رشد اقتصادی بخش معدن به ۱۳ درصد می‌رسد؟

موضوع رشد ۸ درصدی اقتصاد، البته در برنامه هفتم و در حوزه صنعت که درصد کمی بالاتر می‌رود در بخش معدن ما و رشد ۱۳ درصدی برای حوزه و موضوعات معدنی دیده می‌شود. الآن ما در چه وضعیتی هستیم، چقدر راه داریم تا این رشد ۱۳ درصدی برنامه هفتم برای این بخش حاصل شود؟
ما کشوری هستیم که خداوند بخش نعمت‌های بسیاری به ما عطا کرده است. نفت و گاز در کنار سایر مواد معدنی، اگر می‌گوییم سایر مواد معدنی یعنی اینکه مواد معدنی به‌طورمعمول، وقتی می‌خواهد پروسه فرآوری یا ارزش‌افزوده را طی کند، نیاز به انرژی دارد. وقتی به انرژی نیاز دارد، ما یک مزیت ویژه در دنیا هستیم. یک درصد از جمعیت را داریم، یک درصد از مساحت را داریم، ۷ درصد از ذخایر معدنی دنیا را خداوند در کشور ما گذاشته است.

به همین دلیل است که می‌گوییم ما سهم ۱۳ درصدی در بخش معدن باید داشته باشیم. رقمی است که بعد از یک کار کارشناسی حداقل ۷ ماهه‌ای که ما در کنار سیستم بخش اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری و آنجا داشتیم و همین‌طور شورای راهبردی که ۱۸ ماه دنبال می‌کردیم، ما به یک برنامه‌ریزی رسیدیم، امروز در بخش معدن رشد حدوداً ۳ درصدی داریم که می‌خواهیم به ۱۳ درصد برسانیم. الزامات آنچه است، ما تمام الزامات را در آن گزارش مربوطه یا سند مربوطه تهیه و تقدیم کرده‌ایم. این ۱۳ درصدی را شدنی در نظر گرفته‌اید یا آرمان‌گرایانه؟
ما می‌گوییم شدنی است، چون قاعدتاً باید بشود. اما الزامات آن را هم تعریف کرده‌ایم، می‌گوییم باید چه‌کار کنیم. فقط یک رقم می‌گویم، اگر ما بخواهیم رشد فعل را به رشد ۱۳ درصدی تبدیل کنیم، ۵۵ میلیارد یورو در برنامه‌ریزی در ۵ سال نیازمند هستیم، اما نه اینکه دولت تأمین کند، بخش خصوصی باید بیاید خودش را تطبیق بدهد، این پول باید وارد کشور شود. پس یک، تأمین مالی و سرمایه‌گذاری از طریق بخش خصوصی؟
بله، این یک بخش است، چرا، در سند مشخص کرده است، چه مسیرهایی را باید طی کنیم، در اکتشاف چه کنیم، در بخش تجهیز، در بخش استفاده فناوری‌های نو، در بخش حفاری‌ها، باید چه عملیاتی انجام بدهیم، باید در بازار چه‌کار کنیم، آیا بازار داخلی است، ما بازار داخلی داریم، وقتی بازار خارجی می‌خواهم، سرمایه‌گذار خارجی هم می‌خواهد، این اجتناب‌ناپذیر است. من باید بروم در پروسه‌ای که نیاز جوامع داخلی و جوامع بیرونی است. مواد معدنی تأمین‌کننده مواد اولیه بسیاری از صنایع هستند، برای همین است که ویژگی‌های خاص خودش را دارد. در سال ۲۰۲۳، ما یک کاهش سرمایه‌گذاری یا اف دی آی در تمام دنیا داشتیم. اما هم‌زمان در آن سال، ۱۱ درصد رشد سرمایه‌گذاری در بخش معدن داشتیم.

