گروه سیاسی: شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تصویب قطعنامهای علیه ایران، از تهران خواست همکاریهای خود را با این سازمان افزایش دهد و محدودیتهای اخیر برای بازرسان این نهاد را لغو کند.این قطعنامه در حالی به تصویب رسید که از ۳۵ عضو شورای حکام، ۲۰ عضو به آن رأی موافق، ۲ عضو رأی مخالف و ۱۲ عضو نیز رأی ممتنع دادند.
دو عضو مخالف این قطعنامه کشورهای چین و روسیه بودهاند.
شورای حکام در چهارچوب این قطعنامه، از ایران خواسته است که تصمیمش در ممانعت ازفعالیت چند بازرس ارشد آژانس در این کشور را لغو کند.قطعنامه تاکید کرده است که تداوم فعالیتهای تحقیقاتی این بازرسان برای انجام مؤثر فعالیتهای راستی آزمایی آژانس در ایران ضروری است.این قطعنامه از سوی سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان پیشنهاد شده و هدف از طرح آن افزایش فشارها بر ایران بوده است.
این سه کشور همچنین در بیانیهای مشترک، ضمن اشاره به این ضرورت که «شورای حکام باید ایران را در قبال تعهدات قانونیاش پاسخگو کند» افزودند نهتنها برای چنین اقدامی بسیار دیر شده، بلکه ایران باید «فورا، بطور کامل و بدون ابهام با آژانس همکاری کند».
تهران پیش از این گفته بود که در صورت تصویب این قطعنامه، به آن واکنش نشان خواهد داد.
ایران در سپتامبر سال گذشته میلادی بسیاری از کارشناسان ارشد آژانس بینالمللی انرژی اتمی را از ادامه فعالیت در ایران و تحقیق درباره غنیسازی اورانیوم منع کرد؛ اقدامی که از سوی رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی «بیسابقه» و «ضربهای بسیار جدی» به تواناییهای آژانس برای انجام درست وظایفش توصیف شد.
گفتنی است كه پیش از رای گیری برای این قطعنامه آمریکا اعلام کرد که از پیشنویس قطعنامهای که دولتهای بریتانیا، فرانسه و آلمان علیه ایران به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه کردهاند، حمایت میکند. سفیر آمریکا در آژانس اتمی سازمان ملل گفت این تصمیم واشنگتن با توجه به «عدم همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تعهد ما به اقدام جمعی در حمایت از آژانس و انپیتی» اتخاذ شده است.لورا هولگیت در عین حال تاکید کرد که قطعنامه پیشنهادی سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه باید بخشی از یک استراتژی گستردهتر باشد.
او گفت این قطعنامه «باید اولین گام در استراتژی دستیابی به راه حلی پایدار و موثر در ارتباط با برنامه هسته ای ایران باشد که شامل همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی است».
سفیر آمریکا در آژانس همچنین در توضیح اهمیت «استراتژی گستردهتر» مورد نظر واشنگتن به موعد انقضای برجام در اکتبر ۲۰۲۵ اشاره کرد و گفت: «این یک نقطه عطف برای تلاش جامعه بینالمللی بابت اطمینان از این است که برنامه (اتمی) ایران صرفا یک برنامه صلح آمیز خواهد ماند».
محدودیت های فعلی بر برنامه اتمی ایران از جمله تمهیدات نظارتی به کار گرفته شده در توافق اتمی برجام که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت آن را تایید کرده است در اکتبر ۲۰۲۵ یا مهرماه سال ۱۴۰۴ به صورت عمده به پایان می رسد. از جمله موضوعات طرح شده در این قطعنامه «رفع قطعی» بازگشت تحریم های پیشین شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران است.
در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا تلاش کرده بود که این تحریم ها را دوباره بازگرداند اما دولتهای اروپایی به همراه چین و روسیه از آن حمایت نکردند.
همزمان با آغاز نشست شورای حکام آژانس در وین که متشکل از ۳۵ کشور عضو است، سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان در پیش نویس قطعنامهای که ارائه داده اند، خواستار تهیه یک «گزارش جامع» درباره برنامه اتمی ایران شدند که در مقایسه با گزارش های فصلی آژانس، با جزئیات و موشکافیهای بیشتر است.
سفیر آمریکا در آژانس ضمن حمایت از تلاش کشورهای اروپایی در صدور قطعنامه، گفته است که «فرصت برای ایران برای انتخاب مسیری متفاوت از راهی که در پیش گرفته، همچنان باز است».
ساعاتی پیش از اعلام حمایت آمریکا از قطعنامه سه قدرت اروپایی، ایران، روسیه و چین در بیانیه مشترکی خواستار احیای توافق اتمی برجام شدند.
چین، ایران و روسیه در این بیانیه گفتهاند «زمان آن فرا رسیده است که کشورهای غربی اراده سیاسی نشان دهند، چرخه تداوم تشدید تنش را که تقریباً دو سال است ادامه دارد، متوقف کنند و اقدامات لازم را برای احیای برجام انجام دهند».در این بیانیه مشترک آمده است که احیای برجام هنوز قابل انجام است و از سرگیری این توافق هستهای می تواند «اکثر» مسائل باقیمانده مربوط به برنامه هسته ای ایران را حل کند، به ویژه با ارائه ابزارهای نظارتی گسترده به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی.
نماینده آمریکا در آژانس یک روز پیش از این در سخنرانی خود در شورای حکام گفته بود در سال ۲۰۲۲ «دوبار توافقهای قابل اجرا» برای احیای برجام به ایران پیشنهاد شد که تهران هر بار با «درخواستهای غیرقابل قبول فراتر از برجام» آن را رد کرد.
همچنین دو عضو کنگره آمریکا با ارائه قطعنامهای از دولت جو بایدن خواستند که در نشست جاری شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین، ایران را مورد بازخواست قرار دهد.
سناتور تیم اسکات، عضو کمیته روابط خارجی سنا، و مایک لاولر، عضو مجلس نمایندگان، در این قطعنامه، همچنین از دولت ایالات متحده خواستند تا روی این موضوع تأکید مجدد شود که همه اقدامات برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای اتخاذ خواهد شد.
سنانور تیم اسکات با طرح این ادعا که «دولت بایدن ماههاست درخواستهای ما را برای موضعگیری علیه ایران نادیده گرفته»، گفته است: «زمان اقدام بسیار به تاخیر افتاده است.»
مایک لاولر، عضو مجلس نمایندگان، در ادعایی ایران را «بزرگترین حامی تروریسم در جهان» خواند و تأکید کرد که «هیچ تهدید امنیت ملی بزرگتر از ایران هستهای وجود ندارد».
او مدعی شد«ضعف و مماشات» در برابر ایران که «اکنون بیش از هر زمان دیگری به دستیابی به سلاح هستهای نزدیک شده»، تهران را «جسورتر» کرده است و در نتیجه «دولت بایدن باید در نشست شورای حکام آژانس علیه ایران اقدام کند و این موضوع را برای بررسی فوری به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد».
نشست پنج روزه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ۱۳ خرداد در مقر این نهاد در وین آغاز شد و قرار است در این نشست بهطور ویژه بر وضعیت برنامه هستهای ایران تمرکز شود.