گروه فرهنگی: در میان آثار درام سینمای ایران، فیلمهایی نظیر "هیچ" و "سرخپوست" وجود دارند که تأثیر عمیقی بر تماشاگران میگذارند و آنها از تماشای مجدد این فیلمها لذت میبرند.به گزارش فرارو، گروهی از فیلمها به دلیل برخورداری از ویژگیهای خاص، به آثار ماندگاری در سینمای ایران تبدیل شدهاند. فیلمهایی نظیر "جنگل پرتقال" و "در دنیای تو ساعت چند است" بهخاطر فیلمنامههای قوی و بازیگران برجسته، موردتوجه و استقبال تماشاگران قرار گرفتهاند. به جز این فیلمها، کدام آثار دیگر میتوانند در زمره بهترین فیلمهای درام قرار گیرند؟
هیچ به کارگردانی عبدالرضا کاهانی
فیلم هیچ یک اثر سمبولیک است که در میان داستانهایش، آدمها بر سر هیچ با هم میجنگند. نادر سیاه با بازی مهدی هاشمی هر چه میخورد، سیر نمیشود در واقع تجسم طمع انسانی است که سرانجام به هیچ ختم میشود.اختلال پرخوری نادر، شرایط را برای تنها کسی که دارد، یعنی عمهاش سخت کرده است. پیرزن که از دست او عاصی شده است به یک خانواده فقیر پول میدهد تا مادر خانواده که شوهرش را ازدستداده است با این مرد ازدواج کند؛ اما از اختلال چیزی به آنها نمیگوید. کمکم خود خانواده میفهمند که چه اتفاقی افتاده است.
فیلم دارای داستان و دیالوگهای خلاقانهای است که در بسیاری از مواقع خندهآور به نظر میرسند، اما درعینحال یک حقیقت تلخ را به تصویر میکشند. به همین دلیل میتوان گفت که این فیلم در ژانر کمدی سیاه قرار دارد. بازیگران در این فیلم بهخوبی ایفای نقش میکنند. فیلم "هیچ" یکی از برترین آثار مهدی هاشمی به شمار میآید و بهاحتمال زیاد بهترین بازی صابر ابر را در این فیلم مشاهده میکنیم. بهترین بازیگر در فیلم «هیچ» پانتهآ بهرام است که کاهانی درباره او میگوید: «من نقشهای دشوار را مینوشتم، چون میدانستم پانتهآ بهرام بهخوبی از عهده آنها برمیآید.» بر اساس آمار سایتهای تماشای فیلم، ۶۱ درصد از تماشاگران بر این باورند که فیلم «هیچ» به کارگردانی عبدالرضا کاهانی حاوی نکات ارزشمندی است که در قالب یک داستان نو روایت شده است.
کاغذ بی خط اثر ناصر تقوایی
فیلم "کاغذ بی خط" داستان یک خانواده چهارنفره را روایت میکند که در آن مادر از خانهداری خسته شده و آرزو دارد به نویسندگی که علاقهاش است، بپردازد. همسرش (خسرو شکیبایی) در ابتدای داستان با این موضوع مشکلی ندارد و حتی رویا (هدیه تهرانی) را در یک کلاس فیلمنامهنویسی ثبتنام میکند که این اقدام آغازگر مشکلاتی در خانواده میشود. "کاغذ بی خط" آخرین اثر ناصر تقوایی است که تصویری واقعی از خانواده ایرانی را به نمایش میگذارد. این فیلم دارای دیالوگهای قوی و تأثیرگذار است و تقوایی با بهرهگیری از کنایهها، پیامهای خود را به شکل هنرمندانهای در دل داستان گنجانده است. کاغذ بیخط تنها داستان زندگی رویا را بازگو نمیکند، بلکه روایتگر زنانی است که در میان کارهای بیپایان خانه، به دنبال آرزوها و آرمانهای خود میگردند.
