اقدام به خودکشی دختر جوان در یک مرکز خیریه

گروه حوادث: گزارش روزنامه اعتماد از وضعیت نامناسب دختر ۲۰ ساله‌ای که از سه سالگی کنار معلولان ذهنی در بهزیستی نگهداری شده است را بخوانید.۶ ماهه بود که به شیرخوارگاهی در شیراز سپرده شد. سه ساله که شد سازمان بهزیستی او را به یک مرکز نگهداری مرتبط با معلولان ذهنی منتقل و او ۱۷ سال در مرکز خیریه نرجس کنار معلولان ذهنی زندگی کرد. او در این مدت در اعتراض به وضعی که داشت اقدامات ناگواری انجام داد؛ «خودکشی کرد، خودزنی کرد و با چاقو به مراقبان خود حمله کرد» با این حال کسی به وضعیت او رسیدگی نکرد... .
  هفته گذشته «بهروز مروتی»، مدیر کمپین معلولان از وضعیت نامناسب دختر جوان تندرستی که ۱۷ سال در مرکز خیریه نرجس در شیراز کنار معلولان ذهنی نگهداری می‌شده، خبر داد؛ «فاطمه.ع.ج» دختر ۲۰ ساله‌ای است که از سه سالگی توسط شیرخوارگاه به بهزیستی سپرده شده، اما بهزیستی او را به مرکز خیریه نرجس که محل نگهداری معلولان ذهنی است، منتقل می‌کند. فاطمه در این مدت چندین بار «اقدام به خودکشی، خودزنی و حمله با چاقو به مراقبان» کرده، اما با این وجود بهزیستی هیچ اقدامی برای انتقال این دختر جوان به مراکز امور اجتماعی مناسب نکرده است.

با توجه به این اتفاق ناگوار، سوال مهم این است که چند کودک سالم دیگر به خاطر سهل‌انگاری و کم‌کاری بهزیستی وضعیت مشابه فاطمه را دارند و کنار معلولان ذهنی نگهداری می‌شوند؟ بعد از انتشار این خبر سازمان بهزیستی استان فارس طی دو جوابیه منکر وضعیت فاطمه می‌شود و موضوع را تکذیب می‌کند. «اعتماد» پس از تکذیب سازمان بهزیستی استان فارس با بهروز مروتی، مدیر کمپین معلولان که انتشار این خبر را به عهده داشته، مصاحبه‌ای انجام داده تا جزییاتی از این اتفاق ناگوار را منتشر کند. سلامت فاطمه دو بار با تشخیص کمیسیون پزشکی تایید شد
مدیر کمپین معلولان در مورد این حادثه به «اعتماد» می‌گوید: «طبق اسنادی که دریافت کرده‌ایم؛ فاطمه در ۶ماهگی به شیرخوارگاه سپرده می‌شود. بهزیستی فاطمه را در سه سالگی به مرکز خیریه نرجس که محل نگهداری معلولان ذهنی است، می‌برد تا مدتی آنجا بماند و بعد به مرکز اجتماعی؛ جایی که بچه‌های بی‌سرپرست نگهداری می‌شوند، منتقل کند، اما بهزیستی موضوع انتقال فاطمه را پیگیری نمی‌کند و او ۱۷ سال در مرکز خیریه نرجس کنار معلولان ذهنی نگهداری می‌شود. در این مدت او دچار آسیب‌های روحی و روانی شدیدی شده و در اعتراض به این وضعیت بارها اقدام به خودکشی و خودزنی کرده است.

