باورهای اشتباه در تشخیص کبد چرب

گروه سلامت: متاسفانه با گسترش فضای مجازی، سوء استفاده افراد از این فضا برای تبلیغات و سودجویی نیز روز به روز در حال افزایش است، افرادی که سعی می‌کنند، به هر بهانه‌ای محصولات خود را به فروش برسانند. تبلیغات دروغینی که درباره خواص معجزه‌آسای این کالاها می‌کنند، ممکن است افراد زیادی را تحت تاثیر قرار دهد. افرادی که بدون آگاهی، این محصولات را می‌خرند یا از شیوه‌های درمانی معرفی‌ شده توسط این کانال‌های تبلیغاتی استفاده می‌کنند. روش‌ها یا محصولاتی که در برخی از مواقع می‌توانند برای فرد عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد.

به گزارش ایسنا، به همین بهانه با دکتر نسرین بابازاده متخصص داخلی و فلوشیپ غدد به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه آن را می‌خوانید:
کبد چرب جزو مباحثی است که افراد سودجوی زیادی به قصد فروش محصولات بی اثر و پر خطر خود، مطالب نادرست زیادی را تحویل عامه مردم می‌دهند. منطقی است که قبل از قبول این مطالب، اول صحت آن‌ها را بسنجیم، و هر چیزی که در فضای مجازی می‌بینیم را قبول نکنیم، مخصوصا مطالبی که عناوین زرد و پر طمطراقی مثل درمان معجزه آسای کبد یا درمان قطعی کبد را دارند.

موضوع دومی که باید به آن توجه کنیم، این است که حتما تحصیلات و زمینه فعالیت صاحب کانال یا کسی که چنین ادعایی کرده، را بررسی کنیم. یکی از این راه‌ها جستجوی نام فرد در سایت نظام پزشکی است، چرا که اگر آن فرد تحصیلات پزشکی داشته باشد، حتما شماره نظام پزشکی هم دارد. برخی افراد ادعا می‌کنند که ما حکیم و طبیب سنتی هستیم. اگر این ادعایشان درست باشد، باید شماره نظام پزشکی داشته باشند، چرا که حتی پزشکان فارغ التحصیل طب ایرانی و سنتی هم شماره نظام پزشکی دارند. اگر فردی این شماره را نداشته باشد، باید به ادعای او شک کنیم.

روزانه ممکن است، مطالب زیادی را در مورد درمان یا پیشگیری از بیماری‌ها با انواع مواد غذایی یا عرقیجات در سایت‌ها یا کانال‌های مختف ببینند، بسیاری از این اخبار، اطلاعاتی را به خواننده القا می‌کند که اگر از این شیوه‌ها یا از این مواد غذایی استفاده کنند، حتما بیماری‌شان درمان می‌شود. گاه، افراد به دلیل عدم آگاهی و یا بدون تحقیق در مورد صحت‌ این مطالب، آن‌ را می‌پذیرند. یکی از موضوعاتی که بسیار در شبکه‌های مجازی به آن پرداخته می‌شود، بحث کبد چرب است که باورهای اشتباه زیادی در مورد آن بین عامه مردم شایع شده، که در ادامه به برخی از این باورها می‌پردازیم.

باورهای اشتباه در ایجاد کبد چرب
یکی از باورهای اشتباهی که در زمینه کبد چرب وجود دارد، این است که فقط مصرف چربی باعث کبد چرب می‌شود. این موضوع درست نیست، چرا که کبد چرب در اثر ازدیاد کالری در بدن ایجاد می شود. حال این ازدیاد کالری ممکن است، در اثر مصرف بی‌رویه چربی در رژیم‌های غذایی باشد، یا مهم‌تر از آن به علت افزایش مصرف قندهای ساده و مواد نشاسته‌ای باشد. منظور از قندهای ساده مصرف انواع آبمیوه‌های طبیعی یا صنعتی، استفاده بیش از حد میوه‌های شیرین مثل مرکبات، هلو، زردآلو، و میوه‌هایی که قند زیادی دارند، است. همچنین مصرف بیش از اندازه مواد نشاسته‌ای و کربوهیدرات‌های پیچیده مثل برنج، نان هم باعث کبد چرب می‌شود. بنابراین لزوما مصرف چربی باعث کبد چرب نمی‌شود.

باور دیگری که در مورد ایجاد کبد چرب وجود دارد این است که مصرف آب یخ باعث کبد چرب می‌شود. این نیز باور اشتباهی است که در بین عامه مردم وجود دارد، این مسئله اصلا در هیچ جا ثابت نشده و کاملا اشتباه است.

