فاجعه غرق‌شدن ۷۰۰ پناهجوي آفريقايي

پیش‌تر خبرگزاری ایتالیایی "اسنا" گزارش داده بود که قایقی حامل پناهجویان شب یکشنبه (۳۰ فروردین) در ۱۲۰ کیلومتری جنوب جزیره ایتالیایی لامپه‌دوسا غرق شده است. کارلوتا سامی، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) به یک فرستنده تلویزیونی ایتالیایی گفته است که یک کشتی تجاری پرتغالی توانسته است ۲۸ تن را زنده از آب بگیرد، ولی هنوز حدود ۷۰۰ تن مفقودالاثر هستند. نیروهای امداد تا کنون جسد ۲۴ تن را از آب گرفته‌اند.

گزارش‌های تایید نشده حاکی از آن است که پناهجویان با ارسال پیامی اضطراری درخواست کمک کرده بودند و نگهبانان ساحلی ایتالیا به یک کشتی باری که در آن نزدیکی بوده دستور داده‌اند مسیر خود را تغییر دهد و به یاری قایق پناهجویان بشتابد. با نزدیک شدن کشتی باری به قایق پناهجویان، همه آنان با فشار در یک سمت قایق جمع شده و باعث واژگونی آن شده‌اند. هنوز از ملیت سرنشینان این قایق اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل گفته است که اگر رقم ۷۰۰ تن تایید شود، این یکی از بدترین حادثه‌های مرگبار در آب‌های مدیترانه است.

هم‌اکنون نیروی دریایی ایتالیا و نیروهای امداد و نگهبانان ساحلی این کشور با هلی‌کوپتر و قایق‌های گشتی و با کمک کشتی‌های باری در فاصله میان جزیره لامپه‌دوسا و آب‌های لیبی در پی زندگان می‌گردند. نگهبانان ساحلی ایتالیا در روزهای آخر هفته نیز شمار زیادی پناهجو را از آب گرفته و به محل امن منتقل کرده‌اند. در روزهای گذشته قایق‌های زیادی حامل پناهجویان با هدف رسیدن به سواحل ایتالیا به آب‌های مدیترانه زده بودند. تنها در هفته گذشته حدود ۱۱ هزار پناهجو به سواحل ایتالیا رسیده‌اند.

قاچاقچیان انسان از شرایط مناسب جوی استفاده می‌کنند و پناهجویان هر چه بیشتری را سوار قایق‌ها می‌کنند. همین چند روز پیش قایقی در آب‌های ساحلی لیبی واژگون شد و حدود ۴۰۰ تن جان خود را از دست دادند. به نظر می‌رسد که این فاجعه‌های انسانی را پایانی نیست. منتقدان، سیاست پناهندگی کشورهای اروپایی را در ایجاد این وضعیت اسفبار مسئول می‌دانند. خانم جیوسی نیکولینی، شهردار لامپه‌دوسا، معتقد است، از زمانی که ماموریت نیروهای امداد موسوم به "ماره نوستروم" ـ که در آن نیروی دریایی ایتالیا به کمک پناهجویان می‌‌آمد ـ پایان یافته، بر شمار قربانیان این حوادث در مدیترانه افزوده شده است.

اگر چه در حال حاضر ماموریت تازه‌ای تحت عنوان "تریتون" به نیروهای امداد سپرده شده، ولی دامنه فعالیت این نیروهای امدادی به آب‌های ساحلی محدود است و آن طور که باید و شاید نمی‌تواند از پیش آمدن فاجعه‌های مشابه جلوگیری کند. به گفته خانم نیکولینی، نیروهای امداد "تریتون" در بیشتر موارد خیلی دیر به محل حادثه می‌رسند. بیشتر پناهجویان متعلق به کشورهای آفریقایی هستند و سازمان عفو بین‌الملل نیز اخیرا انتقاد کرده است که ماموریت‌هایی مانند "تریتون" در وهله نخست در خدمت پاسداری از مرزهای آبی بیرونی اتحادیه اروپاست و نه کمک به پناهجویان.