خانه دوست کجاست به کارگردانی عباس کیارستمی
در فیلم "خانه دوست کجاست"، داستان از زمانی آغاز میشود که احمد به طور تصادفی دفتر همکلاسیاش، نعمتزاده، را به خانه میآورد. او تلاش میکند تا این دفتر را به صاحبش برساند. اگرچه در ابتدا به نظر میرسد که این موضوع چندان مهم نیست، اما وقتی متوجه میشویم که دفتر مشق تنها دارایی نعمتزاده است، ما نیز تمام تلاش خود را میکنیم تا آن را به دست صاحبش برسانیم.
فیلم عباس کیارستمی اوج لطافت و نوعدوستی را در فرهنگ ایرانی نشان میدهد. پس از تماشای این اثر، درمییابیم که چرا کیارستمی و فیلم «خانه دوست کجاست» برای کارگردانانی، چون مارتین اسکورسیزی جذابیت دارد. در «خانه دوست کجاست»، با موضوعی ساده مواجه هستیم که عباس کیارستمی با تمرکز بر جزئیات، آن را به یکی از برترین آثار سینمای ایران تبدیل کرده است.
هوشنگ آزادیور، شاعر، مترجم و مستندساز ایرانی، در این زمینه اظهار داشته است: «فیلم "خانه دوست کجاست" تجلی سلامت و روانی شعر سپهری، دقت و عمق سهتار لطفی و ایجاز و عرفان نقاشیهای بهمن بروجنی است. این اثر تنها در ایران قابلساخت بود و فقط کیارستمی میتوانست آن را خلق کند.»
جنگل پرتقال به کارگردانی آرمان خوانساریان
فیلم سینمایی "جنگل پرتقال" به کارگردانی آرمان خوانساریان، یک اثر خانوادگی و درام است که در جادههای شمال کشور روایت میشود. داستان این فیلم درباره سهراب، یک نمایشنامهنویس ناموفق، است که بهتازگی بهعنوان معلم در یک دبیرستان پسرانه مشغول به کار شده تا زندگیاش را بگذراند. او که ارتباط خوبی با دانشآموزانش ندارد، برای جلوگیری از اخراج باید به دانشگاه محل تحصیلش مراجعه کرده و مدارک خود را به مدیر مدرسه ارائه دهد. در بازگشت به دانشگاه، سهراب با وقایعی مواجه میشود که مسیر زندگیاش را دگرگون میکند. این سفر در داستان به عنوان یک محرک درام عمل میکند و رازهایی را فاش میسازد که تلاش شده از دید دیگران پنهان بمانند.
آرمان خوانساریان کارگردان و نویسنده، تجربیات و احساسات شخصی خود از دوران دانشجویی و پس از آن را به عنوان پایهای برای فیلمنامهاش انتخاب کرده است. او با همکاری بازیگران برجستهای همچون میر سعید مولویان و سارا بهرامی، موفق به خلق اثری متفاوت شده است. مصطفی مستور، نویسنده و پژوهشگر، درباره فیلم «جنگل پرتقال» میگوید: «پایان این فیلم یک پایان سینمایی خوب است که شخصیت اصلی، راهی ممنوعه را در جادههای شمال برای خود هموار میکند.»
سرخپوست به کارگردانی نیما جاویدی
سرخپوست، دومین فیلم بلند نیما جاویدی است. در این فیلم، ما با سه شخصیت اصلی روبهرو هستیم: رئیس زندان که توسط نوید محمدزاده بازی شده، مددکار زندانیها با بازی پریناز ایزدیار و یک زندانی که هرگز او را نمیبینیم، اما داستان تماماً حول محور این زندانی میچرخد. داستان از زمانی شروع میشود که به سرهنگ جاهد دستور داده میشود زندان را به مکان دیگری منتقل کند. او به همراه مددکار در حال اجرای این دستور هستند، اما ناگهان متوجه میشوند یکی از زندانیانی که قرار است اعدام شود، ناپدید شده است.