باورهای اشتباه در تشخیص کبد چرب
سونوگرافی در تشخیص و درمان بیماری کبد چرب نقش مهمی دارد، این موضوع هم صحیح نیست. کبد چرب وقتی در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود که بیش از ۳۰ درصد سلول‌های کبد پر از چربی شده باشند. یعنی به فرض فردی که ۱۰ تا ۲۰ درصد چربی در کبدش وجود داشته باشد، ممکن است در سونوگرافی، کبد چرب فرد با این میزان از چربی تشخیص داده نشود. بنابراین هر فردی که دچار چاقی شکمی است، این فرد صرف نظر از این که سونوگرافی کبد چرب او را نشان داده یا نه، دارای درجاتی از کبد چرب است.

تصور اشتباه بعدی این است که شدت التهاب و آسیب به گرِید کبد چرب و سونوگرافی ارتباط دارد. به بیان دیگر این تفکر وجود دارد که بیماری که در گرِید یک کبد چرب قرار دارد، احتمالا آسیب در کبد او نسبت به کسی که در گریدهای بالاتر قرار دارد، کمتر است. این در حالی است که گریدی که در سونوگرافی نوشته می‌شود صرفا آن حجمی از چربی که داخل کبد است، را نشان می‌دهد. این موضوع لزوما ارتباط مستقیمی با میزان آسیب و التهاب کبد ندارد. ممکن است فردی گریدهای پایین کبد چرب را داشته باشد، اما شدت آسیب‌های کبدی در آن فرد زیاد باشد. پس سونوگرافی در پیگیری کبد چرب جایگاهی ندارد.

همچنین مورد تشخیص کبد چرب گاهی مواقع در فضای مجازی تبلیغاتی می‌بینیم با عناوینی چون، تشخیص کبد چرب با مشاهده عنبیه. اصلا چنین چیزی صحیح نیست. همان‌طور که قبلا هم گفته شد فردی که دچار چاقی شکمی است، این فرد دچار درجاتی از کبد چرب است. برای تشخیص این آسیب و شدت التهاب کبد، یک سری تصویربرداری‌های خیلی تخصصی‌تر وجود دارد، به نام فیبرواسکن که آن را هم تحت شرایط خاصی، برای برخی از بیماران انجام می‌دهیم.

باورهای اشتباه درباره علائم کبد چرب
کبد چرب باعث سردرد، ریزش مو، جوش صورت، داغی کف پا یا تلخی دهان می‌شود، این‌ها درست نیستند. همان طور که قبلا هم گفته شد، مهم‌ترین علامت، کبد چرب بی علامتی آن است، مگر این که بیمار دچار مراحل انتهایی نارسایی کبد و سیروز شده باشد، در آن زمان که کبد کاملا از کار افتاده است، بیمار ممکن است علائمی چون زردی صورت، آب آوردن شکم، اختلال خواب و مواردی از این قبیل داشته باشد، اما این علائم را به صورت روتین در بیماران نمی‌بینیم ، فقط در بیمارانی که در بیمارستان بستری شدند و حالشان خیلی بد است، دیده می‌شود.

مورد دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که، آنزیم‌های کبدی نرمال نشان‌ دهنده کبد سالم هستند، این قضیه هم درست نیست. آنزیم‌های کبدی در طول زمان ممکن است بالا یا پایین شوند. درست است که بالا بودن آن حتما نشان‌ دهنده آسیب به کبد است، اما پایین‌ بودن آن نشان‌ دهنده سالم بودن کبد نیست. اتفاقا در مراحل انتهایی نارسایی کبد، آنزیم‌های کبدی نرمال است. پس صرفا نرمال بودن آنزیم‌های کبدی به معنای نرمال بودن کبد نیست.

باورهای اشتباه در درمان کبد چرب
استفاده از یکسری از ادویه‌های خاص مثل خاک شیر، سیاه دانه یا حتی عرقیجاتی مثل عرق کاسنی، خار مریم، عرق شاتره، مصرف قارچ گانودرما و مواردی از این دست باعث درمان کبد چرب می‌شوند، این موضوع نیز درست نیست! همان‌طور که در بالا هم اشاره شد، علت کبد چرب ازدیاد کالری است و درمان آن هم نقصان کالری است. یعنی فرد باید کالری دریافتی‌اش را کم کند، تا چربی‌های اضافی موجود در کبدش که باعث التهاب آن شده است، از بین برود.
از جمله موارد دیگری که بسیار در فضای مجازی دیده می شود، مطالبی تحت عنوان پاکسازی کبد با عناب، کرفس، کنگر، جعفری و مواردی از این قبیل است که چنین موضوعاتی صحت ندارد.