جزئیات حمله اسرائیل به یك کارخانه تولید موشک 

گروه بین الملل: ارتش اسرائیل  برای اولین بار جزئیات حمله ۸ سپتامبر واحد «شلداگ» به تأسیسات زیرزمینی تولید موشک‌های ایرانی در خاک سوریه را افشا کرد.
ارتش اسرائیل در اوت ۲۰۲۴ میلادی تصمیم گرفت یک عملیات ترکیبی با حضور نیروهای ویژه زمینی و هوایی خود را برای انهدام تأسیسات تولید موشکهای ایرانی در سوریه به اجرا بگذارد؛ برنامه‌ای که درنهایت در ۸ سپتامبر با موفقیت عملی شد.
اگرچه پیش از این نیز درباره عملیات نیروهای ویژه «شلداگ» در ۸ سپتامبر علیه تأسیسات زیرزمینی تولید موشک‌های ایرانی در نزدیکی شهر «مصایف» سوریه مطالب زیادی نوشته شده بود، اما  ارتش اسرائیل همزمان با انتشار اطلاعات گسترده درباره جزئیات این عملیات، جدول زمانی فعالیت‌های پشت صحنه‌ای که منتهی به این عملیات شد را فاش کرد.
به گفته ارتش اسرائیل، ایران در سپتامبر ۲۰۱۷ درصدد برآمده که چنین تاسیساتی را برای تولید موشک در خاک سوریه بسازد که بخشی از استراتژی «هلال شیعی» و «حلقه آتش» با هدف به محاصره درآوردن اسرائیل بوده است.
ایدۀ تهران این بود که یک فضای زیرزمینی ساخته شود تا نیروی هوایی اسرائیل نتواند به آن حمله کند و همزمان هم حزب‌الله لبنان و هم نیروهای شیعۀ ایرانی حاضر در سوریه را در تولید انبوه موشک‌های پیشرفته و دوربرد برای حمله به اسرائیل خودکفا کند.

گاهشمار ساخت و سپس انهدام این تاسیسات
ایران تا پایان سال ۲۰۱۷ میلادی حفاری‌های لازم را در این سایت برای ایجاد چنین فضای زیرزمینی آغاز کرد.
اسرائیل در سال ۲۰۱۸ میلادی از این طرح آگاه شد.
ایران تا سال ۲۰۲۱ میلادی هم حفاری این تاسیسات را به پایان رساند و هم شروع به ارسال انواع مواد مکانیکی، گاز و سایر اقلام به آنجا با هدف عملیاتی شدن سایت کرد.
سطوح بالای ارتش اسرائیل تا اواخر سال ۲۰۲۲ میلادی در حال بحث درباره تهدید این تأسیسات بودند، اما به دلایل مختلف اعتقاد داشتند که به زمان بیشتری برای اقدام نیاز است؛ در آن زمان همچنین تلاش برای تخریب این تأسیسات از هوا ترجیح داده می‌شد.
پس از آن تلاش‌هایی برای تخریب این تأسیسات از هوا انجام شد که موفقیت‌آمیز نبود؛ هم به دلیل زیرزمینی بودن آن و هم به این دلیل که این سایت تا حدی توسط کوهی در نزدیکی آن، محافظت می‌شد.
درنهایت ارتش اسرائیل در اوت ۲۰۲۴ میلادی تصمیم گرفت که عملیاتی ترکیبی را با حضور نیروهای ویژه زمینی و هوایی برای انهدام این تأسیسات به اجرا بگذارد؛ تصمیمی که در ۸ سپتامبر عملی شد.
به گفتۀ ارتش اسرائیل، بسیاری از مقامات ارشد در ابتدا متقاعد نشده بودند که چنین عملیاتی ممکن است؛ اما درنهایت جمع‌آوری ترکیبی از اطلاعات با کیفیت و کمیت بالاتر از آنچه انتظار می‌رفت، باعث شد دیدگاه آنها تغییر کند.
یکی از چالش‌های مهمی که ارتش اسرائیل باید بر آن غلبه می‌کرد، ایجاد یک طرح واقع‌بینانه بود که اجازه می‌داد شمار قابل توجهی از نیروها یعنی ۱۲۰ سرباز و شمار قابل توجهی از وسایل حمل و نقل هوایی به سلامت وارد سوریه شده و در پایان عملیات نیز سالم از آن خارج شوند. برای ارتش اسرائیل، ایمنی سربازان در بالاترین سطح اولویت قرار داشت.
تنها پس از غلبه بر این چالش از منظر اطلاعاتی بود که افسران سطوح بالاتر حاضر شدند تا این عملیات را به عنوان یک گزینه واقع‌بینانه مدنظر قرار دهند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل  با انتشار یک پیام توییتری، به ستایش از نیروهایی پرداخت که در عملیات ۸ سپتامبر مشارکت داشتند.
