دردهمین سالگرداعلام خلافت؛چه برسرداعش آمد؟

گروه بین الملل: یک دهه پس از اعلام خلافت گروه داعش در بخش‌های وسیعی از عراق و سوریه، این تروریست‌ها دیگر هیچ سرزمینی را کنترل نمی‌کنند، بسیاری از رهبران آنان کشته شدند و اعضای آن در سراسر دنیا پراکنده شده‌اند.
ده سال پیش، در روز ۲۹ ژوئن سال ۲۰۱۴  ابوبکر البغدادی، رهبر گروه تروریستی دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در مسجد النوری الکبیر (مسجد اعظم) موصل بر منبر رفت و خلافت خود را اعلام کرد.این گروه بخش‌های وسیعی از سوریه و عراق را تصرف کرده و تفسیری سخت از شریعت تحمیل، تصاویر و ویدئوهایی از مجازات‌ها و قتل‌های وحشیانه خود را در فضای مجازی منتشر کردند.
ظهور داعش باعث وحشت در سراسر جهان شد. این تا حد زیادی به این دلیل بود که جنگجویان داعش نه تنها علیه مخالفان خود جنایات وحشیانه‌ای مرتکب شدند، بلکه از آن‌ها برای اهداف تبلیغاتی خود با ضبط ویدیویی نیز استفاده کردند.در مارس ۲۰۱۵، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل گزارشی منتشر کرد  و نوشت که داعش در حال نسل‌کشی است.
بر اساس این گزارش، هدف از اقدام علیه ایزدی‌ها به ویژه نابودی آنها به عنوان یک گروه قومی-مذهبی بود. در این گزارش جرایم دیگری مانند قتل، شکنجه، تجاوز جنسی، بردگی جنسی، تغییر اجباری مذهب و به کارگیری اجباری کودکان نیز ذکر شده بود.
داعش سخت تلاش می‌کرد تا اقلیت ایزدی را در شمال عراق از بین ببرد و گروگان‌های غربی را در ویدئوهایی به‌طور علنی سر برید.
آنچه داعش را از بسیاری از گروه‌های تروریستی دیگر متمایز می‌کرد این بود که می خواست در خلافت خود نه تنها به عنوان یک گروه جنگنده، بلکه به عنوان یک قدرت دولتی عمل کند.
در حالی که خلافت داعش در سوریه و عراق زنده بود، داشتن پایگاه فیزیکی در آنجا جذب اعضای جدید از ترکیه را برای آن آسان‌تر کرد. آنها به راحتی می توانستند با هواپیما یا اتوبوس از مرز سوریه عبور کنند.این اعضا عمدتاً نه تجربه نظامی داشتند و نه درک واقعی از جنگ داخلی که سوریه را از هم پاشید. بیشتر آنها مرتکب جنایات جزئی و مصرف مواد مخدر در شهر‌های محل سکونت خود شده بودند.
ده سال پیش، داعش به موقعیت پیشرفته‌ای رسیده بود و از شتاب بالایی برخوردار بود، اما چندان دوام نیاورد. در عرض چند هفته، آمریکا مداخله نظامی در عراق و سوریه را آغاز کرد و ائتلاف بین‌المللی بی‌سابقه‌ای متشکل از ده‌ها کشور را برای مبارزه و شکست دادن تهدید داعش بسیج شد.
این ائتلاف مبارزه با تامین مالی، تبلیغات و جذب بین‌المللی برای عضویت در داعش را ادامه داد.
با این‌وجود، دولت تروریستی داعش چندین سال دوام آورد. در ماه مارس ۲۰۱۹، داعشی‌ها آخرین منطقه کنترل خود را از دست دادند.
خانواده‌ها و فرزندان جنگجویان داعش سپس در دو اردوگاه بزرگ در شمال شرق سوریه اسکان داده شدند. این اردوگاه‌ها هنوز هم وجود دارند و به نوعی محل پرورش جنگجویان جدید داعش هستند.
مناطق زیادی وجود دارد که داعش هنوز کنترل ارضی قابل توجهی در آنها دارد، به عنوان مثال در فیلیپین، غرب آفریقا یا منطقه صحرا و تعداد قابل توجهی از جنگجویان هنوز در آنجا در دسترس هستند و داعش نیز در آنجا توانایی‌های مالی و فنی نگران کننده‌ای دارد.
داعش در حال حاضر پنج شعبه در آفریقا دارد. نیروهای داعش در غرب آفریقا، منطقه دریاچه چاد، جمهوری دموکراتیک کنگو و شمال موزامبیک پراکنده شد‌ه‌اند.
اما یک تفاوت بزرگ بین آفریقا و سوریه و عراق وجود دارد و آن هم این است که آفریقا مانند سوریه ۱۰ سال پیش به مرکز جغرافیایی جذب جهادگران بین‌المللی تبدیل نشده است.
داوطلبان جدید این گروه مانند مرزهای ترکیه و سوریه یا قبل از آن به مناطق قبیله‌ای در شمال غربی پاکستان در اینجا هجوم نمی‌آورند. با این حال، شاخه داعش هنوز اعضای زیادی دارد.
درگیری‌های کوچک، محلی اما به شدت خشونت‌آمیز در آفریقا ممکن است هزاران کیلومتر از سواحل اروپا فاصله داشته باشند، اما با افزایش تهدیدات جهادی، ناگزیر مهاجران بیشتری از آفریقا را به دنبال زندگی امن‌تر در اروپا سوق خواهند داد.
کارشناسان می‌گویند داعش مانند همه سازمان‌های تروریستی به "سرفصل‌ها" نیاز دارد و قطعاً نمی‌خواهد از رسانه‌ها محو شود. به همین دلیل است که حمله خونین ماه مارس سال جاری به سالن کنسرت در نزدیکی مسکو با بیش از ۱۳۰ کشته از دیدگاه داعش با موفقیت کامل همراه بود.