بازی نوید محمدزاده در فیلم «سرخپوست» را میتوان یکی از بهترین نقشآفرینیهای او به شمار آورد. شخصیت او در این فیلم با تمام کاراکترهایی که تابهحال ایفا کرده، تفاوت دارد. ژان لوک گدار، منتقد سینما، بر این باور است که «سینما نقطه تلاقی هنر و زندگی است. گاهی با آثاری روبهرو میشویم که تمام اصول سینمایی را رعایت کردهاند و در عین حال، کارگردان در زمینه زیباییشناسی نیز درک عمیقی از سایر هنرها دارد». فیلم «سرخپوست» نیز از این قاعده پیروی میکند و کارگردان به طرز هوشمندانهای شخصیتهایی را خلق کرده است که دارای روح و زندگی هستند و ما میتوانیم با آنها همذاتپنداری کنیم.
هامون به کارگردانی داریوش مهرجویی
فیلم "هامون" به کارگردانی داریوش مهرجویی یکی از آثار برجسته او پس از انقلاب به شمار میرود که بر پایه تضاد عشق و عقل ساخته شده است. این فیلم داستان مردی به نام هامون (با بازی مرحوم خسرو شکیبایی) را به تصویر میکشد که به دلیل مشکلات روحیاش در آستانه جدایی از همسرش، مهشید، قرار دارد. از سوی دیگر، هامون در حال نگارش رسالهای با عنوان «عشق در ادیان ابراهیمی» است که نتوانسته آن را به پایان برساند. داریوش مهرجویی در فیلم هامون، علاوه بر خسرو شکیبایی، از بیتا فرهی که در آن زمان تازهکار بود، بهره برده است. شاید یکی از مهمترین صحنههای فیلم، سکانسی باشد که هامون در دادگاه با تمام وجود فریاد میزند: «این زن عشق من است.» درحالیکه ازدواج او به بنبست رسیده و طلاق تنها راه نجات به شمار میرود.
مرحوم حمیدرضا صدر در کتاب «درآمدی بر تاریخ سیاسی سینمای ایران» به توصیف جایگاه فیلم هامون در سینمای ایران پرداخته و میگوید: «هامون نخستین فیلمی است که شخصیت مرد روشنفکر را بدون تکیه بر الگوهای قبلی سینما به تصویر کشید و آن را به مرکز توجه سینمای ایران آورد. در این فیلم، حمید همایون نمایندهای از گروهی از روشنفکران است که به عقیده داریوش مهرجویی، در وضعیت بلاتکلیفی، آشفتگی و فراموشی به سر میبرند.»
پرویز به کارگردانی مجید برزگری
فیلم پرویز یکی از آثار برجسته سینمای ایران در سالهای اخیر به شمار میآید. این فیلم باوجود بودجه محدود، تأثیرگذار بوده و توانسته مخاطب را به خود جلب کند. پرویز (با بازی لوون هفتون) مردی میانسال است که هنوز ازدواج نکرده و با چالشهای زندگی دست و پنجه نرم میکند. او در کنار پدرش زندگی میکند و از طریق کارهای روزمزد درآمد کمی دارد و به این وضعیت عادت کرده است. اما با تصمیم پدر برای ازدواج، همه چیز دچار تغییر میشود و داستان به مسیری جدید میرود.
پرویز که سال هاست مسائل و مشکلات را تحمل میکند ناگهان فرو میزد و شروع به عقدهگشایی و انتقام از پدرش و دیگران میکند. شخصیت پدر در این فیلم یک رهبر است که پرویز در مقابلش قد علم کرده است؛ اما در نهایت باعث نابودی خود میشود.
