استیضاح؛ فرصتی برای شناخت نمایندگان

در حالی که کمتر از یکسال دوران وزارت فرجی دانا به عنوان وزیر علوم دولتی که با وعده بازگرداندن نشاط و آرامش به دانشگاه ها توسط مردم و در حماسه ای سیاسی انتخاب شد، می گذرد تعداد 51 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح استیضاح وی را به هیات رییسه مجلس تقدیم کردند. چهار محور سوالی که نمایندگان برای استیضاح وزیر علوم عنوان کرده اند؛ به شرح زیراست:

1- عدم پذیرش و سرگردانی پذیرفته شدگان قانونی بورسیه های تحصیلات تکمیلی و متاسفانه ارایه پذیرش مجوز افراد رد صلاحیت شده در این دوره ها علی رغم تاکید مراجع ذیصلاح و قانونی در کشور و بازگرداندن برخی اساتید اخراج شده توسط هیات های رسیدگی به تخلفات یا مراجع ذیربط دانشگاه ها.

2 - اعزام گروه های سیاسی بعضا دارای سوابق تندرو در قالب کارشناسان، ارزیابی عملکرد روسای دانشگاه ها که زمینه ایجاد تنش را در دانشگاه ها فراهم کرده و تغییر شیوه انتخاب روسای دانشگاه ها بر خلاف رویه جاری شورای عالی انقلاب فرهنگ و خلاف دستور صریح ریاست محترم جمهوری است.

3 - منصوب کردن عناصر دارای سابقه مشخص فتنه 88 در مسوولیت های مهم ستادی وزارتخانه و عزل اشخاص عالم، متعهد و مدیر از برخی دانشگاه ها و منصوب کردن برخی افراد افراطی و تند به ویژه در مسوولیت های میانی دانشگاه ها.

4- عدم مواجهه درست با تحرکات سیاسی ضد نظام و برخی عناصر در دانشگاه ها و میدان دادن به برخی نشریات دارای رویکرد ضد دینی و گرایشات شدیدا قومی و تجزیه طلبانه در محیط های دانشگاهی و احیای برخی تشکل های افراطی و آشوب طلب.

انتقادات چگونه استیضاح شد؟
موضوع تقاضای حدود50 تن از نمایندگان مجلس برای استیضاح رضا فرجی دانا اوایل تیرماه زمانی رسانه ای شد که الیاس نادران نماینده تهران نسبت به تاخیر هیات رییسه در اعلام وصول آن تذکر آیین نامه ای داد. نگاهی به اسامی نمایندگانی که پای این تقاضای استیضاح را امضا کرده بودند، نشان می داد که آنان در مسیر خود مصمم هستند زیرا در طول دوران وزارت کمتر از یکسال فرجی دانا بارها در نطق ها، سخنرانی ها، تذکرها و سوالات خود نسبت به عملکرد وی و دولت یازدهم انتقاد و اعتراض کرده بودند.
 
گفت وگوی نمایندگان استیضاح کننده با رسانه ها حاکی از آن بود که «بازگشت دانشجویان ستاره دار، برخی عزل و نصب ها در وزارت علوم - به ویژه انتصاب جعفر توفیقی به عنوان مشاور عالی و جعفر میلی منفرد به عنوان معاون آموزشی وزیر علوم- و انتخاب برخی روسای دانشگاه ها، نگرانی از سیاسی شدن فضای دانشگاه ها و تاثیر آن بر توقف یا کند شدن رشد علمی کشور و همچنین افشای رانت های صورت گرفته درباره برخی دانشجویان بورسیه دکتری» محورهای اصلی استیضاح وزیر بود.

ناصر موسوی لارگانی یکی از نمایندگان مجلس تاکید کرده است که شرط نمایندگان برای صرف نظر از استیضاح وزیر علوم این است که دانشجویان ستاره داری که به دانشگاه بازگشتند دوباره اخراج شده و افرادی که با معترضان به نتایج انتخابات 88 همراهی داشتند از پست های مدیریتی کنار گذاشته شوند. وی تعداد این مدیران را پنج نفر عنوان کرده است. 

