خطر جنگ گسترده فعلا منتفی است

گروه سیاسی: دور جدید مذاکرات صلح غزه در جریان است و نشست‌هایی با حضور نمایندگان طرفین برای کنترل وضعیت منطقه در جریان است. برخی رسانه‌های عبری مدعی شده اند که محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر با مقامات تهران گفتگو کرده و آن‌ها را در جریان آخرین پیشرفت‌های روی داده در این مذاکرات گذاشته است.
به گزارش فرارو، میانجی‌های قطری، مصری و آمریکایی همچنان در حال ادامه تلاش‌های خود برای دستیابی به آتش‌بس در نوار غزه هستند. در این گفتگو‌ها ویلیام برنز، رئیس سیا همچنین رؤسای سرویس‌های اطلاعاتی خارجی (موساد) و داخلی (شین بث) اسرائیل حضور دارند. همزمان با مذاکرات دوحه، وزرای خارجه دو کشور اروپایی فراسنه و بریتانیا نیز با هدف کاهش تنش و برقراری آتش‌بس به اسرائیل سفر خواهند کرد.
در این شرایط واکنش حزب الله لبنان و ایران نسبت به ترور اسماعیل هنیه در تهران همچنان اجرا نشده باقی مانده و در نتیجه پرسش‌هایی درباره چگونگی واکنش‌های احتمالی و ارتباط این واکنش‌ها با مذاکرات صلح مطرح است. فرارو برای بررسی این موضوعات با عبدالرضا فرجی راد، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی و استاد ژئوپلیتیک، صحبت کرده است:
عبدالرضا فرجی راد به فرارو گفت: «تلاشی گسترده از جانب کشور‌های غربی، آمریکا، آلمان، انگلیس و روسیه آغاز شد که درگیری جدیدی در منطقه رخ ندهد. یکی از ابتکاراتی که برای کم کردن ریسک این درگیری استفاده شد، همین فراهم کردن سریع مقدمات زمینه مذاکرات بین حماس و اسرائیل با واسطه‌هایی مثل قطر، مصر، آمریکا و فرانسه و بریتانیا بود. با توجه به سرعت بالای شکل گیری مذاکرات، اسرائیلی‌ها هم که زیر بار مذاکرات نمی‌رفتند، توافق کردند وارد مذاکره شدند علت هم این بود که نگران بودند حمله‌ای از جانب ایران شکل بگیرد. همزمان با این تحولات، گفتگو‌های ویژه‌ای هم بین ایران، آمریکا و برخی کشور‌های اروپایی برگزار شد. ظاهرا طرفین به شکل نانوشته به این نتیجه رسیده اند که تا زمانی که نتیجه این مذاکرات، مشخص نشود، با توجه به امید‌هایی که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها می‌دادند و تبلیغات زیادی هم به راه افتاده بود که این مذاکرات به نتیجه می‌رسد، ایران و حزب الله نخواستند در این جریان نقشی به عنوان حمله به اسرائیل ایفا کنند که اگر مذاکرات شکست خورد به گردنشان بیفتد و طرفین مدعی شوند ایران و حزب الله باعث شکست مذاکرات صلح شده اند.»
وی افزود: «دور اول مذاکرات در دوحه انجام شد. هفته آینده دور دوم مذاکره در مصر انجام می‌شود. در این مسیر موانعی وجود دارد. از جمله این که گذرگاه فیلادلفی که بین مصر و غزه وجود دارد و اسرائیلی‌ها می‌خواهند گذرگاه را برای خود حفظ کنند، چرا که معتقدند از این گذرگاه سلاح‌هایی برای پشتیبانی از حماس وارد می‌شود. زمان حسنی مبارک مصری‌ها مرز را بسیار جدی‌تر کنترل می‌کردند و نمی‌گذاشتند چیزی از گذرگاه‌ها عبور کند. اما اکنون احساس می‌شود که چشم خود را تا حد زیادی بر این مسائل بسته اند. مسئله دیگر عبور و مرور جنوب غزه است. اسرائیلی‌ها مایلند این تردد‌ها را تحت کنترل بگیرند، اما حماس زیربار نمی‌رود و مورد دیگر این است که اسرائیل مایل است بخش‌هایی را تحت کنترل بگیرد که هر وقت دوست داشت، حمله کند. اما حماس معتقد است همه این‌ها باید منتفی شود.»
این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت: «به طور کلی، معتقدم یکی از مهمترین دلایلی که نتانیاهو تن به این مذاکرات داده این است که حمله ایران را تابع مرور زمان کند. اسرائیل این آمادگی را ندارد که جنگ را به بیرون غزه برده و به پایان برساند. تلاش نتانیاهو این است که این روند تا زمان انتخابات آمریکا ادامه پیدا کند. چون اگر آتش بس اعلام شود موفقیتی برای حزب دموکرات و به ویژه کامالا هریس خواهد بود و این در حالیست که اسراییل نمی‌خواهد دموکرات‌ها قدرت را در دست بگیرند. درواقع نتانیاهو نمی‌خواهد مشابه روابط با بیل کلینتون، اوباما و بایدن را ادامه دهد. در واقع دموکراتها اگرچه برحسب مسائل کلان سیاست آمریکا، به شکل ظاهری از نتانیاهو حمایت می‌کنند، اما در نهان، نسبت به اسرائیل احساس دلسردی دارند.»
وی افزود: «آمریکا در حال فشار آوردن است که دستاورد صلح را کسب کند و به آتش بس دست پیدا کند. هم آمریکا و هم اروپا امیدوارند در سایه آتش بس، ایران و حزب الله نیز از انجام حمله‌ای که قرار بود انجام دهند، منصرف شوند. دموکرات‌ها امید دارند که اگر این توافق انجام شود، دولت نتانیاهو داخل اسرائیل تضعیف شود و با آغاز فشار‌های داخلی، دولت نتانیاهو سرنگون شود. در حالت جنگی و مشکلات خارجی است که دولت نتانیاهو می‌تواند مخالفان داخلی را ساکت نگه دارد. در یک وضعیت عادی و غیرجنگی، اختلافات داخلی در اسرائیل موج می‌زند.»
این تحلیلگر سیاسی خارجی گفت: «حقیقت این است که حماس به علت ۱۰ ماه حضور مداوم اسرائیل در منطقه، تا حدودی تضعیف شده است؛ بنابراین امکان تکرار حمله ۷ اکتبر، فعلا وجود ندارد. حماس هم مثل اسرائیل روی گذرگاه فیلادلفی حساس است و نمی‌خواهد مرز مشترک با مصر را در اختیار اسرائیل قرار دهد. چرا که این اقدام شبیه خودکشی است. غزه حتی هم اکنون هم در محاصره است، اما ارتباطات با مصر مهم است؛ بنابراین باید دید واسطه‌ها و فشار کشور‌های غربی که در لبنان و اسرائیل مشغول گفتگو هستند کار خواهد بود. با این حال اگرچه کشور‌ها در حالت رایزنی هستند، اما ممکن است در مقطعی ایران بدون اطلاع، ضربه‌ای مشابه با ضربه اسرائیل را وارد کند. چون به هر حال به خاک ما تجاوز شده است، اما تا این لحظه خطر جنگ گسترده‌ای که همه را نگران کرده بود تا حدی منتفی شده است. برای ایران اتش بس غزه اولویت است.»