گروه بین الملل: پهپادهای اوکراینی نقش به سزایی در تغییر معادلات جنگ روسیه و اوکراین ایفا کردهاند.
نیروهای مسلح اوکراین از آغاز تهاجم تمامعیار روسیه به این کشور در فوریه سال ۲۰۲۲، به توسعه و استفاده از پهپادهای جدید برای مقابله با حملات روسیه پرداختند.
اخیرا، توجهها به سمت پهپادهای موسوم به «اژدها» معطوف شده است. این پهپادهای کوچک ترکیب آتشزایی به نام «ترمیات» را با خود حمل میکند. این ترکیب قابلیت تولید حرارت بسیار بالا را دارد و درنتیجه قادر وارد آوردن آسیب و یا نابود کردن اهداف نظامی و زیرساختها است.پهپادها یا به طور جنگهای مدرن را دچار تحول بنیادین کردهاند و تواناییهای شناسایی، حملات دقیق و آگاهی کلی از میدان نبرد را بهبود بخشیدهاند. ناوگان پهپادی اوکراین که شامل پهپادهای متنوعی از مدلهای کوچک موجود در بازار گرفته تا پهپادهای بزرگتر است، نقش مهمی در مقابله با ارتش روسیه داشته است.سازمان «زنبورهای وحشی» یکی از بسیار گروههایی است که به عنوان نیرویی کلیدی در تلاشهای دفاعی اوکراین حضور دارند و با گردآوری داوطلبان و کهنهسربازان، متعهد به بهبود قابلیتهای نظامی از طریق فناوری نوآورانه پهپادها هستند.
ایوان، یکی از اعضای «زنبورهای وحشی» میگوید: «من پیشتر مطلقا تجربهای در ساخت پهپاد نداشتم. در بهار ۲۰۲۳، روزنامهنگار بودم و وبلاگی کوچک در مورد کسب و کار داشتم. در آن زمان، یکی از خوانندگانم از من خواست که کارزار جمعآوری کمک مالی برای خرید پهپادها راهاندازی کنم.»دیمیترو، یکی از بنیانگذاران «زنبورهای وحشی» خوانندهای بود که با ایوان تماس گرفت.ایوان میگوید: «این آغاز عصر پهپادهای با دید اول شخص بود.»
دید اول شخص به این معنا است که اپراتور کنترل کننده پهپاد از طریق دوربینی که روی آن نصب شده است، دقیقا از دید پهپاد اتفاقات را مشاهده میکند. چنین دیدی، امکان تجربهای نزدیک به خلبانی را فراهم میسازد.
ایوان و ویاچسلاو، دیگر عضو «زنبورهای وحشی» بخشی از موفقیت این سازمان را مرهون تجربه ۱۰ سالهشان در کار رسانهای میدانند. ویاچسلاو گفت که کار آنها با جمعآوری کمک مالی برای خرید پهپادها آغاز شد و سپس خود وارد عرصه تولید پهپادها شدند.ایوان گفت: «بعد از یک ماه، دمیترو ویدیویی از دو پهپادی که برایشان پول جمع کرده بودیم را برایمان فرستاداین دو پهپاد ارزانبهای چینی که قیمت هر کدامشان حدود ۵۰۰ دلار (۴۴۷ یورو) بود، به یک تانک بیش از میلیون دلاری اصابت و به آن آسیب وارد کردند.»
ایوان میگوید که در آن زمان متوجه میزان تاثیرگذاری پهپادها در میدان نبرد شد.ویاچسلاو، ایوان و دمیترو هیچ تجربهای در ساخت پهپاد نداشتند. آنها با بوریس که مهندسی با ۱۰ سال تجربه بود، همکاری و در بهار سال گذشته «زنبورهای وحشی» را راهاندازی کردند.آنها کمی بعد در همکاری با واحد ضد تانک تیپ ریاستجمهوری ارتش اوکراین موفق به تولید پهپادهای جنگی شدند که قادر بود حملات دقیقی را به اهداف نظامی روسیه انجام دهد.
