افغانستان زیر سلطه طالبان، کشوری منزوی در حصار دیوارهای آهنین

گروه بین الملل: ایندیپندنت در گزارشی نوشت: نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی با کشیدن دیواری به ارتفاع چهار متر در حال مسدود کردن نوار مرزی ایران و افغانستان است. عبدالرحمان ساسانیان، فرمانده قرارگاه عمیاتی لشکر ۷۷ پیروز ثامن‌الائمه، گفت که انسداد مرزهای مشترک ایران و افغانستان «یکی از مهم‌ترین پروژه‌های کشوری» است و زیرساخت‌های لازم برای انجام مراحل مختلف عمرانی این طرح فراهم شده‌ است.
افغانستان با ایران، پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان مرز زمینی مشترک دارد و سلسله‌کوه‌های پامیر نیز مرز مشترکش با چین است، اما این مرز مسدود است و مسیری که دو کشور را باهم وصل کند هنوز ایجاد نشده است. دولت پیشین افغانستان کار ساخت یک جاده در واخان بدخشان را آغاز کرده بود که بدخشان افغانستان را به سن کیانگ چین وصل کند، اما به‌ دلایل مختلف، ازجمله نگرانی‌های امنیتی، کار ساخت این جاده هنوز به نتیجه نرسیده است. با این حال، طرح انسداد مرز افغانستان و ایران نشان می‌دهد که همسایه‌های افغانستان درمورد پیامدهای بقا و دوام سلطه طالبان بر این کشور نگران‌اند. پیش از این نیز، پاکستان، ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان بخشی از مرزهایشان را با دیوارکشی و سیم خاردار مسدود کرده‌ بودند. از زمان بازگشت طالبان به قدرت، کشورهای آسیای میانه پیوسته در حال تقویت امنیت مرزهایشان با افغانستان هستند. در سال گذشته، تاجیکستان ۸۰ پاسگاه جدید در مرز افغانستان راه‌اندازی کرد. روز جمعه نیز سومین رزمایش نظامی مشترک ارتش روسیه و تاجیکستان در مرز افغانستان و تاجیکستان پایان یافت.
پاکستان نیز بیش از ۹۰ درصد مرز افغانستان را با دیواری از سیم خاردار مسدود کرده‌ است و می‌کوشد همه نقاط مرزی را با کشیدن سیم‌خاردار، برقراری پاسگاه‌های امنیتی و نظارت‌های فنی پوشش دهد و از رفت‌وآمد گروه‌های تروریستی در مرز جلوگیری کند. هرچند مخالفت طالبان با دیوارکشی پاکستان در این روند اختلال ایجاد کرده است، اما ارتش پاکستان بارها تاکید کرده‌ است که این طرح را نهایی می‌کند تا بتواند از  ورود عناصر مخرب افغانستان به پاکستان جلوگیری کند.
اقدام‌ همسایه‌های افغانستان در حفاظت از مرزهایشان، به‌ویژه دیوارکشی و حصارکشی در اطراف افغانستان، نشان می‌دهد که نگرانی‌ درمورد پناه گرفتن گروه‌های تروریستی بین‌المللی در این کشور جدی است. ناظران شورای امنیت سازمان ملل متحد در گزارش‌هایی که در سال‌های ۲۰۲۲، ۲۰۲۳ و سال جاری درمورد وضعیت امنیتی افغانستان منتشر کردند تایید کردند که افزون بر القاعده، داعش خراسان و تحریک طالبان پاکستان، چندین گروه تروریستی دیگر مانند جماعت انصارالله تاجیکستان، حرکت اسلامی ازبکستان و حزب اسلامی ترکستان شرقی در افغانستان حضور دارند.
از میان این گروه‌ها تنها داعش خراسان مخالف سرسخت طالبان است و دیگر گروه‌ها با طالبان افغانستان متحدند. فارن پالیسی، در ۲۲ مارس، به نقل از یک سند امنیتی، که اتاق فکری در لندن تهیه‌اش کرده بود و میان مقام‌های سازمان ملل متحد دست‌به‌دست می‌شد، گزارش داد که القاعده در افغانستان حضور قدرتمندی دارد و در استخراج معادن نیز سهیم است. براساس این گزارش، در ۲ سال گذشته، القاعده از استخراج معادن طلا و لاجورد شمال افغانستان سود برده‌ و نزدیک به ۱۹۴ میلیون دلار درآمد داشته است. آخرین گزارش ناظران شورای امنیت سازمان ملل درمورد افغانستان، که اواخر ژانویه امسال منتشر شد، تایید کرد که القاعده در افغانستان اردوهای آموزشی و انبارهای اسلحه برپا کرده‌ است و با حمایت طالبان در حال توانمند شدن است.
این گزارش افزود که القاعده ۸ مرکز آموزشی و چند مدرسه دینی در استان‌های غزنی، پروان، لغمان و ارزگان و یک انبار اسلحه در پنجشیر ایجاد کرده‌ است. افزون بر این‌ها، گروه‌های متحد طالبان در افغانستان آزادانه فعالیت می‌کنند،و داعش خراسان نیز، که در ماه‌های اخیر حمله‌های مرگباری را در ایران، روسیه و پاکستان سازمان‌دهی کرده است به تهدید بالقوه‌ امنیت کشورهای منطقه و جهان بدل شده‌ است. مقام‌های امنیتی بازنشسته و درحال کار آمریکا، ازجمله ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده قرارگاه مرکزی ایالات متحده، اخیرا هشدار داد که اگر داعش خراسان مهار نشود، در ۶ ماه آینده توانایی حمله به منافع ایالات متحده را خواهد داشت.
از زمان سلطه طالبان بر افغانستان، همه تلاش‌ها برای گفت‌وگو و تعامل با طالبان به بن‌بست رسیده است. آخرین مورد، نشست فرستادگان ویژه دولت‌ها در امور افغانستان، با میزبانی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در اواسط فوریه بود که در قطر برگزار شد. این نشست قصد داشت طرح فرستاده ویژه سازمان ملل در افغانستان نهایی و روند گفت‌وگو برای تشکیل دولت فراگیر در این کشور فراهم شود، اما طالبان با این طرح مخالفت و از شرکت در نشست خودداری کردند. طالبان با نقض گسترده حقوق بشر، محروم ساختن دختران و زنان از دسترسی به آموزش و اشتغال، سرکوب شدید منتقدان، مخالفان و رسانه‌ها، افغانستان را به یکی از منزوی‌ترین کشورهای جهان بدل کرده‌اند. ترس از گسترش بی‌ثباتی در افغانستان، که براساس گزارش‌ها با سلطه طالبان به پناهگاه امن تروریست‌های بین‌المللی بدل شده‌، همسایه‌های این کشور را وادار کرده است تا با دیوارکشی در مرزها از کشورشان محافظت کنند.