مسوولان رسانه‌های ما ترسو تشریف دارند!

احمد عربانی درباره‌ کم‌رنگ شدن نقش کاریکاتور مطبوعاتی در ایران، اظهار کرد: یکی از دلایل کم‌رنگ شدن این هنر در ایران، این است که برخی سردبیران و مدیران مسوولان در رسانه‌های ما، ترسو تشریف دارند و دست به عصا راه می‌روند و با توجه به اتفاقاتی که تا کنون درباره‌ طنز و کاریکاتور افتاده است، وحشت دارند که آتو دست کسی بدهند و به اعتقاد خودشان، نشریه‌شان بی‌خود و بی‌جهت تعطیل شود. وی همچنین معتقد است که مشکل از کارتونیست‌های جوان و خام نیز هست؛ در نسل قبل، مرشد‌هایی بودند که راه و رسم کشیدن کاریکاتور مطبوعاتی را به ما نشان می‌دادند، ولی حالا کاریکاتوریست‌های جوان به راه خود می‌روند.

او ادامه داد: کاریکاتوریست‌های نسل ما مانند کامبیز درم‌بخش، غلامعلی لطیفی و ... در کارهای‌شان کمتر نشریه‌ای را دچار مخاطره می‌کردند. من قبل از انقلاب 57 یکی دو اثر داشتم که سانسور شدند، ولی یادم نمی‌آید که نشریات را دچار مخاطره کرده باشم. چیزی که در کار کاریکاتور باید به آن توجه کرد، این است که کاریکاتور باید حاوی طنز باشد و طنز هم با فحاشی، تهمت، توهین و افترا، متفاوت است و نباید آن‌ها را با هم اشتباه بگیریم. حتی هنگامی که مسوولی خطا می‌کند، ما حق نداریم به او توهین کنیم.

این کاریکاتوریست اظهار کرد: نباید فراموش کرد که در کاریکاتور باید مستند صحبت کنیم؛ این‌که بگوییم فلان مسوول، فلان حرف را زد، مستند نیست. باید مشخص شود که چه کسی، در چه تاریخی و در کجا چه گفته است. کاریکاتور باید ایهام و ظرافت داشته باشد و علاوه بر زیبایی باید مخاطب را در یک نگاه جذب کند. متأسفانه نسل جدید کاریکاتوریست‌های ما از نظر ادبی آن‌طور که باید قوی نیستند و مطالعه نمی‌کنند. من در مواجهه‌ خود با آن‌ها متوجه شدم که بسیاری از آن‌ها حتی بر شعر و تمثیل هم تسلط ندارند.

او گفت: یکی دیگر از مشکلات کاریکاتور در مطبوعات ما این است که معمولا آن را با تصویرگری اشتباه می‌گیرند و غالبا تصاویری که در روزنامه‌ها منتشر می‌شود، تصویرگری است. مثلا پاییزی می‌کشند با زمینی پر از برگ‌های زرد، جای چنین تصویری در صفحات ادبی است و باید به‌عنوان تزیین صفحه مورد استفاده قرار گیرد، در حالی که کارتون باید ایده داشته باشد و بامزه باشد.

عربانی همچنین بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات پرداختن به کاریکاتور مطبوعاتی در ایران، این است که می‌بینیم روزنامه‌ها انجمنی از کاریکاتوریست‌ها تشکیل دادند و هر کدام هر روز، اثر یکی از کاریکاتوریست‌ها را منتشر می‌کنند؛ این، کار درست نیست، روزنامه‌های بزرگ دنیا هم یک کاریکاتوریست ثابت دارند که هر روز، کاریکاتورهای مختلفی می‌کشد. او افزود: یکی دیگر از مشکلات کاریکاتور مطبوعاتی در ایران، نبودن ایده است؛ همان‌گونه که گفتم جوانان کارتونیست ما توانایی خلق ایده‌های نو و بکر را ندارند و این به کار مطبوعاتی ضربه می‌زند. این در حالی است که در برخی روزنامه‌های مطرح دنیا، در کنار کار کاریکاتوریست، نام صاحب ایده هم ذکر می‌شود. به یاد دارم زمانی که من و اسماعیل عباسی در روزنامه‌ «بهار» کار می‌کردیم، او به من ایده می‌داد و من کارتون می‌کشیدم و این ماجرا به خلق ایده‌های تازه کمک می‌کرد.