تولید پهپاد طبیعتا از ابتدا نیاز به تجربه و تخصص دارد و دستگاه باید برای استفاده اپراتور امن باشد.
ایوان گفت: «شما در آشپزخانهتان پهپاد بسازید. تولیدکننده حرفهای باید وجود داشته باشد. ۲۵ مهندس برای زنبورهای وحشی کار میکنند که قادرند روزانه حدود ۱۰۰ پهپاد تولید کنند.»
این سازمان مدلهای مختلفی از پهپادهای با دید اول شخص را تولید میکند.
مدل «زنبورهای وحشی استاندارد» آنها میتواند به سرعتی تا ۱۶۰ کیلومتر در ساعت برسد و محمولههایی با وزن ۱.۵ تا ۳ کیلوگرم را حمل کند. این پهپاد عمدتا برای ماموریتهای «انتحاری» مورد استفاده قرار میگیرد.«زنبورهای وحشی» همچنین پهپادهایی موسوم به «بمبافکن» را تولید میکند. این پهپادها میتوانند چندین بار مورد استفاده قرار گیرند. همچنین مدل بزرگتر آنها که «ملکه زنبور» نام دارد، میتواند تا ۹.۵ کیلوگرم بمب حمل کند و بردی تا ۳۰ کیلومتر دارد.»
این پهپادها همچنین برای عملیاتهایی مانند ارسال غذا به خط مقدم استفاده میشوند. به گزارش مجله فوربس، هم اوکراین و هم روسیه به طور فزایندهای از پهپادها برای اهداف لجستیکی استفاده میکنند. نیروهای اوکراینی پهپادهای کوچک با دید اول شخص را نه تنها برای عملیاتهای جنگی، بلکه برای تحویل تجهیزات ضروری به نیروهای خود در خط مقدم به کار میگیرند.
به گفته ایوان، در حال حاضر پهپادهایی در میدان نبرد وجود دارند که توسط یک کنترل کننده هدایت میشوند و میتوانند دستوراتی را برای حمله دریافت کنند.
ایوان گفت: «برخی از این پهپادها میتوانند به صورت خودکار پرواز کرده و اهدافی را در فاصله ۳۰۰ تا ۴۰۰ متری شناسایی کنند.»در حال حاضر چندین تیم در اوکراین در حال آزمایش پهپادهای مجهز به یک سیستم عصبی هستند که بر اساس اولویتهای تعیینشده اهداف را شناسایی میکند.ایوان ادامه داد: «تیم ما از سیستمی استفاده میکند که بر روی یک میکروکامپیوتر اوکراینی ساخته شده و مستقل از قطعات چینی است. این سیستم به صورت جغرافیایی آموزش دیده تا محیطهای شهری مختلف را شناسایی کند. این سیستم عصبی میتواند به طور همزمان چندین هدف را رهگیری کرده و بین انسانها و تجهیزات تفاوت قائل شود.»
او افزود: «این پهپادها بسته به ماموریت میتوانند اهداف را از طریق انتخاب دستی، پیشانتخاب یا وظایف تجربی مورد حمله قرار دهند.»
با این حال به گفته ایوان مشکل این پهپادها این است که یک عامل انسانی باید همیشه درگیر عملیات آنها باشد. زیرا که این پهپادها قادر به تشخیص سربازهای اوکراینی و روس نیستند.
