سوریه؛ آتشی زیر خاکستر یا فرصتی برای اسرائیل؟

گروه بین الملل: جنگ داخلی سوریه به میدان تقابل قدرت‌های منطقه‌ای تبدیل شده است. اسرائیل با حملات پیشگیرانه به دنبال محدود کردن دارایی‌های نظامی سوریه است، در حالی که لبنان نگران تبعات این بحران است. ترکیه و اخوان‌المسلمین نیز با تأثیرگذاری در تحولات، چالش‌های تازه‌ای برای منطقه ایجاد کرده‌اند.
اسرائیل اقداماتی را برای جلوگیری از بروز تهدیدات جدید در سوریه انجام داده است. در عین حال، لبنان نگران تبدیل شدن به میدان جنگ آینده در منطقه است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که اسرائیل به ایالات متحده آمریکا در مورد نگرانی‌های امنیتی خود در مورد آینده سوریه هشدار داده است. یسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل و لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا برای ایجاد ساازوکار «رایزنی‌های دائمی» در مورد تحولات منطقه با یکدیگر دیدار کردند.
اسرائیل عمیقاً در مورد رویکرد سیاسی اعتدال‌مآبانه جدید ابومحمد جولانی، رهبر هیات تحریر الشام تردید دارد و نگرانی‌های آن فراتر از مرزهای سوریه است.
یوسی کوپرواسر، ژنرال سابق بخش اطلاعات نظامی اسرائیل (امان) می‌گوید که  نباید از خاطر برد که اسد عمدتاً با افراط‌گرایان دیگری از یک محور دیگر یعنی محور اخوان‌المسلمین و متحدانشان جایگزین شده است. بنابراین باید منتظر ماند و دید که اوضاع در سوریه چگونه پیش می‌رود.»
به همین دلیل است که اسرائیل از زمان سقوط دمشق، فشار نظامی پیشگیرانه خود را بر اهداف نظامی سوریه افزایش داده تا تسلیحات رژیم سابق اسد به دست حاکمان جدید سوریه نیفتد.
در مقابل، دیگر قدرت‌ها و کشورهای منطقه نگران نیات میان‌مدت و بلندمدت اسرائیل در مورد تمامیت ارضی سوریه هستند. رجب طیب، رئیس جمهوری ترکیه در دهم دسامبر (۲۰ آذر) در تماس تلفنی به جورجا ملونی، نخست وزیر ایتالیا گفت که تهاجمات ارتش اسرائیل «تجاوزی است که به ثبات سوریه کمکی نمی‌کند.»
ترکیه همچنین صراحتاً از اشغال منطقه حائل در بلندی‌های جولان توسط اسرائیل در دهم دسامبر انتقاد کرده است. این منطقه حائل منطقه‌ای است که توسط سازمان ملل متحد در بلندی‌های جولان ایجاد شده و به طور رسمی به عنوان بخشی از خاک سوریه شناخته می‌شود، اما پس از جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ توسط اسرائیل اشغال شد.
نتانیاهو مدعی شد که بلندی‌های جولان «تا ابد اسرائیلی» خواهد بود.
 کوپرواسر در جمع‌بندی سخنان خود گفت: «ترکیه و اخوان المسلمین کم و بیش یکسان هستند. نسخه‌های مختلف اخوان المسلمین و ترکیه پشت بسیاری از گروه‌هایی هستند که رژیم جدید سوریه را شکل می‌دهند. حتی اگر آن‌ها هم سعی کنند خود را در این مورد در پشت صحنه نگه دارند، اما ما می دانیم که این گروه ها بدون حمایت ترکیه قادر به مسلح شدن یا فعالیت نخواهند بود.»
ایالات متحده آمریکا گزارش داده است که اسرائیل خروج اولین یگان‌های نظامی خود را از جنوب لبنان آغاز کرده است و نیروهای مسلح لبنان در راستای اجرای بخشی از آتش‌بس بین اسرائیل و حزب‌الله جای آن‌ها را گرفته است.
جنگ بین حزب‌الله و ارتش اسرائیل برای لبنان کم بود، حالا نگرانی تهدیدات جدید و غیرقابل پیش‌بینی در صورت غلبه رادیکالیسم در سوریه نیز به نگرانی‌های بیروت اضافه شده است.
بشیر خضر محافظ، فرماندار لبنان در استان بعلبک در مرز با سوریه، برخی از نگرانی های خود را در میان گذاشت. وی گفت: «ارتش لبنان هر کاری از دستش بر می‌آید دارد انجام می‌دهد، اول از همه، برای کنترل مرزها، که در نوع خودش یک ماموریت بسیار دشوار است، به خصوص زمانی که شما در آن طرف مرز کسی را ندارید که با او کار کنید یا به نوعی تعامل داشته باشید.»
نگرانی اصلی مقامات لبنانی در حال حاضر ناشی از وضعیت پناهندگان است.
 محافظ افزود: «پیش از آخرین جنگ لبنان، ۲ میلیون سوری در لبنان زندگی می کردند که بیشتر آن‌ها پناهنده یا آواره بودند. اکنون، با حدود ۴۰۰ هزار سوری، اوضاع کمی آشفته شده است. برخی می خواهند برگردند، در حالی که برخی دیگر در حال فرار و تلاش برای ورود به لبنان هستند.»
ارتش اسرائیل به رهبری اداره اطلاعات در هفته های اخیر، ارزیابی جامعی را در رابطه با وضعیت داخلی سوریه انجام داده است. با پیش بینی فروپاشی احتمالی رژیم اسد، نیروی هوایی اسرائیل طرح حمله گسترده‌ای را برای از بین بردن قابلیت‌های نظامی پیشرفته سوریه از جمله تسلیحات استراتژیک آماده کرد.
صدها هواپیمای نیروی هوایی ارتش اسرائیل بسیاری از دارایی‌های ارتش سوریه از جمله جت‌های جنگنده و بالگردها، موشک‌های اسکاد، پهپادها، موشک‌های کروز، موشک‌های هدایت‌شونده دقیق سطح به دریا، موشک‌های زمین به هوا، موشک‌های زمین به زمین، رادارها، راکت‌ها و سایر ادوات را هدف قرار دادند.
بیشتر این حملات به سامانه‌های پدافند هوایی سوریه آسیب جدی وارد کرد و بیش از ۹۰ درصد از موشک‌های راهبردی زمین به هوای شناسایی شده را منهدم کرد. شبکه پدافند هوایی سوریه یکی از قوی‌ترین شبکه‌های خاورمیانه است و خسارات وارده نشان‌دهنده دستاورد قابل توجهی برای برتری نیروی هوایی اسرائیل در منطقه است.
علاوه بر این، پایگاه‌های نیروی هوایی سوریه نیز مورد حمله قرار گرفت.
یکی از پایگاه‌هایی که مورد حمله قرار گرفت فرودگاه تیاس معروف به «تی ۴» در شمال دمشق بود که در آن دو اسکادران نیروی هوایی سوریه - اسکادران سوخو-۲۲ و اسکادران سوخو-۲۴ منهدم شدند.
علاوه بر این، نیروی هوایی اسرائیل به سایت‌های تولید و ذخیره‌سازی کلیدی  از جمله سایتی در منطقه حمص حمله کرد.
این مکان به‌عنوان مرکز اصلی برنامه موشکی اسکاد سوریه عمل می‌کرد و به عنوان بخش مهمی از زیرساخت‌های تولیدی این کشور، معروف به «مرکز مطالعات و تحقیقات علمی سوریه - CERS» در نظر گرفته می‌شود.