تکلیف فیلترینگ چه خواهد شد؟

گروه سیاسی:  روز گذشته ویدیویی از سیدستار هاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر شد که در پاسخ به سوالی رفع فیلترینگ گسترده، از زبانیدیپلماتیک استفاده کرد. هاشمی که در مجلس حضور داشت، در پاسخ به سوال خبرنگار خانه ملت که از او پرسید بالاخره فیلترینگ رفع خواهد شد یا نه، گفت: «این سوال را به صورت بله و خیر نمی‌توان جواب داد. طبیعی است که باید یک مدیریت قانونمندی در این فضا اتفاق بیافتد. اما طبیعتاً مردم هم نیاز‌هایی دارند در این فضا – مثلا فضای دانشگاهی به یک سری محتوای آموزشی نیاز دارد – که باید مدیریت هوشمند برای آن اتفاق بیافتد.» هاشمی صحبت‌های دیگری هم مطرح کرد که بیشتر به فرآیند اداری بررسی وضعیت فیلترینگ اختصاص داشت و از وضعیت کیفیت اینترنت هم ابراز نارضایتی کرد. اما این بخش صحبت‌های او بیشتر مورد توجه قرار گرفت. 
به گزارش فرارو، اظهارات وزیر ارتباطات با واکنش منفی هواداران مسعود پزشکیان روبرو شد. کاربران توئیتر که در ایام انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری از وعده‌ها و سیاست‌های پیشنهادی پزشکیان در امور مختلف حمایت می‌کردند، دیروز ضمن نقدِ اظهارات هاشمی، به بازخوانی و یادآوری مواضع پزشکیان در ایام تبلیغات پرداختند. 
تضمین می‌دهم
در جریان مبارازت انتخاباتی، حسین جنتی، شاعر و یکی از کاربران شناخته‌شده فضای مجازی خواستار تضمین دادن پزشکیان، محمدجواد ظریف و محمدجواد آذری جهرمی نسبت به رفع چند مساله شد. این شاعر در توئیتر نوشت: 
یک: تضمین می‌دهم گشت ارشاد از خیابان جمع شود.
‏دو: تضمین می‌دهم فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی برداشته شود.
‏سه: تضمین می‌دهم اگر فشاری به دولت آوردند تا مقابلِ خواست مردم بایستد آن را صریح افشا کنم.
‏آقایان پزشکیان، ظریف و جهرمی زیر این نوشته را امضا کنند و انگشت بزنند من رای می‌دهم.
محمدجواد ظریف به او پاسخ داد: ‏تضمین می‌دهم که پزشکیان راستگو و شجاع است و در برابر این کژفهمی‌ها و کژتابی‌ها ایستاده و خواهد ایستاد. ‏۱۵ تیر به آینده رای می‌دهیم.
آذری جهرمی نیز که آن روز‌ها در کمپین پزشکیان بسیار فعال بود، در پاسخ به او نوشت: «بنده هم به راستگویی، صداقت و شجاعت دکتر مسعود پزشکیان شهادت می‌دهم و آن را ضمانت می‌کنم. برای دفاع از مظلومین، یک یاحسین دیگر» 
در نهایت، حساب رسمی مسعود پزشکیان که پس از ریاست‌جمهوری او با تیک خاکستری (مختص چهره‌های رسمی سیاسی جهان) مورد تائید قرار گرفت، در پاسخ به این کاربر نوشت: «تضمین می‌دهم که تمام دولت در برابر گشت‌های اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن‌بازی و فشار‌های بیرونی در همه جلسات تمام قد بایستد.» 
