گروه گوناگون: چه بر سر جسد هزاران سرباز و اسب کشته شده در جنگ معروف واترلو و دیگر جنگهای بزرگ اروپا در سدههای پیشین آمده و چرا تقریبا هیچ اثری از آنها نیست؟
در میان آتش و دود ناشی از شلیک توپها و تفنگها، میشل نِه، مارشال ارتش ناپلئون به صف سپاهیان بریتانیا در واترلو نگاه کرد. آن روز ۱۸ ژوئن ۱۸۱۵ بود و فرمانده فرانسوی میتوانست شاهد خروج یگانهای بریتانیایی از میدان باشد.
میشل نِه به ۱۲ هزار سرباز سواره نظام سنگین تحت امر خود دستور داد تا به موقعیت دوک ولینگتون حمله کنند، به امید شکست ارتش او. اما فرمانده ناپلئون وضعیت را اشتباه درک کرده بود. زمانی که سوارهنظام فرانسه به بالای تپه رسیدند، با آتش نیروهای بریتانیایی مواجه شدند. در آن حمله هزاران سرباز سوارهنظام فرانسه به همراه صدها سرباز انگلیسی کشته شدند. پس از نبرد، بیشتر قربانیان در محل کشته شدن خود یا در گورهای دستهجمعی دفن شدند.امروزه باستانشناسانی که جنگ واترلو، آخرین جنگ ناپلئون بناپارت را مطالعه میکنند، یک پرسش مهم دارند: تمام آن جسدها کجا هستند؟
از سال ۲۰۱۲ تاکنون در کاوشهای باستانشناسی در منطقه میدان نبرد واترلو در بلژیک، تنها دو اسکلت پیدا شده است. تخمین زده میشود که ۲۰ هزار سرباز در آن روز کشته شدند، اما در جستجوهای باستانشناسی پیگیر در دو دهه گذشته، تعداد بسیار کمی گور پیدا شده است.
در کتابی در این زمینه که اخیرا به چاپ رسیده، نظریهای نگرانکننده درباره سرنوشت جنازهها مطرح شده مبنی بر این که آنها را از خاک بیرون آورده و به عنوان مواد خام در کارخانه قند وشکر استفاده کردهاند.مورخان برنارد ویلکین از بلژیک و رابین شفر از آلمان ادعا میکنند که استخوانهای مردگان در واترلو و احتمالا بسیاری از نبردهای دیگر در سراسر اروپا، آفریقا و حتی ایالات متحده ممکن است برای تولید کود و شکر آسیاب شده باشند. کارشناسان این عمل را «جسددزدی برای مصارف صنعتی» در جهان نوین توصیف میکنند.
شبکه بلژیکی ارتباف برای نخستین بار در سال ۲۰۲۲ از این کشف مورخان پرده برداشت و پس از آن رسانههای مختلف اروپایی توضیحات بیشتری درباره آن دادند.
دو ماه پیش روزنامه آمریکایی واشنگتن پست به نقل از برخی کارشناسان نوشت که فرضیه استفاده از استخوان سربازان کشته شده در صنعت کود کشاورزی چندان موثق نیست و کاربرد آن در صنعت قند و شکر به واقعیت نزدیکتر است.
به هر روی، مطالعه یاد شده به بررسی ناپدید شدن صدها هزار جسد در میدانهای نبرد و گورستانهای اروپا، عمدتاً در سده نوزدهم و بهرهبرداری صنعتی از استخوانهای انسانی در عصر مدرن میپردازد. به نوشته واشنگتن پست، اعتقاد بر این است که این عمل تا سده بیستم ادامه داشته و استخوانهای مردگان جنگ جهانی اول از جمله آمریکاییها نیز برای استفاده صنعتی دزدیده شده است.