تأمین مالی و سرمایه‌گذاری، جذب سرمایه‌گذار خارجی، نگاه به بازارهای بین‌المللی، این بخشی از افق پیش روی رشد ۱۳ درصدی و موضوعاتی است که برای تحقق این رشد باید فراهم شود. الآن رشد بخش معدن ما ۳ درصد است، چگونه به این موضوعات می‌توانیم برسیم؟
اگر ما به‌راحتی اعلام کنیم که نمی‌رسیم، همین وضعیت فعلی را داریم، باید بگوییم می‌رسیم و به همین نسبت توقعمان را بالا ببریم و نسخه برای رسیدن بدهیم.

این نسخه چه موضوعاتی را حل می‌کند؟
در تمام بخش‌ها، اولین بخش آن اینکه به بخش خصوصی اعتماد کنیم، بخش خصوصی ایران بزرگ شده است، نظر حضرت آقا کاملاً روی این بخش فرود کرده است. بخش خصوصی را در جریان مسائل و موارد اقتصاد کشور در نظر بگیریم. اقتصاد معدنی ما امروز بخش خصوصی قوی دارد، امروز با ۲۰ سال قبل خیلی فرق کرده است. امروز ما توانمندی این را داریم در تمام زمینه‌ها از اکتشاف تا بازار تمام مراحل را طی کنیم، چرا نرسیده‌ایم، کاملاً مشخص است. الآن ۷ و ۷ درصد از سرزمین ما در اشغال ظرفیت معدنی است، اشغال یعنی جمعاً این‌قدر است، که بخش بزرگ، چالش‌های خودش را دارد. مسائلی دارد که آن نظارت‌های دائم، چون نتوانسته‌اند انجام شود، ما نتوانسته‌ایم متولی بخش معدن را به معنای واقعی بتوانیم به اهداف واقعی‌اش برسانیم.

 اصل ۴۴ و ۴۵ قانون اساسی تکلیف را مشخص کرده است، انفال و نهایتاً گفته است که متولی‌اش وزارت معدن فلزات و امروز صمت. در دنیا همه‌اش همین است، در دنیا می‌گویند ذخایر معدنی، نگاه حاکمیتی دارد. اینجا همین شرایط را داریم، ما ۷ درصد از ذخایر دنیا را داریم ولی امروز ۷ و ۷ دهم درصد از سرزمین ما اشغال است. درصورتی‌که ساختار زمین‌شناسی ما اجازه می‌دهد که بخش بزرگی از شرایط کشور را زیرپوشش اکتشافات ببریم. چرا نتوانسته‌ایم، نشان می‌دهد که متولی را حمایت نکرده‌اند.بحث ما با رئیس‌جمهور این بود که متولی را تقویت کنید تا ما بتوانیم به اهداف برسیم. به متولی هم می‌گوییم مسائل را به بخش خصوصی بدهد.

چرا باید در مسائل ورود پیدا کنید حتی در پهنه‌های اکتشافی چرا ورود پیدا کنید در محدوده‌های استخراجی، به بخش خصوصی بدهیدبه این درخواست‌ها چقدر لبیک گفته شده است؟
نشده است، متولی می‌گوید من می‌خواهم بدهم، ولی سیستم نظارتی نمی‌گذارد من کارم را انجام بدهم.

ما چرا باید شرایطی داشته باشیم که امروز بخشی از ثروت ملی ما روی زمین مانده باشد. درخواست به‌کرات وجود دارد، یک نمونه بارز آن، ما یک کاری سال ۹۷ استارت خورد، یک پروژه سنگینی بود، بخش خصوصی آمد، بعد از ۷۰ سال پروژه خوابیده را امروز بخش خصوصی راه انداخت با شرایط مطلوب‌تر. قرار بود آن روز یک و ۴ میلیارد دلار پروژه تمام شود، بخش خصوصی با ۳۰۰ میلیون دلار پروژه را تمام کرد، با بهترین کیفیت، چرا ما استفاده نکنیم.

امروز هم همین است، بخش خصوصی این آمادگی را دارد بتواند با سرمایه خودش، این سرمایه خودش به مفهوم این نیست که برود و از سیستم بانکی استفاده کند، ظرفیت، اعتبار، کاری که می‌توانیم داشته باشیم این است که بتوانیم از ظرفیت داشته باشیم، به دولت هم بگوییم نظارت کند، چیزی که قانون در تمام دنیا در بخش معدن نظارت را به دولت داده است و فعالیت را به بخش خصوصی داده است.

