ماجرای ممنوعیت واردات سیمان ایران به امارات چیست؟

گروه اقتصادی:روز گذشته اخباری مبنی بر ممنوعیت واردات سیمان ایران به امارات منتشر شد که البته اصل ماجرا ارتباطی به ایران ندارد و این کشور عربی عوارض جدیدی برای واردات سیمان از تمام مبادی وضع کرده است.به گزارش تجارت‌نیوز، پس از تشدید معضل ارزان‌فروشی سیمان در بازار دوبی و ابوظبی، عوارض واردات سیمان به امارات برای فعالان تجاری آن کشور از تمام مبادی افزایش یافت. با این حال برخی رسانه‌ها این موضوع را به ممنوعیت خرید سیمان ایرانی در امارات تعبیر کردند. 

علت این افزایش عوارض، ارزان فروشی سیمان صادراتی ایران به امارات عنوان شده‌است. چراکه این موضوع می‌تواند برای صنایع داخلی امارات مشکلات و آسیب‌هایی را به وجود آورد.با این حال باید توجه داشت که با وضع عوارض 67 درصدی عملاً دیگر خرید سیمان از ایران و سایر کشورها توجیه چندانی برای فعالان بازار ندارد و به نوعی باید آن را ممنوعیت واردات سیمان ایران تلقی کرد. 

حمید فرمانی، رئیس هیئت مدیره انجمن سیمان درباره علت افزایش عوارض صادرات سیمان به امارات گفت: به دلایل مختلفی این محدودیت‌ها اتفاق می‌افتد؛ یکی از این دلایل، حمایت دولت‌ها از صنایع داخلی است که این کار را با افزایش تغرفه‌های گمرکی و ... انجام می‌دهند. دلیل دیگر این امر، ارزان بودن سیمان صادرشده ایران به امارات است که این ارزان بودن می‌تواند صنایع داخلی امارات را دچار مشکل کند. به هر حال اگر شرکت‌های ایرانی پس از ورود به بازار سایر کشور‌ها، وارد رقابت‌های منفی نظیر ارزان‌‌فروشی شوند؛ دولت‌ها هم از این ابزار، برای حمایت از صنایع داخلی خود استفاده می‌کنند.

تأثیر محدودیت واردات سیمان در امارات در بازار ایران 
فرمانی درباره تأثیر محدودیت صادرات سیمان به امارات توضیح داد: ایران در سال گذشته، 14 میلیون و 300 هزار تن صادرات سیمان داشت که سهم امارات از این صادرات، فقط  200 هزار تن بوده‌ است. بنابراین، این ممنوعیت بر صادرات ایران تأثیری  ندارد.

وی در رابطه با اختلاف قیمت بازار داخلی با بازار جهانی  و چالش‌های بازار داخلی به دلیل اختلاف قیمت، اظهار کرد: عمدتا فروش سیمان در بازار داخلی، تحت کنترل دولت قرار دارد و دولت هم به صنعت سیمان، یارانه‌ اختصاص داده  که این یارانه هم به نسبت، در اختیار مصرف‌کننده داخلی قرار می‌گیرد. ایران سال گذشته حدود 70 میلیون تن، تولید سیمان داشته‌ است که از این میزان حدود 56 میلیون تن سهم بازار داخلی بوده و 14 میلیون و 300 هزار تن هم به سایر کشور‌ها صادر شده‌است  با وجود هزینه‌های حمل‌و‌نقل و عوارض گمرک، این کالا تقریبأ با همان قیمت جهانی به بازار مقصد می‌رسد.

این فعال بخش خصوصی درباره  صادرات سیمان از ایران به سایر کشور‌ها تشریح کرد: ایران به 24 کشور جهان سیمان و کلینکر صادر می‌کند که عمده این کشور‌ها، کشور‌های حاشیه خلیج‌ فارس هستند. 70 درصد کلینکر ایران، به عراق و کویت صادر می‌شود و 30 درصد باقی‌مانده، سهم 22 کشور دیگر، از صادرات است. افغانستان و کویت هم دو کشور مقصد در حوزه صادرات سیمان محسوب می‌شود.

او درباره ممنوعیت صادرات سیمان به عراق به دلیل ارزان‌فروشی عنوان کرد:  با وجود اینکه یکی از بازار‌های  صادرات سیمان و کلینکر ایران، عراق است؛ اما  مشکلات صنایع سیمان عراق، یکی پس ازدیگری درحال حل شدن است. یکی از این مشکلات، مشکل نیروگاه و برق است. عراق هم برای حمایت از تولید داخلی خود، موانعی برای واردات در نظر گرفته‌است که اینگونه شرکت‌هایی که در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ بتوانند به راحتی در بازار داخلی  فعالیت کنند.

واسطه‌ها، بخشی از زنجیره صادرات کشور
رئیس هیئت مدیره انجمن سیمان، درباره نقش واسطه‌ها در صادرات سیمان بیان کرد: در حال حاضر تمام فعالان حوزه سیمان به دلیل مشکلات بانکی، ارتباطی و ... فوب فروش هستند. این به معنی تحویل روی عرشه کشتی در مبادی صادراتی ایران است. این واسطه‌ها هستند که این محصول را در مقصد به فروش می‌رسانند. تصورغلطی در این باره وجود دارد این است که به دلیل اختلاف قیمت، واسطه‌ها سیمان تولید داخل را جمع کندد و به سایر کشور‌ها صادر کنند چون طی دو سال گذشته، فروش سیمان فقط از طریق بورس کالاست.

فرمانی ادامه داد: افرادی که از بورس کالا خرید می‌کنند، تحت کنترل هستند یعنی شخصیت حقیقی و حقوقی مشخصی دارند و جایی که کالا تحویل داده‌ می‌شود هم مشخص است. بنابراین، احتمال چنین اتفاقی تقریبا صفر است. این بدان معناست که این واسطه‌ها، افراد شناخته‌شده‌ای هستند که سال‌هاست در امر صادرات سیمان فعالیت می‌کنند اگر مشکلات بانکی، ارتباطی و..  با کشور‌های مقصد حل شود، تولید‌کننده‌ها می‌توانند بازار‌یابی کنند و به مصرف‌کننده نزدیک شوند و این سود بیشتری برای تولید‌کننده دارد و واسطه‌ها بخشی از زنجیره عرضه سیمان کشورهستند.

وی درباره علت وجود واسطه‌ها توضیح داد: چون ایران نمی‌تواند سیمان را خارج از فوب بفروشد، شرکت‌هایی هستند که مسئولیت این امر را می‌پذیرند و بخشی از محصول را تحویل می‌گیرند و در بازار مقصد به فروش می‌رسانند چون شرکت‌های تولید‌کننده به دلیل عواملی مثل تحریم‌های بانکی و بحث حمل‌ونقل و...این امکان را ندارند.بر این اساس، گاهی کشور‌ها برای حمایت از تولید داخلی خود، اقدام به ممنوعیت واردات کالا می‌کنند تا رشد صنایع خود و همین‌طور، امنیت سرمایه‌گذاری در صنایع مورد نظر را تضمین کنند.