فخر‌الدینی: ارکستر ملی را مصادره کردند

فرهاد فخر‌الدینی درباره‌ی ادغام ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران، گفت: موسیقی ملی باید یک واحد مستقل و جدا از ارکستر سمفونیک باشد، زیرا هر کدام تخصصی است. ارکستر ملی باید نوازندگان خود را داشته باشد‌. نوازندگانی که با پرده‌های موسیقی ملی آشنا باشند. شناخت پرده‌ها و درجه‌های گام‌های موسیقی ایران، اولویت اول است. اگر چنین شناختی وجود نداشته باشد، نوازندگان نمی‌توانند کار کنند.

او درباره‌ی خواسته‌هایش برای راه‌اندازی ارکستر ملی نیز اظهار کرد: دستمزد کافی برای نوازنده‌ها و استقلال ارکستر درخواست من برای راه‌اندازی ارکستر ملی بود. معتقدم نوازندگان ارکستر ملی باید از نوازندگان ارکستر سمفونیک جدا باشند. من روی این عقیده هستم، زیرا مثلا یک نفر که فقط موسیقی کلاسیک کار کرده است، نمی‌تواند ابوعطا اجرا کند. این آهنگساز پیشکسوت تصریح کرد: این راه غلطی است که برای ارکستر‌ها پیش گرفته‌اند. من مخالف این روند هستم و باید بگویم این راه به نتیجه‌ای نمی‌رسد به‌جز این‌که موسیقی ملی به انحراف برود.

فخر‌الدینی با بیان این‌که این روزها جای «بنان» و «خالقی» خالی است، گفت: من خیلی دل خوشی از کار دولتی ندارم. اتفاقا راحت‌ترم که به‌طور شخصی کار کنم و قطعا اگر حمایت‌های کافی صورت گیرد، این کار را انجام می‌دهم. او که شامگاه 13 اردیبهشت‌ماه به‌مناسبت صدوچهارمین سالگرد تولد زنده‌یاد غلامحسین بنان سخن می‌گفت، ادامه داد: آن زمان که من موسیقی آلبوم «یاد یار مهربان» را می‌نوشتم، همزمان موسیقی فیلم «ابوعلی سینا» را در دست داشتم و هر دو این کارها برای ما خاطرات دل‌نشینی دارند.

او اظهار کرد: من استاد بنان را از کودکی می‌شناختم و با صدای ایشان آشنا بودم. وقتی در هنرستان تحصیل می‌کردم، با بنان آشنا و در رادیو با هم همکار شدیم. همدیگر را در ارکستر رادیو و تلویزیون ملی می‌دیدیم. یادم می‌آید که او به من خیلی محبت داشت. وی با بیان خاطره‌ای گفت: پس از درگذشت بنان، فریدون مشیری به من گفت که چند شعر دارد و از من خواست که روی این اشعار کار کنم تا اثری به یاد بنان منتشر شود. من شعرهای او را خواندم و آثار به نظرم خوب آمد. به فریدون گفتم مشکلی نیست، می‌توانیم این اثر را تولید کنیم. چهلمین روز درگذشت بنان بود که کاوه دیلمی را در مراسمی دیدیم و از او خواستیم، این کار را بخواند. ضبط این آثار حدود سه سال طول کشید.

فخرالدینی بخشی دیگری از صحبت‌هایش به بیان اهمیت موسیقی ملی اختصاص داد و گفت: ما در موسیقی ملی، چهره‌های شاخصی داریم که آن‌طور که باید قدرشان را نمی‌دانیم. احساس می‌کنم امروز جای بزرگ‌مردانی مانند صبا‌، خالقی‌، تجویدی، بنان و ... خالی است. موسیقی ملی به حمایت بیشتری نیاز دارد، با این حال به این موسیقی کم‌توجهی و بی‌مهری می‌شود. آهنگساز موسیقی «امام علی(ع)» همچنین بیان کرد: موسیقی ایران، موسیقی خاصی است و مثل زبان فارسی باید با رمز و راز آن آشنا بود. پرده‌های موسیقی ایرانی به شناخت نیاز دارند، وگرنه درست اجرا نمی‌شود. شناخت درجات گام موسیقی ایران چیزی است که یک موسیقیدان باید به آن واقف باشد. در موسیقی ایرانی ادای حق مطلب خیلی مهم‌تر از تکنیک است. بزرگان ما هم در این راستا رنج کشیده‌اند.

وی افزود: من از کسانی که موسیقی کار می‌کنند، می‌خواهم که به شناخت موسیقی اهمیت دهند. موسیقی ایرانی یک موسیقی سالخورده است. آیا می‌شود از یک پیرمرد انتظار آکروبات‌بازی‌ داشت؟! نه این پیرمرد باید حرف حکیمانه بزند تا به دل‌ها بنشیند و تأثیرگذار باشد. در موسیقی نباید مبالغه کنیم، زیرا زیبایی در سادگی است. او در این مراسم که در «شهر کتاب» تجریش برگزار شد، در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که آیا بنان فقط دو دانگ صدا داشته است‌؟ گفت: این‌طور نیست؛ بنان دوست نداشت وقتی می‌خواند، طوری به حنجره‌اش فشار بیاورد که این موضوع روی چهره‌اش تأثیر بگذارد. بنان این را دوست نداشت. می‌خواست هنگام خواندن متنانتش را حفظ کند. او می‌توانست بالا بخواند، اما این کار را نمی‌کرد. شاید صدایش چند نت کم داشت، اما یک خواننده‌ی باریتون محسوب می‌شد.

آهنگساز «سربداران» اضافه کرد: بنان خواننده‌ای با اندیشه بود و توانایی زیادی در خواندن داشت. البته وقتی در رادیو نظارت داشت، سختگیری‌های زیادی به خوانندگان می‌کرد و باعث می‌شد تعدادی از خوانندگان از او برنجند. رهبر ارکستر «مهرنوازان» در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که آیا موسیقی «گل‌ها» بخشی از موسیقی ملی محسوب می‌شود‌؟ گفت: همه‌ی این موسیقی‌ها می‌توانند بخشی از موسیقی ملی باشند، زیرا برگرفته از موسیقی ایرانی هستند. بخش مهمی از موسیقی ملی ما را خالقی، محجوبی‌، تجویدی و بنان پایه‌ریزی کردند. این‌ها فعالیت‌شان را در «گل‌ها» آغاز کردند و در ارکستر رادیو نیز قطعاتی اجرا شد که زیباترین قطعات ملی ما محسوب می‌شوند.

فخرالدینی در بخش دیگری از سخنانش گفت: قحط‌ سالی عجیبی شده، عشق رفته و خشونت جایگزین آن شده است. خیلی طبیعی است که حال و هوای آثار موسیقی نسبت به گذشته تفاوت داشته باشد. خیابان‌ها دیگر مثل آن زمان نیست. در گذشته، کوچه و خیابان آرامش داشت و آب زلال در جوی جاری بود. مردم مهر داشتند و یک آهنگساز یا شاعر همیشه عاشق بود. او در پایان افزود: دلم می‌گیرد وقتی بعضی‌ها می‌گویند قطعات موسیقی ملی قدیمی شده و دیگر نباید آن‌ها را اجرا کرد. این کم‌لطفی است.