کلاهبرداری پیامکی و بي‌اطلاعی مردم

گروه جامعه-رسانه‌ها: روزنامه شهروند در گزارشی به فرافکنی اپراتورهای تلفن همراه و بی اطلاعی مردم از این دست بی قانونی ها  پرداخته است: به موازات پیشرفت علم و فراگیری تکنولوژی در یک جامعه، رویکرد کلاهبرداران و سودجویان نیز تغییر می‌کند. به عبارتی دیگر، در عصر‌ آی‌تی و زندگی بر پایه تکنولوژی دیگر سوءاستفاده‌های مالی از افراد در سطح بالا رفتن از دیوار خانه‌ها و سرقت از خودروها باقی نخواهد ماند. در ایران هم که به نسبت جوامع پیشرفته انتقال اطلاعات و تکنولوژی با سرعت کندتری صورت می‌گیرد، چندسالی است که سرقت در فضای مجازی و با استفاده از متدهای تازه‌تر میان سارقان محبوبیت یافته است. از طرفی دیگر، هرقدر اطلاعات عموم مردم با سرعت کمتری در این باب رشد می‌یابد، سرعت کسب اطلاعات و مهارت سارقان در این فضا بسیار سریع و آموزنده است. به‌طور مثال کلاهبرداری‌های متعدد اینترنتی که از حدود 5‌سال پیش در کشور باب شد را می‌توان مصداق این امر دانست. ترفندهایی که در آن سارقان با استفاده از اطلاعات محرمانه افراد اقدام به سوءاستفاده و اخذ بي‌مجوز پول از حساب مردم می‌کردند. ناگفته نماند در تمامی موردهای کلاهبرداری در فضای مجازی (که کلاهبرداری‌های پیامکی را نیز شامل می‌شود) ناآگاهی افراد نقش بسزایی دارد.

پیامک‌های سودجویانه همچنان قربانی می‌گیرد
در یکی از این مورد‌های کلاهبرداری پیامکی به صورت انبوه به کاربران اپراتور اول تلفن‌همراه ارسال می‌شود که در آن با به‌هم چسباندن موضوعاتی غیرمرتبط به مخاطب می‌فهماند که « شماره خط تماس شما در جشنواره زمستانه کیش برنده 40‌میلیون ریال وجه نقد شده است» در پایان این پیامک آمده که برای دریافت جایزه خود می‌توانید با اپراتور ارسال‌کننده این پیام تماس بگیرید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پس از تماس‌های مکرر با ارسال‌کننده این پیامک که از یک خط تلفن اعتباری همراه اول صورت گرفته است، مردی با صدایی بسیار آرام که سخت شنیده می‌شود ابراز بي‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید که من در جریان این اتفاق نیستم. در تماسی دیگر اما زمانی که یک خانم با ارسال‌کننده پیامک صحبت می‌کند، نام وی را می‌پرسد و بعد از او می‌خواهد تا چند لحظه پای خط بماند. بعد از چند لحظه انتظار فرد ارسال‌کننده پیامک، برخی اطلاعات اولیه را از تماس‌گیرنده می‌پرسد و تماس بعدی را به زمانی دیگر و از جانب خودش موکول می‌کند. وی با برقراری تماس‌های چندباره درصدد است تا ضمن شناخت بیشتر از میزان هوش فرد مقابلش اطلاعاتی را به صورت جزئی از وی اخذ کند؛ اما به‌واقع راه برخورد با این پدیده‌ها چیست؟

ترفند نخ‌نمای کلاهبرداران و یک خلأ قانونی
ادامه بررسی‌ها و پرس‌وجو از مسئولان شرکت ارتباطات سیار مشخص می‌کند که تمامی تماس‌ها و پیامک‌های اینچنینی از جانب کلاهبرداران اینترنتی ارسال می‌شود و همراه اول برای اعطای جایزه و اطلاعیه‌هایی در این خصوص هیچ‌گاه از طریق تماس یا پیامک اقدام نمی‌کند. در ثانی گزارش تخلفات و ارسال پیامک‌های اینچنینی هیچ تأثیری بر روند کاری سارقان ندارد زیرا طبق قانون شرکت‌های اپراتور تلفن‌همراه حقی در انسداد یک خط تلفن بنابر گزارش‌های اینچنینی ندارند و درواقع هیچ کاری از دست‌شان ساخته نیست. در این مواقع تنها با طرح یک شکایت از سوی فرد زیان‌دیده و مورد کلاهبرداری واقع شده می‌توان کار را از کانال «پلیس فتا» پیگیری کرد. در این زمان پلیس فتا با ارسال نامه‌ای به اپراتور تلفن‌همراه دستور انسداد خط و پیگیری‌های ثانویه را می‌دهد. در نتیجه ارسال یک پیامک کلاهبردارگونه به خودی خود جرم محسوب نمی‌شود، اگرچه آغازی برای یک سوءاستفاده موبایلی است. در کنار این اما تا زمانی که یک فرد اقدام به ثبت شکایت قضایی از آن شماره با ارایه مصداق نکند هیچ اقدامی برای جلوگیری از فعالیت سارقان اینترنتی به وجود نخواهد آمد.

در آخر باید اشاره کنیم که به هوش بودن کاربران تلفن‌همراه و فعالان فضای اینترنت تنها راه‌حل منطقی برای جلوگیری از چنین رخدادهایی است، زیرا خلأ قانونی در برخورد سریع و بي‌اغماض با ارسال‌کننده‌های پیامک‌های اینچنینی و پرسه طولانی طرح شکایت قضایی و اقدام ثانویه پلیس فتا در پیگیری موضوع تنها مشکلی را به مشکلات فرد اضافه می‌کند. در این‌جا به نظر می‌رسد باید راه‌حلی برای برخورد با ارسال‌کنندگان پیامک‌های این‌چنینی در دستور کار قرار گیرد تا نشر موضوعی که برخی را به دام می‌اندازد این‌قدر به راحتی و با ذکر نام از سوی کاربران انجام نگیرد.