البته در این نظارت هم به‌شرط اینکه سرعت‌گیر نشود در اقدامات؟
نظارت مفهوم ما در بخش معدن دقیقاً درست است، نظارت در بخش معدن این است که من عملکردم را روی مواد معدنی که برمی‌دارم، ازنظرهای فنی و ایمنی و غیره مدیریت لازم را داشته باشم.

چه نسخه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدتی داریم که حداقل برخی از مشکلات این حوزه را درمان کند؟
ما همین امروز اگر قانون بهبود مستمر فضای کسب‌وکاری که در کشور ما دیگر از قبل از سال ۹۰ عملیاتی و اجرایی شده اگر خوب اجرا کنیم بخشی از مشکلات امروز تمام سیستم‌های تولیدی کشور برطرف خواهد شد که متأسفانه نمی‌دانم به هر دلیلی مقابله می‌شود با این، دو عبور آرام و سالم از تحریم‌ها این را ما خیلی راحت با جسارت هم باید گفت ما چرا فکر می‌کنیم اف ای تی اف برای ما مزاحم نیست؟ کشورهایی مثل چین و روسیه هم تحریم‌هایی دارند اما با عضو اف ای تی اف هستند و مشکلاتشان را حل می‌کنند.

ما امروز مشکل داریم در این قضیه می‌گوییم ۵۵ میلیارد یورو تزریق می‌کنیم ۳ درصد را تبدیل می‌کنیم به ۱۳ درصد به چه صورت باید داشته باشیم ما قاعدتاً باید روان‌سازی را در بخش مالیمان ایجاد کنیم اگر نکنیم هزینه‌های ما می‌رود بالا و سرمایه‌گذار خارجی یا سرمایه‌گذار خارجی که می‌گوییم منظور سرمایه‌گذاری‌های ایرانیان مقیم خارج است از کشور از هم‌وطنان ما تمایل دارند بیایند روی بخش معدن بخش معدن تأمین‌کننده درواقع نیاز تجدید پذیرهاست در آتی، کبالت، مس کجا می‌خواهد تأمین شود نیکل در سرزمین ما وجود دارد ما چرا روی آن سرمایه‌گذاری نباید کنیم؟
خوب وقتی‌که ما این کار را کنیم دنیا رویکردش برمی‌گردد رو به ما، عربستان یک استارت زده در مسائل معدنی خودش برنامه‌ریزی کرده حجم ثروتش را در بخش معدن از 1300 میلیارد دلار به 2500 میلیارد دلار ظرف ۳ سال حقش است می‌تواند چون اراده کرده می‌داند نتیجه می‌گیرد کشور ما بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری خارجی در منطقه است چون ظرفیتش را دارد چهارمین کشور در دنیاست ازنظر سرمایه‌گذاری در بخش معدن این یک فرصت است.  من مطمئن هستم ما به ۱۳ درصد می‌رسیم اما باید ساختارهایش را آماده کنیم ساختارهایش هم به‌صورت سند کامل ارائه شده ما یک شورای راهبردی داریم درست است متولی بخش معدن دارد اداره می‌کند ما هم در درونش هستیم تمام ضعف‌ها در آنجا دیده شده تمام برنامه‌ها دیده شده اما با نگاه دولت است این عملیاتی و اجرایی باید شود بخش‌های نظارت بخش‌هایی که مزاحمت در بخش حکمرانی در بخش معدن می‌کنند این بخش‌ها بایستی مسائل و رویکردهایشان عوض شود تا ما بتوانیم طرح‌هایی که امروز در اختیار دولت است پهنه‌ها محدوده‌های معدنی بیاید واگذار شود به بخش خصوصی مطمئن هستم ما سال دوم برنامه هفتم توسعه می‌توانیم نقشش را کاملاً لمس کنیم در اقتصاد کشور.