البته داستان استیضاح وزیر علوم، یک شبه در مجلس شکل نگرفته بود؛ موضوع به دی ماه سال قبل و اصرار کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس برای دسترسی به اسامی دانشجویان ستاره داری بود که در دولت قبل از تحصیل محروم شدند و در دولت یازدهم با بررسی مجدد پرونده های آنان، برخی از آنها به دانشگاه بازگشتند. وزارت علوم دسترسی به اسامی و پرونده ها را مغایر قانون و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی می دانست و به همین خاطر برخی اعضای این کمیسیون به کمیسیون اصل 90 مجلس شکایت کردند که نتیجه این شد اسامی به شکایت کنندگان داده شود اما وزارتخانه بر سر نظر خود ماند و شاکیان شکایت خود را به رییس مجلس ارایه کردند.

رییس مجلس در جلسه ای که با حضور فرجی دانا و شاکیان برگزار شد، از وزارت علوم خواست که اسامی به آنها داده شود،محمدعلی پورمختار رییس کمیسیون اصل 90 مجلس در مصاحبه ای گفته بود که اسامی داده شده و این پرونده بسته شده است. اما پس از مدتی نمایندگان شاکی اعلام کردند اسامی اعلام شده از سوی وزارت علوم اسامی مورد نظر نمایندگان نبوده و از این رو یکی از محورهای استیضاح را مساله دانشجویان ستاره دار قرار دادند. استیضاح وزیر علوم زمانی جدی شد که برخی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی از جمله غلامعلی حدادعادل به عنوان رییس فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای اسلامی با نحوه انتخاب روسای دانشگاه ها از جمله رییس دانشگاه تهران به مخالفت برخاستند. 

اوج این اختلاف نیز در جلسه 13 خردادماه سال جاری شورایعالی انقلاب فرهنگی رخ داد. در زمان تعطیلات تابستانی مجلس در تیرماه و در هفته ای که اغلب نمایندگان برای سرکشی به حوزه های انتخابیه خود رفته بودند، دو نایب رییس مجلس در جلسه ای با وزیر علوم و برخی استیضاح کنندگان در تهران ، سعی کردند مشکلات مورد نظر استیضاح کنندگان را از طریق تفاهم حل کنند. نتایج این نشست حاکی از آن بود که علاقه هایی در نظرات و آرای دو طرف برای رفع مسایل فارغ از دغدغه های سیاسی وجود دارد ، اما نیاز به جلسات بیشتر برای رسیدن به تفاهم حداکثری بود.

هرچند در این مدت مسوولان وزارت علوم بر شفاف سازی و پاسخگویی به سوالات و دغدغه های نمایندگان تاکید داشتند اما از سوی دیگر استیضاح کنندگان نیز بر اعلام وصول آن اصرار داشتند و در این خصوص الیاس نادران در صحن علنی مجلس تذکر داد «با گفتار درمانی مسایل اساسی کشور علاج نمی شود». با این حال برخی نمایندگان مجلس می گویند تعدادی از 125 دانشجوی ستاره داری که به تحصیل بازگشته اند «بهایی» بوده اند.
 
این نمایندگان تاکید دارند اصل اخراج این دسته از دانشجویان ستاره دار فعالیت های سیاسی در سال های قبل از جمله سال 1388 نبوده است. به هر حال وزیر علوم اولین وزیری است که نمایندگان قصد دارند آن را از قطار دولت تدبیر و امید پیاده کنند ولی دانشگاهیان و مردم به ویژه در روز استیضاح این فرصت تاریخی و به یادماندنی را خواهند داشت تا با دیدگاه های کسانی که فرجی دانا را استیضاح خواهند کرد، بیشتر آشنا شوند.