ماهیها عاشق میشوند به کارگردانی علی رفیعی
داستان فیلم ماهیها عاشق میشوند، داستان شخصی به نام عزیز است که برای فروش خانه پدری به ایران باز میگردد؛ اما متوجه میشود که آنجا را زنی که درگذشته عاشقش بوده برای رستوران اجاره کرده است. داستان این فیلم در یکی از شهرهای شمالی ایران میگذرد و به نظر مخاطبان خالی از هر گونه تکرار و کلیشه است. غذا و رستوران در این فیلم بخش اساسی داستان است. مولفهای که شخصیت میسازد و در کنارش گرهگشایی را رقم میزند. رویا نونهالی و گلشیفته فراهانی در کنار رضا کیانیان یکی از بهترین بازیهای خود را ارائه میدهند. این فیلم که در سال ۱۳۸۳ ساخته شده است بازهم به گفته تماشاگرانش بوی زندگی، شوق و غذاهای محلی را میدهد.
کارگردان و عوامل در کنار داستان ساده، اما جذاب، در طراحی صحنه و نور هم ظرافت و دقت به خرج دادهاند. از انتخاب رنگارنگ لباس برای زنان گرفته تا طراحی لباس تیره برای عزیز که تازه از فرنگ برگشته است.
فیلم سینمایی اژدها وارد میشود به کارگردانی مانی حقیقی
فیلم "اژدها وارد میشود" یک اثر درام و هیجانانگیز است که با بازی امیر جدیدی و نویسندگی و کارگردانی مانی حقیقی ساخته شده است. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «شورلتی از میان یک قبرستان عبور میکند و به سمت کشتی به گل نشستهای میرود که درون آن، یک زندانی تبعیدی به دار آویخته شده است. در همین حال، کارآگاه حفیظی در تلاش است تا بفهمد چرا سالهاست که کسی جسد مردهای را در این قبرستان دفن نکرده است.» مانی حقیقی برای ساختن فضای اژدها وارد میشود، به سراغ جزیره قشم و دره ستارگان میرود و جز معدود آثار سینمای ایران است که لذت کشف را برای مخاطبش به ارمغان میآورد.
یکی از نقاط قوت فیلم اژدها وارد میشود، فیلمبرداری و صدا برداری آن است که به خوبی آن فضای ترس و وحشت را نمایان میکنند. لی مارشال، منتقد سینما، در مورد فیلم مانی حقیقی اظهار میکند: «کارگردان از مجموعهای از ترفندهای سینماتیک پستمدرن استفاده کرده است. این ترفندها شامل مصاحبههای طنزآمیز، پرشهای زمانی، طراحی لباس و صحنههای جذاب (بهویژه یک شورلت ایمپالای نارنجی) میشود. همچنین، آهنگی بلند با الهام از ژانر راک که توسط کریستف رضایی برای این فیلم ساخته شده، به جذابیت آن افزوده است.»
فیلم سینمایی در دنیای تو ساعت چند است به کارگردانی صفی یزدانیان
فیلم "در دنیای تو ساعت چند است" یک اثر عاشقانه با دیالوگهای ساده است که به زیبایی از رنجهای عشق سخن میگوید. صفی یزدانیان در این فیلم، همچون حافظ، نشان میدهد که عشق همراه با درد است و این احساس را به خوبی برای تماشاگران قابل درک کرده است. لیلا حاتمی و همسرش علی مصفا نیز در این فیلم به خوبی از عهده نقشهای خود برآمدهاند. شخصیت گلی که توسط لیلا حاتمی به تصویر کشیده شده، پس از ۲۰ سال زندگی به ایران بازمیگردد و به قصد دیدار خانوادهاش به زادگاهش سفر میکند. فرهاد، با بازی علی مصفا که عاشق قدیمی و دلشکسته گلی است، از بازگشت او خوشحال شده و به استقبالش میرود. اما ناگهان، فرهاد مانند یک ساختمان بزرگ که فرومیریزد، دچار ناامیدی میشود، زیرا گلی هیچ خاطرهای از او ندارد. در دنیای تو، ساعت چند است داستانی زیبا، اما دردناک از یک عشق یکطرفه در شهر عاشقان، رشت، به تصویر کشیده میشود. صدا در این فیلم نقش مهمی ایفا میکند؛ صدای باد، باران و موسیقی کریستوف رضایی که ترکیبی از گویش شمالی و نتهای فرانسوی را به نمایش میگذارد.