گروه بین الملل: اسرائیل اعلام کرد آتشبس با گروه حماس آغاز شده است، هرچند این آتشبس با تأخیری سهساعته روبهرو شده بود.
این تأخیر به دلیل موضوع دریافت دیرهنگام فهرست گروگانهای آزادشده از سوی حماس بوده است.
در جریان این تأخیر، طی روز یکشنبه حملات اسرائیل به غزه ادامه یافت و بر اساس اعلام مقامات غزه، ۸ نفر کشته و ۲۵ نفر زخمی شدند. حماس تأخیر را به «دلایل فنی و شرایط پیچیده میدانی» مرتبط دانسته و سپس نام سه زن اسرائیلی آزادشده را منتشر کرد.
توافق آتشبس غزه که پس از ۱۵ ماه درگیری اجرا شده است، شامل آتشبس ششهفتهای با خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی از مرکز غزه و بازگشت آوارگان به شمال غزه است.
بر اساس این توافق، روزانه ۶۰۰ کامیون کمکهای بشردوستانه به غزه ارسال میشود و حماس ۳۳ گروگان اسرائیلی را در مقابل آزادی صدها زندانی فلسطینی توسط اسرائیل آزاد خواهد کرد. این تبادلات با نظارت کمیته بینالمللی صلیب سرخ انجام میشود.مرحله دوم شامل مذاکرات برای آزادی تمامی گروگانها، برقراری آتشبس دائم و خروج کامل نیروهای اسرائیلی است و مرحله سوم به بازگشت اجساد قربانیان و بازسازی غزه با نظارت بینالمللی اختصاص دارد. این توافق با میانجیگری قطر، مصر و ایالات متحده تضمین شده است.
با آغاز آتشبس ، مردم نوار غزه در مناطقی مانند خانیونس و شهر غزه جشن گرفتند و برخی از فلسطینیان به خانههای خود بازگشتند، هرچند آتشبس با تأخیر و در شرایط شکننده آغاز شد.بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد که این آتشبس موقتی است و اسرائیل حمایت آمریکا را برای ادامه جنگ در صورت لزوم خواهد داشت.در همین حال، ارتش اسرائیل از ساعات اولیه بامداد یکشنبه از مناطقی که از نظر جمعیت فلسطینی متراکم محسوب میشود، خارج شده است.در همین حال ارتش اسرائیل اعلام کرد که موفق شده است جسد شائول اورون، افسر کشتهشدهای را که ۱۰ سال و نیم پیش توسط گروه حماس ربوده شده بود، پیدا کرده و به اسرائیل منتقل کند.
شائول اورون در جنگ سال ۲۰۱۴ به همراه افسر دیگری به نام هدار گولدین کشته شد و جسد او در اختیار حماس قرار داشت. جسد هدار گولدین همچنان نزد حماس است. با یافتن جسد اورون، شمار گروگانها و اجساد درخواستی اسرائیل از حماس به ۹۷ نفر کاهش یافت.این آتشبس گامی اولیه برای پایان دادن به درگیری و آزادی نزدیک به ۱۰۰ گروگان است که در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس ربوده شده بودند.
حزب «قدرت یهودی» به رهبری ایتامار بنگویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، به دلیل مخالفت با آتشبس از دولت نتانیاهو خارج شد، اما این خروج بر اجرای آتشبس تأثیری نخواهد داشت. مذاکرات کرحله دوم این آتشبس که پیچیدهتر است، در دو هفته آینده آغاز خواهد شد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب ایالات متحده، تأکید کرد که توافق آتشبس و آزادی گروگانهای اسرائیلی باید ادامه یابد. او در مصاحبهای تلفنی با شبکه انبیسی گفت که به بنیامین نتانیاهو توصیه کرده این موضوع را به پایان برساند. ترامپ همچنین اعلام کرد که به زودی با نخستوزیر اسرائیل دیدار خواهد کرد.
آتشبس غزه: شروعی نو یا ادامه بحران؟
آتشبس جدید میان اسرائیل و حماس، که تحت نظارت مصر، قطر و آمریکا به توافق رسیده، قرار است به مدت شش هفته اجرایی شود. این توافق در ابتدا به گونهای طراحی شده که گروگانهای اسرائیلی و زندانیان فلسطینی آزاد شوند.