همچنین به مراقبان خود با چاقو حمله کرده است. سلامت فاطمه دو بار با تشخیص کمیسیون پزشکی که در سال ۱۳۹۴ و ۱۴۰۱ تشکیل شد، تایید می‌شود، اما با این حال هیچ اقدامی برای او صورت نمی‌گیرد. سال گذشته نیز مدیر مرکز خیریه نرجس به بهزیستی نامه ارسال می‌کند و طی این نامه اعلام می‌کند که فاطمه شرایط ماندن میان معلولان ذهنی را ندارد و چندین بار اقدامات ناگواری انجام داده است، اما بهزیستی اقدامی در این راستا انجام نمی‌دهد. تا اینکه ماه گذشته یک نفر فاطمه را به‌طور اتفاقی در این مرکز می‌بیند و با او صحبت می‌کند. فاطمه ماجرا را برای آن فرد تعریف می‌کند و می‌گوید با اینکه هیچ‌گونه معلولیتی ندارد، اما میان معلولان ذهنی نگهداری می‌شود. آن فرد موضوع را گزارش می‌دهد و بهزیستی ناچار می‌شود فاطمه را از مرکز خیریه نرجس تحویل بگیرد و او را تحویل اورژانس امور اجتماعی دهد.»

قوه قضاییه باید به این پرونده ورود کند
بهروز مروتی در پاسخ به اینکه فاطمه ۲۰ سال دارد، با توجه به اینکه بهزیستی کودکان بی‌سرپرست را فقط تا ۱۸ سالگی نگهداری می‌کند، سرنوشت فاطمه چه خواهد بود، می‌گوید: «بهزیستی کودکان بی‌سرپرست را بعد از ۱۸ سالگی در جامعه رها می‌کند و آن کودکان نسبت به مددکارانی که دارند، وضعیت‌شان یکی، دو سال پیگیری می‌شود؛ البته اگر مددکار آنها دلسوز باشد. فاطمه ۲۰ سال دارد و با توجه به ضربات روحی و روانی که به او وارد شده قاعدتا نباید در جامعه رها شود. در حال حاضر فاطمه باید تحت نظر پزشکان باشد تا از لحاظ روحی و روانی تحت معاینه و درمان قرار بگیرد. در کنار این موضوع باید با مسوولانی که از این ماجرا اطلاع داشتند، برخورد شود. قوه قضاییه باید به این پرونده ورود کند و با مسوولان این امر برخورد شدیدی داشته باشد. فاطمه ۱۷ سال در میان معلولان ذهنی بوده و این شرایط برای ما قابل درک نیست و هنوز دقیق مشخص نیست در این سال‌ها چه بلایی سر فاطمه آمده است.

به هر حال بهزیستی از زمانی که فاطمه خردسال بوده می‌توانسته تشخیص دهد او معلولیت ذهنی ندارد، اما این سازمان با علم بر اینکه از سلامت فاطمه اطلاع داشته، او را در مرکز نرجس رها کرده است و حالا که یک نفر وضعیت او را گزارش داده، بهزیستی او را به مراکز اورژانس اجتماعی منتقل کرده است.» مدیر کمپین معلولان همچنین در پاسخ به اینکه چرا بهزیستی با اینکه از اسناد و مدارک فاطمه در مرکز خیریه نرجس اطلاع دارد، موضوع را تکذیب کرده، می‌گوید: «بعد از جوابیه بهزیستی ما برای اثبات ادعای‌مان دو سند در کانال کمپین معلولان منتشر کردیم. با توجه به اینکه فاطمه ۲۰ سال دارد و بهزیستی نمی‌تواند او را نگهداری کند، امکان دارد فاطمه را در جامعه رها کند که این موضوع تخلف و گناه مسوولان امر را دوصد چندان می‌کند، اما بهزیستی فعلا فاطمه را به یک مرکز کار در شیراز معرفی کرده تا به او کار داده شود.

مهم‌ترین مطلب این است که بهزیستی باید پاسخ دهد چرا این دختر در خانه پناهگاهی که برای معلولان است، نگهداری می‌شده؟ و حالا با توجه به این اتفاق باید بررسی شود دختران دیگر هم مثل فاطمه در مراکز خیریه معلولان نگهداری می‌شوند یا خیر! البته در این مورد آماری وجود ندارد، اما با توجه به اینکه بهزیستی در بخش مدیریت و نظارت نسبت به زیرمجموعه‌های خود ضعیف عمل می‌کند بعید به نظر می‌رسد فاطمه اولین و آخرین فرد تندرستی باشد که در مراکز مربوط به معلولان نگهداری می‌شود. اگر این موضوع در سراسر کشور مورد بررسی قرار بگیرد احتمال اینکه افراد دیگری وضعیت مشابه فاطمه را داشته باشند، وجود دارد.»