او نوشت: «به رزمندگان دلاورمان به خاطر عملیات شجاعانه و موفقیت‌آمیزشان در عمق خاک سوریه درود می‌فرستم. این یکی از مهم‌ترین عملیات پیشگیرانه‌ای بود که در برابر تلاش‌های محور ایران برای تسلیح خودشان برای حمله به ما انجام دادیم.»
واحد شلداگ یا همان «نیروهای ویژه تکاوری» بازوی عملیات ویژه نیروی هوایی اسرائیل محسوب می‌شود و معمولا اولین گزینه برای انجام عملیات ارتش اسرائیل در دیگر کشورهاست؛ بویژه کشورهایی که باید در آنجا از هلیکوپتر برای مناطق پیچیده برای فرود استفاده شود.
 پنج تونل زیرزمینی به این تأسیسات راه داشت که توسط ۱۱ پست مختلف سوری که در سه موقعیت اصلی کنار هم قرار گرفته بودند، محافظت می‌شد و حدود ۳۰ نیروی سوری نیز در این پست‌ها وظیفه کنترل منطقه را برعهده داشتند.
در روز عملیات، پیش از آنکه چهار هلیکوپتر اسرائیل ده‌ها نیروی ویژه شلداگ را در این منطقه پیاده کنند، هواپیماها، پهپادها و هلیکوپترهای اسرائیلی به مواضع نیروهای سوریه حمله کردند.
نیروهای شلداگ از دو جهت به سمت این تاسیسات حرکت کردند و بخش اصلی تاسیسات در حدود ۷۰۰ متری ورودی اصلی را هدف گرفتند.
در جریان حملات هوایی غافلگیرانۀ نیروی هوایی اسرائیل، حدود ۲۶ نفر از ۳۰ نیروی محافظ سوری کشته شدند و چهار نفر زنده ماندند.
سپس نیروهای شلداگ وارد شدند و چهار نگهبان سوری باقی مانده را نیز کشتند.
با آغاز این حملات و در پی کشته شدن دست‌کم دو نفر از نیروهای محافظ ورودی پایگاه، تعدادی از سوری‌ها سوار بر جیپ یا موتورسیکلت سعی کردند نزدیک شوند و به آنها کمک کنند.
در جریان حدود دو ساعت و نیم اول عملیات، ده‌ها نیروی اضافی سوری نیز برای کمک به بیرون راندن ارتش اسرائیل از این مرکز، به منطقه فرستاده شدند.
اما برنامه اعزام آنها به منطقه زمان برد و هنگامی که رسیدند، ترکیبی از نیروی هوایی ارتش اسرائیل و نیروهای شلداگ بخوبی در منطقه مستقر شده بودند و مانع از دخالت آنها در عملیات شدند.
با این حال، بر اساس ارزیابی‌های ارتش اسرائیل، اگر این عملیات تا یک ساعت دیگر ادامه می‌یافت، آنگاه صدها نیروی سوری از جمله نیروهایی با قدرت آتش بیشتر که در راه بودند، به منطقه می‌رسیدند که بطور بالقوه می‌توانستند به نیروهای شلداگ آسیب جدی وارد کنند.
پس از درگیری اولیه، نیروهای شلداگ از ابزارهایی طبقه‌بندی شده برای شکستن درهای اصلی تأسیسات استفاده کردند که به روشی بسیار پیچیده قفل شده بودند.
این بخش از ماموریت نیز زمان قابل توجهی را به خود اختصاص داد و از همان ابتدای عملیات برای «اجرای آن در سریع‌ترین زمان ممکن» برنامه‌ریزی دقیقی شده بود.
پس از شکسته شدن در اصلی، نیروهای شلداگ با یک مینی تراکتور، انواع مواد منفجره و کارشناسان آموزش دیده و متخصصان مواد منفجره همراه با ده‌ها نیروی ارتش اسرائیل وارد مرکز شدند.
سه راه برای رسیدن به تاسیسات کلیدی داخلی وجود داشت و ارتش اسرائیل مسیر سوم را طی کرد.
در داخل این مرکز و پس از عبور از راهروهای متعدد، سه سالن اصلی که در آنجا سلاح‌های قدرتمندی در حال ساخت بود، همچنین چهار سالن برای ساخت موتورهای موشک و اتاق‌های دیگری که به تدارکات و فضای اداری اختصاص یافته بود، دیده شد.
در این اتاق‌ها تجهیزات لازم برای ساخت موشک‌ها و راکت‌هایی مانند ام-۶۰۰ با برد ۳۰۰-۲۵۰ کیلومتر، ام-۳۰۲ با برد ۱۳۰ کیلومتر؛ ام-۲۲۰ با برد ۷۰ کیلومتر؛ ام-۱۲۲ با برد ۴۰ کیلومتر، همچنین میکسر مخصوص سیمان و تجهیزات دیگر وجود داشتند.
سپس سربازان اسرائیلی متخصص مواد منفجره مشغول به کار شدند تا انواع مواد منفجره را از سیستم‌های تسلیحاتی همچنین مواد منفجره‌ای را که در تأسیسات داخلی ساختمان جاسازی شده بود، جدا کنند.
