خودسری موسسات مالی در تعیین سود

بعد از شدت گرفتن رقابتی که کارشناسان، بانکداران و حتی مسوولان بانک مرکزی از آن به مسابقه و رقابت ناسالم و مخرب جذب سود سپرده یاد می کردند با ورود بانک مرکزی و تفاهم بانکداران وضعیت ایجاد شده ساماندهی شد. بر این اساس سودهای سپرده گذاری که در برخی موارد برای روز شمار و یا یکساله از27 تا 28 درصد نیز گذشته بود کاهش یافته و قرار بر این شد که سود سپرده روز شمار به 10 درصد و یکساله تا 22 درصد کاهش یابد که به دنبال آن نرخ های جدید تفاهمی بین بانکداران و مورد تایید بانک مرکزی از 13 اردیبهشت ماه سال جاری ابلاغ و اجرایی شد. در عین حال اظهارات مقامات مسوول بانک مرکزی حاکی از اجرایی شدن سود سپرده های تفاهمی در بانک ها بود به طوری که تهرانفر- معاون نظارتی این بانک- اعلام کرد که سودهای سپرده جدید در 98 درصد بانک ها به خصوص بانک‌های خصوصی اجرا می‌شود و یا اینکه سیف-رییس کل بانک مرکزی- نیز معتقد بود که 90 درصد بانکها به سودهای جدید پایبند مانده اند.

این در حالی است که بانک مرکزی مدتی بعد طی نامه‌ای به بانک‌های دولتی، غیردولتی، مؤسسات اعتباری توسعه، عسکریه و کوثر مرکزی ضمن تاکید بر پرهیز از رقابت ناسالم و مخرب برای جذب سپرده خواستار پایبندی به توافقات و تصمیمات مشترک مدیران‌عامل شبکه بانکی کشور در خصوص نرخ سود سپرده‌ها شد و مجدد این موضوع را مورد تاکید قرار داد.

بانکها انگار پایبندد
اما مراجعه به بانکها اعم از خصوصی و یا دولتی نشان می دهد که حداقل در ظاهر سودهای سپرده تفاهمی را اجرا کرده و عنوان می کنند که نرخ سود روزشمار 10 درصد و یک ساله 22 درصد است. هر چند که برخی موارد در بین بانک های خصوصی نیز هستند که با عناوین مختلف در نهایت سودی بیشتر از نرخ تعیین شده می پردازند. بنا بر این گزارش، بانک های مورد مراجعه اعم از خصوصی و دولتی در مورد چگونگی سپرده گذاری و نرخ های مربوط به آن اعلام می کردند که برای سپرده‌های کوتاه مدت کمتر از سه ماه 10 درصد، بین سه تا شش ماه 14 درصد، بین 9 تا 12 ماه 18 درصد و در نهایت یک تا پنج ساله 22 درصد سود پرداخت می کنند.

بانک مرکزی زیاد به ما ایراد نمی گیرد
همچنین به نظر می رسد که موسسات پولی و اعتباری چندان در مورد سودهای سپرده مورد تاکید بانک مرکزی نگرفته و در این زمینه ساماندهی نشده‌اند. مسئول یکی از این موسسات مالی و اعتباری که مجوزی هم از بانک مرکزی برای فعالیت ندارد در مورد شرایط سپرده گذاری در این موسسه در توضیح اولیه عنوان کرد که طبق قانون سود روز شمار 10 درصد و یکساله 22 درصد می پردازیم. اما بعد از اینکه متوجه شد طرف مقابل بازرس بانک مرکزی نیست و می تواند مشتری باشد اعلام کرد که سود روز شمار 25 درصد به منابع سپرده گذاری شده خواهد پرداخت. همچنین در این موسسه مالی و اعتباری به سپرده های یک ساله 29 درصد سودتعلق می گیرد و مهمتر آن که به سود واریزی نیز ماهانه 20 درصد سود می دهند به عبارتی دیگر در مجموع سود حدود 49 درصدی به سپرده و سود آن اختصاص می یابد.

این موسسه حتی عنوان کرد که اگر در این شعبه حساب ندارید اشکالی ندارد بدود مراجعه مجدد فقط با ما تماس بگیرد و مدارک را ارسال کنید تا برای شما افتتاح حساب شده و پول را کارت به کارت کنید تا سپرده شود. همچنین رییس این شعبه در مورد اینکه به بانک ها تا این حد سود نمی پردازند، آیا سود دهی موسسات تداوم داشته و مطمئن خواهد بود گفت: بانک مرکزی خیلی با ما کاری ندارد و ایراد نمی گیرد این مساله بیشتر مربوط به بانک هاست!

موسسات مجاز هم سودهای کلان می دهند
سود سپرده خارج از عرف تنها مختص موسسات غیر مجاز نیست بلکه تنها کافیست که مشتری به یکی از موسسات مجازی که تحت نظارت بانک مرکزی فعالیت می کند هم مراجعه کند تا مشخص شود می تواند با پول خود فراتر از 10 درصد یا حداکثر 22 درصد تعیین شده بانک مرکزی سود بگیرد و آنگاه بدون قبول ریسک سپرده گذاری در موسسات غیر مجاز، پول خود را از بانک ها خارج کرده و برای دریافت سود بیشتر به موسسات تحت نظارت بانک مرکزی که اغلب تبلیغات گسترده ای هم دارند ببرد. در این موسسه عنوان می شود که در برای مبلغ سپرده شده به صورت روزشمار 20 درصد و برای یکساله 25 درصد سود پرداخت خواهد شد. همچنین برای سود واریزی یکساله نیز 20 درصد سود پرداخت می شود که در مجموع سودی حدود45 درصد در دو بخش سپرده و سود به مشتری تعلق می گیرد.

البته این را هم باید یادآور شد که در برخی موارد محدود سود روزشمار و یکساله طبق توافق بانک ها در موسسات مالی نیز پرداخت می شد اما تعدادی دیگر از این موسسات هم دسته کمی از نمونه های ذکر شده نداشتند. این در حالی است که شاید در نگاه اول این گونه به نظر برسد که سودهای سپرده تفاهمی بین بانکهاست و چندان موسسات مالی را شامل نمی شود اما بانک مرکزی در هشدار خود در این مورد به بانک ها، موسسات مالی را نیز خطاب قرار داده است که نشان می دهد موظف به اعمال آن هستند ضمن اینکه سرپیچی موسسات مالی و پرداخت سودهای بیشتر موجب تحریک سپرده گذارای در این موسسات می شود که در کنار مخاطراتی که می تواند برای سپرده گذاران به دلیل عدم نظارت جدی برآن ها به وجود داشته باشد ممکن است نارضایتی بانکداران به دلیل خروج سپرده و بردن به سمت این موسسات را نیز به همراه داشته باشد.