گروه بین الملل: دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان (یوناما) گزارش تازهای در مورد «نظارت اخلاقی» حکومت طالبان و کارنامه وزارت «امر به معروف و نهی از منکر» پس از حدود سه سال از تسلط بر افغانستان، منتشر کرد.
این وزارت طیفی وسیعی از ممنوعیتها را فهرست کرده که هدف آنها جلوگیری از فعالیتهایی است که «غیراسلامی» و نامناسب تلقی میکند از جمله منع موسیقی، کشیدن قلیان، نمایش تصویر انسان و حیوان، «جادوی سیاه» و گرفتن جشن نوروز و شب یلدا یا روز ولنتاین (عاشقان).
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در ایکس نوشت که انتقادهای یوناما «بجا نیست»، و دستورهای این وزارت «احکام معلوم و معروف اسلامی است. متأسفانه، گزارشگران یوناما تلاش دارند، افغانستان را از دید غرب بررسی کنند، که کار درستی نیست.»
ایجاد وزارت «امر به معروف و نهی از منکر» در ساختمان وزارت امور زنان دولت پیشین و ادارات مربوط در تمام ولایتها یکی از اولین تغییرهای عمدهای بود که حکومت طالبان پس از رسیدن به قدرت انجام داد. این وزارت هدف خود را «اصلاح جامعه» میداند.
یوناما میگوید گزارشهای «معتبر و موثق» و پاسخهای حکومت طالبان را جمعآوری کرده که مدت زمانی ۱۵ اوت ۲۰۲۱ تا ۳۱مارس ۲۰۲۴ را در بر میگیرد.
گزارش سازمان ملل میگوید مجازات تخطی از دستورالعملهای وزارت امر به معروف و نهی از منکر «غیرقابل پیشبینی» است و ایجاد «فضای ترس و ارعاب» میکنند. بسیاری از دستورات این وزارتخانه درباره زندگی اجتماعی و خصوصی زنان است.ممنوعیت فعالیت آرایشگاههای زنانه، حضور زنان در فیلمها و نمایش و بستن کسب و کار زنان و الزام محرم مرد در سفر بیش از ۷۸ کیلومتر از خانه، منع رفتن به پارکهای عمومی، ورزشگاهها و حمامهای عمومی بر سلامتی روحی و جسمی زنان تاثیر گذاشته است.
به سلمانیها گفته شده که اجازه ندارند ریش را کوتاه و موی سر را به سبک «غربی» اصلاح کنند.
گزارش میگوید ماموران نهی از منکر طالبان از «تهدید شفاهی، گرفتاری [دستگیری] و توقیف، بدرفتاری و شلاق زدن در ملاءعام» استفاده میکنند.
امرالله صالح، معاون رئيس جمهور دولت پیشین افغانستان از این گزارش یوناما انتقاد کرد.او در ایکس نوشت که یوناما «تلاش نموده تا بحران چندین بعدی و خونین افغانستان را کوچک جلوه دهد و آن را محدود به موارد نقض حقوق بشر، لایحه وظایف اداره امر به معروف طالبان و مشکلات زنان کشور بسازد» و در نظر نگرفته که «مردان این سرزمین مگر زندگی عادی دارند.»
وزارت امر به معروف و نهی از منکر موسیقی را «حرام» میداند زیرا باعث «ترویج منکرات» شده و گفته است که «ریشههای اسلام را از بین میبرد.»
در یک مورد در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۳، در فاریاب، اداره امر به معروف ونهی از منکر طالبان «۲۹ دانشجوی دانشگاه فاریاب» را به خاطر «نواختن موسیقی درخوابگاه به خاطر نامزدی یکی از هم کلاسیهایشان دستگیر کرد» و برخی را «با سیلی زدند و موی سرشان را در هنگام توقیف تراشیدند. آنها پس از ۱۸ ساعت آزاد شدند.»
در ۲۴ دسامبر ۲۰۲۳ این وزارت در ایکس اعلام کرد: «بزرگداشت شب موسوم به یلدا از نگاه دین اسلام حرام و گناه است.»
در فوریه ۲۰۲۳ نیز به ماموران وزارت در کابل گفته شد که به مردم در مورد «ناجایز بودن روز عاشقان [ولنتاین] آگاهیدهی کنند.»
در گزارش آمده است: «به منظور دستیابی به این هدف، این اداره قصد دارد مسائل معروف و منکر را بر اساس تفسیر مقامات برحال از قانون اسلامی با صدور دستورالعملها به عام مردم تبلیغ و ترویج نماید.»«به مردان دستور داده شده تا نمازهایشان را در مسجد با جماعت اداء کنند. عدم انجام این کار، گاهی منجر به مجازات جدی از جمله جریمه نقدی، تعلیق مشاغل و مجازات جسمی شده است.»
در مورد شیوه کار این وزارت در گزارش آمده است:
«دستورالعملها به شیوههای مختلف و اغلب فقط به صورت شفاهی صادر میشوند و در قضایای مشخص فاقد صراحت، ثبات و قطعیت قانونیاند. عدم پایبندی به هر یک از این دستورالعملها ممکن است گاهی منجر به مجازات شدید شود.»
دفتر سازمان ملل میگوید گزارش خود را به وزارت امر به معروف و نهی از منکر نشان داده و پاسخهایی نیز گرفته است از جمله:
«در رسانهها مواردی ممنوع شده که امنیت روانی مردم را تهدید میکرد و در کنار آن این ممنوعیت شامل نشراتی نیز میشود که با ارزشهای دینی و افغانی و قوانین در تناقض بوده است.»
در مورد محرم همراه مرد گفته است:«حضور محرم با زن علاوه بر ارزش دینی، ارزش فرهنگی ما نیز است.»
«اگر یک زن بدون محرم سفر مینماید، با عکسالعمل منفی مردم مواجه میشود. در جامعه افغانی هیچ شخص این را نمیپسندد که زن بدون محرم سفر نماید. همچنین دین مبارک اسلام هم فاصله معینی را مشخص نموده است.»این وزارتخانه همچنین گفته است که «خانمها از اماکن عامه و پارکها منع نشدهاند» و «فقط در مکانهایی ممنوعیت وضع شده است که محیط مختلط با مردان بود.»