ماموران درگیر در این عملیات به «جروزالم پست» گفتند که قدردان اطلاعاتی هستند که ارتش اسرائیل برای ارائه تصویری دقیق از آنچه در داخل تأسیسات در انتظار آنهاست، جمع‌آوری کرده بود زیرا مجموع مواد منفجره‌ای که در این تاسیسات وجود داشت به حدود یک تن می‌رسید.
هدف این عملیات پیچیده این بود که نتوانند سالانه بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ موشک دوربرد را در نزدیکی مرز این کشور با اسرائیل تولید کنند.
بنا بر اعلام ارتش اسرائیل، شلداگ از زمان آغاز جنگ اخیر اسرائیل و حماس، حدود ۸۰۰ عملیات انجام داده است.
این عملیات از غزه آغاز شد و از جمله فعالیت‌های شلداگ در آنجا، کشف و انهدام یک مرکز اصلی تولید سلاح در مرکز غزه بود. عملیات آنها در دسامبر ۲۰۲۳ گسترش یافت و لبنان را نیز در بر گرفت.
در این مدت ۱۳ نیروی شلداگ، از جمله برخی از فرماندهان سطح بالای آن کشته شدند.
با این وجود این عملیات پیچیده، بدون درهم شکستن پدافند هوایی سوریه قابل اجرا نبود؛ آنهم در حالی که منطقه اطراف تاسیسات «مصیاف» یک منطقه ممنوعه برای هواپیماهای اسرائیلی محسوب می‌شد.
یکی از جنبه‌های غیر قابل توضیح عملیات نیروی هوایی اسرائیل و واحد ویژه آن موسوم به «شلداگ» در ۸ سپتامبر، نحوه نفوذ نیروی هوایی اسرائیل به حریم هوایی سوریه در این منطقه، در هم شکستن پدافند هوایی آنها و انتقال شمار قابل توجهی نیروی اسرائیلی به منطقه‌ای به وسعت ۲۰۰ کیلومتر است.
علاوه بر این، چگونگی فراهم آوردن پشتیبانی هوایی مناسب برای جلوگیری از مداخله سایر نیروهای سوری که در آن نزدیکی بودند، یک نکته کلیدی محسوب می‌شد.
«جروزالم پست» بر اساس اطلاعات فاش شده از سوی ارتش اسرائیل، می‌نویسد که نیروی هوایی اسرائیل با نزدیک شدن به زمان این عملیات، چند عملیات فرعی را برای کاهش قابلیت‌های دفاع هوایی سوریه در این منطقه آغاز کرده است.
در آن زمان، ارتش سوریه هنوز نمی‌دانست که یک حمله جزئی به یک رادار یا سایر اجزای پدافند هوایی، در واقع بخشی از یک برنامه بزرگتر اسرائیل برای هدف گرفتن تأسیسات «مصیاف» است.
همه این عملیات نیز با آگاهی از این موضوع انجام شد که سوریه دارای پنج سیستم دفاع هوایی بزرگ است که می‌تواند هواپیماها و نیروهای اسرائیلی را که سعی در نزدیکی به این سیستم‌ها داشتند، هدف قرار دهد.
در آن زمان، سامانه‌های پدافند هوایی سوریه در حماه، حمص، تارتاروس، بانیاس همچنین در نزدیکی تأسیسات «مصیاف» قرار داشتند و سایت تولید موشکهای ایرانی نیز با ده‌ها رادار و سامانه پدافند هوایی، پس از دمشق دومین منطقه شدیدا حفاظت‌شده در سوریه محسوب می‌شد.
ارتش اسرائیل به ویژه نگران سامانه‌های پدافند هوایی SA-22 سوریه بود که سامانه‌ای نسبتاً پیشرفته محسوب می‌شد.
در جریان این عملیات، چهار هلیکوپتر یاسور و دو هلیکوپتر دیگر و دهها پهپاد همچنین چندین هواپیمای ترابری مشارکت داده شدند که وظیفه انتقال اقلام مختلف لجستیکی و مواد منفجره را داشتند و در مجموع حدود ۷۰ فروند انواع وسیله حمل و نقل هوایی استفاده شد.
بیشتر نیروها از سمت دریای مدیترانه به سوریه نزدیک شدند؛ عمدتاً از طریق لبنان و با پروازهای کوتاه و حدودا ۱۸ دقیقه‌ای.
ارتش اسرائیل هنگام انجام چنین عملیاتی باید به یک موضوع دیگر نیز می‌اندیشید؛ یعنی روسیه که در آن زمان از متحدان اصلی بشار اسد محسوب بود و پایگاههایی در سوریه داشت.
اما سال‌هاست که میان اسرائیل و روسیه ارتباطات منظمی در موضوعات نظامی وجود دارد؛ اقدامی که حملات ارتش اسرائیل به اهداف سوریه بدون به خطر انداختن منافع روسیه در آنجا را ممکن می‌کند.