به گفته ایوان، ۶۵ درصد از منابع مورد استفاده برای تولید پهپادهای «زنبور وحشی» از جمله قطعات حساسی چون چارچوب بدنه وقطعات الکترونیکی اوکراینی است. با این حال، آنها هنوز مجبورند که قطعات اصلی مانند موتورها و کنترلکنندههای پرواز را وارد کنند.ایوان افزود که از فناوری پیشرفته چاپ سهبعدی نیز استفاده میکنند. زیرا این فناوری امکان تطابق سریع طراحیها با نیازهای میدان نبرد را فراهم میکند.اگرچه اوکراین گامهای اساسی را به سمت خودکفایی در ساخت پهپادها برداشته است، اما اتکا به قطعات خارجی همچنان چالشهایی را در دستیابی به تولید کاملا داخلی به همراه دارد.طراحی بسیاری از پهپادها به گونهای است که انفجار آنها باعث آسیب به دشمن میشود. همین موضوع این سوال را ایجاد میکند که عملیات پهپادی چه ویژگی باید داشته باشد؟
به گفته ایوان، خسارات مالی حاصل عملیات پهپادهای اوکراینی به روسیه بسیار بیشتر از سرمایهگذاریها در آموزش و تجهیزات است. او میگوید که ایدهآل این است که هزینه پهپاد یک دهم هدفش باشد، حال آنکه هزینه پهپادهای اوکراینی صدها برابر کمتر از اهدافشان است.
به گفته ویاچسلاو، روسیه نیز به همین دلیل از موتورسیکلت برای حملات استفاده میکند. زیرا حتی یک وسیله نقلیه به تنهایی بسیار گرانتر از پهپادها است.
به طور کلی، هدف پهپادها در جنگهای مدرن این است که با کمترین هزینه ممکن، بیشترین خسارت را به دشمن وارد کنند.
ایوان با تاکید بر این که پهپادهای روسی نسبت به پهپادهای اوکراین از کیفیت پایینتری برخوردارند، گفت: «اوکراین پیشرفتهتر است و روسیه پهپادهای بیشتری دارد
او تصریح کرد که اوکراین زمان و منابع قابلتوجهی را به آموزش سربازان و مهندسان خود در جهت بهینهسازی استفاده از پهپادها در میدان نبرد اختصاص داده است. به همین دلیل، سربازان باید سریع یاد بگیرند و خود را تطبیق دهند. زیرا «در غیر این صورت، ممکن است کشته شوند.» به طور کلی، دوره آموزشی حدود یک ماه طول میکشد.
ایوان گفت: «یک اپراتور پهپاد خوب باید بداند که چگونه تعمیرات را انجام دهد.»ویچسلاو افزود که کار با پهپادها خطر کمتری از حضور در پیادهنظام دارد، اما این تصور ممکن است گمراهکننده باشد، زیرا اپراتورهای پهپاد همچنان میتوانند هدف قرار بگیرند. روسیه به طور مکرر از پهپادها، بمبهای شناور، و موشکها برای شکار واحدهای کنترل پهپادهای اوکراینی استفاده میکند.
ایوان گفت: «پهپادها رفته رفته سهم بیشتری از حضور در میدان نبرد را ازآن خود میکنند و وسایل نقلیه سنتی کمتری مانند تانکها در خط مقدم خواهیم دید. نیروهای نظامی هم به عمق بیشتری از سنگرها خواهند رفت و جنگ همچون جنگ رباتها میشود.»روسیه به طور مکرر اوکراین را با موشکها و پهپادها مورد حمله قرار میدهد. ماه اوت امسال با حداقل ۱۸۴ کشته و ۸۵۶ زخمی عمدتا در حملات موشکی و پهپادی دومین ماه مرگبار برای غیرنظامیان در اوکراین بود.
ایوان گفت: «اوکراین در حال توسعه سیستمی است که در آن هر پهپاد میتواند پهپاد دیگری را هدف قرار دهد. این بدان معناست که ما میتوانیم پهپادهای شناسایی یا حتی پهپادهای با برد دوربردتر مانند پهپادهای شاهد ایرانی را مورد هدف قرار دهیم.»ایوان بر این باور است که پهپادها نه تنها برای دفاع هوایی حیاتی هستند بلکه قادر به حفظ خط مقدم هستند.
یک نمونه از این، استفاده اوکراین از پهپادها برای حمله به انبارهای نفتی یا اهداف نظامی در داخل روسیه است.او گفت: «اگر پهپادها نبودند، روسیه به شدت در دنیپرو و زاپوریژیا پیشروی میکرد.»