‌ها پر از جمعیت است. بارهای خیابانی تعداد زیادی مشتری از پیر و جوان دارند. بعضی جاها موسیقی سنتی پخش می‌کنند.