جوابیه بهزیستی
پس از انتشار خبر نگهداری «فاطمه.ع.ج»، سازمان بهزیستی استان فارس طی جوابیه‌ای در دو شماره، موضوع نگهداری این دختر جوان میان معلولان ذهنی و خودکشی او را تکذیب کرد. بهزیستی استان فارس در جوابیه شماره یک اعلام کرد: «مددجو (ف.ع) در بازه زمانی اقامت از بدو پذیرش تا ۳ سالگی در شیرخواره حضرت علی‌اصغر شهرستان مرودشت نگهداری و پس از آن به دلیل مشکلات ذهنی و شناختی و با توجه به رای کمیسیون پزشکی به موسسه خیریه نرجس منتقل شده است. با توجه به اینکه خیریه نرجس دارای بخش‌ها و فعالیت‌های مختلف است فرد مذکور در موسسه خیریه نرجس در قسمت «خانه کوچک پناهگاهی دختران» زندگی می‌کرده که در این خانه‌ها شرایط و امکانات دقیقا مشابه زندگی عادی است و مقیمان این خانه‌ها برابر دستورالعمل فرزند نامیده می‌شوند. فرزندان علاوه بر برخورداری از اقدامات مراقبتی از امکانات تحصیلی و توانبخشی بهره‌مند شده، تحت آموزش‌های رشدی مختلف قرار می‌گیرند.

این خانه از بخش نگهداری افراد دارای معلولیت ذهنی شدید و خیلی شدید کاملا منفک و تابع مقررات و دستورالعمل‌های خاص خود است. به نحوی که نامبرده در چنین شرایطی با آموزش‌های تخصصی صورت گرفته توسط مرکز و تیم تخصصی و برنامه مدون، ارتقای عملکرد یافته و با کسب مهارت‌های فردی و اجتماعی موفق به تحصیل در رشته کامپیوتر شده است. در حال حاضر با توجه به شرایط و دستورالعمل حوزه اجتماعی این مددجو در حال آماده‌سازی برای هدایت به سوی زندگی مستقل است.» سازمان بهزیستی استان فارس همچنین در جوابیه شماره دو نوشت: «با توجه به حساسیت موضوع خودکشی و خودزنی پرونده مددجو (ف.ع) مورد بازنگری قرار گرفت. هیچ‌گونه فرم مبنی بر مصاحبه اقدام و انجام خدمات تخصصی مددکاری، روانشناسی، روانپزشکی و همچنین ارجاع به مراکز درمانی جهت موضوع خودکشی و خودزنی در پرونده ثبت نبود. ضمنا با مددجو (ف.ع) در ۸ مهر ماه جاری مصاحبه بالینی به عمل آمد که اقدام به خودکشی و خودزنی را تکذیب کرد.

همچنین با عنایت به حساسیت موضوع، مددجو در ۸ مهر ماه به مجتمع قضایی حمایتی شوق زندگی شیراز فرا خوانده شد و مصاحبه و بررسی لازم صورت پذیرفت و تاکنون مدرک و مستندی دال بر خودکشی نه در بهزیستی و نه در مجتمع شوق زندگی ارایه نشده است. بنابراین مورد از طریق مراجع قضایی جهت بررسی بیشتر در حال رسیدگی است. اداره کل بهزیستی فارس حق خود می‌داند نسبت به هرگونه نشر اکاذیب اقدامات قانونی به عمل آورد.» این دو جوابیه در حالی از سوی سازمان بهزیستی استان فارس منتشر شده است که بهروز مروتی به «اعتماد» می‌گوید: «تمام مدارک و مستندات مبنی بر نگهداری فاطمه میان معلولان ذهنی و خودکشی، خودزنی و حمله با چاقو به مراقبان از سوی کمپین معلولان تایید شده و مدارک آن نیز موجود است.»