اظهار نظر پزشکیان دور از واقعیت نیست. او گفت دولت در جریان جلسات، به صورت تمام قد برای حل این مسائل می‌ایستد. آنچه امروز به عنوان گشت ارشاد شناخته می‌شود، ماحصل مصوبه‌ای در شورایعالی انقلاب فرهنگی است که ریاست آن را رئیس‌جمهور بر عهده دارد. مساله فیلترینگ نیز در شورایعالی فضای مجازی بررسی می‌شود که ریاست آن نیز بر عهده مقام رئیس‌جمهور است. اما تصمیم‌گیری برای این موضوعات، به صورتی چندوجهی صورت می‌گیرد که اختیار آن با دولت نیست. مثلاً کمیته تعیین مصادیق مجرمانه معروف به کمیته فیلترینگ حرف آخر درباره مسدودیت‌ها را می‌گیرد که کمیته‌ای میان‌قوه‌ایست. با درک تمام این مسائل، سوالی که اکنون پرسیده می‌شود این است که رئیس‌جمهور و دولت تا چه اندازه – بر اساس وعده‌های پیشین – مقابل فشار‌ها برای جلوگیری از رفع این مسائل و به طور مشخص فیلترینگ ایستاده‌اند. پزشکیان وعده‌های مشخصی درباره این معضل‌ها داشت. 

زنده شدن اینترنت طبقاتی؟ 
بخش مربوط به مدیریت هوشمند و نیاز‌های قشر‌های خاص که مورد توجه وزیر ارتباطات قرار گرفت هم در میان کاربران واکنش‌برانگیز شد. برخی از آنان با اشاره به نازل‌تر شدن کیفیت اینترنت در دوره جدید – که به گفته وزیر ارتباطات شرایط موجود این روز‌ها باعث افزایش حجم محتوا‌های تولیدی شده که منجر به بروز اختلالات شبکه اینترنت در سراسر دنیا شده است – یادآور شدند که مدیریت هوشمند و اینترنت طبقاتی ایده‌ای بود که در دولت سیزدهم قوت گرفت و مردم به این ایده در انتخابات گذشته رای ندادند. فعالان حوزه ارتباطات، زمانی که بحث اینترنت طبقاتی مطرح شد، آن را اینگونه توصیف کردند: «در اینترنت طبقاتی افراد مختلف جامعه به بخش‌های خاصی از شبکه بین‌المللی اینترنت دسترسی داشته و از دسترسی به بخش‌های دیگر محروم خواهند بود. به عبارتی دسترسی آزاد به اینترنت، مختص به همه نیست و تنها محدود به گروه‌های خاصی می‌شود. این یعنی علاوه بر شکاف طبقاتی ایجاد شده در جامعه از لحاظ اقتصادی و اجتماعی، در دسترسی به اینترنت هم این شکاف عمیق‌تر شده و به دو گروه اقشار خاص و اقشار معمولی تقسیم خواهیم شد.
برای درک بهتر این موضوع باید گفت که به عنوان مثال اساتید دانشگاه می‌توانند از پلتفرم یوتیوب بدون هیچ محدودیتی استفاده کنند، اما این پلتفرم برای سایر کاربران فیلتر خواهد بود. در واقع با پیاده شدن اینترنت طبقاتی دانشجویان و دانش‌آموزان به بخش کوچکی از اینترنت دسترسی دارند، اما به ترتیب اینترنت برای کسب‌وکار‌ها و سپس مدیران و مسئولان آزادتر خواهد بود.» پس از واکنش‌های منفی، مهدی طباطبایی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتری ریاست‌جمهوری در حساب اینستاگرام خود نوشت: «معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر ریاست جمهوری: ساماندهی و ارتقای سرعت اینترنت و رفع فیلترینگ در یک مسیر قانونی و منطقی حل خواهد شد. با شتاب‌زدگی در موضع‌گیری‌ها و قضاوت‌های زودهنگام راه را برای حل مشکلات صعب و دشوار نکنیم. دکتر پزشکیان در حوزه صداقت و راستگویی از سرآمدان عرصه سیاست در ایران معاصر است.» باید دید که دولت در خصوص این وعده رئیس‌جمهور چگونه عمل خواهد کرد.