در حالی که آزادی زندانیان فلسطینی در راستای کاهش تنشها و اعتمادسازی صورت میگیرد، اما آزادسازی برخی زندانیان که سابقه ارتکاب جرائم سنگین مانند قتل و حملات تروریستی دارند، نگرانیهایی را برای اسرائیلیها ایجاد کرده است.
آزادی زندانیان فلسطینی از زندانهای اسرائیل همواره یکی از محورهای اصلی در مذاکرات و درگیریها میان اسرائیل و فلسطینیها بوده است. طبق این توافق، گروههای فلسطینی نظیر حماس و جهاد اسلامی باید تعداد قابل توجهی از گروگانهای اسرائیلی را آزاد کنند. اما در مقابل، آزادی بسیاری از فلسطینیهایی که به اتهام قتل محکوم شدهاند، جزئی از این توافق است که موجب ایجاد نگرانیهایی در میان مقامات و شهروندان اسرائیلی شده است.
بر اساس گزارشها، زندانیانی مانند محمود عطالله و ذکریا زبیدی، که از جمله متهمان قتل و حملات علیه اسرائیلیها بودهاند، در فهرست زندانیانی قرار دارند که در این آتشبس آزاد خواهند شد. این آزادسازیها باعث افزایش نگرانیهای امنیتی در میان اسرائیلیها شده و برخی تحلیلگران معتقدند که این اقدام میتواند به تقویت تواناییهای نظامی حماس و سایر گروههای فلسطینی در غزه کمک کند.
آتشبس و مبادله گروگانها و زندانیها ممکن است گامی به سوی کاهش تنشها باشد، اما این توافق به خودی خود نمیتواند به حل تمام بحرانهای موجود در غزه و نوار غزه منجر شود.
یکی از سوالات مهمی که مطرح است، این است که آیا دولت خودگردان فلسطین، که در سال ۲۰۰۷ از غزه اخراج شد، میتواند به عنوان یک طرف مذاکرهکننده بازگشته و کنترل این منطقه را دوباره در دست گیرد؟ به نظر میرسد که حماس، که در حال حاضر در غزه حاکم است، در برابر این درخواست مقاومت میکند و احتمالاً در آیندهای نزدیک نظارت بر امنیت و سایر مسائل منطقهای را در دست خواهد گرفت.
حماس در بیانیهای که روز شنبه منتشر کرد اعلام کرده است که "نیروهای پلیس این گروه برای تامین امنیت در نوار غزه مستقر خواهند شد". منابع نزدیک به حماس گفتهاند که این موضوع "در مذاکرات آتشبس بین مصر، قطر و اسرائیل مورد توافق قرار گرفته" و "اسرائیل بطور موقت حضور چنین نیروی انتظامی را تحمل میکند." این ادعا از سوی مقامات اسرائیلی تائید نشده است.
در همین حال، برخی مقامات فلسطینی از جمله محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، اعلام کردهاند که آمادهاند به مذاکرات برای بازگشت به غزه و تحقق آشتی ملی بپردازند. در عین حال، حماس همچنان تأکید دارد که تنها مذاکرات مستقیم با اسرائیل میتواند به صلحی پایدار منجر شود.
در حالی که توافق آتشبس بین اسرائیل و حماس میتواند قدمی مثبت در راستای کاهش تنشها و جلوگیری از جنگهای بیشتر باشد، اما تحلیلگران معتقدند که این توافق با چالشهایی روبهرو خواهد شد که ممکن است بر پایداری آن تأثیر بگذارد. یکی از این چالشها، بیاعتمادی میان طرفین است.
اسرائیل و حماس هر دو در گذشته تجربههای تلخی از نقض توافقات آتشبس و حملات متقابل دارند. این بیاعتمادی میتواند موجب شکست مذاکرات و بازگشت به درگیریهای گستردهتر شود.
علاوه بر این، فشارهای بینالمللی برای دستیابی به یک صلح پایدار در غزه ادامه دارد. مقامات بینالمللی از جمله سازمان ملل و اتحادیه اروپا بر اهمیت پیشبرد گفتگوها و حلوفصل سیاسی تأکید دارند. در این میان، برخی کشورهای منطقهای مانند مصر و قطر نقش کلیدی در تسهیل مذاکرات ایفا میکنند و تأکید دارند که بهبود شرایط انسانی در غزه و ایجاد فرصتهای اقتصادی برای مردم فلسطین میتواند یکی از ارکان اصلی برای رسیدن به صلح پایدار باشد.