دوست دارید بر سنگ قبرتان چه حک شود؟

معمولا در وسط سنگ عباراتی نظیر "آرامگاه مرحوم گل محمد ولد کربلائی حسن" یا "آرامگاه مرحوم مغفور و مبرور حاجی احمد کرباسی ولد حاج علی‌اکبر" می‌نویسند و تاریخ وفات مرده را در قسمت بالای سنگ یا پایین آن حک می‌کنند. گاهی جملهٔ دیگری مانند "برحمت ایزدی پیوست و دل به شفاعت علی بست" و یا بیتی مانند "ندارم هیچ‌گونه توشهٔ راه به‌جز لاتقنطوا من رحمت‌الله" به‌دنبال جملات پیشین می‌افزایند و دور تا دور سنگ یکی از اشعار زیر را با خط برجسته و سیاه‌رنگ حک می‌کنند: "بخوان تو سورهٔ الحمد تا کنی شادم / خوش آمدی به مزارم نموده‌ای شادم - با فاتحه‌ای روح مرا شاد کنید / یاران و برادران مرا یاد کنید"

آنچه بیش از همه در سنگ قبور جلب توجه می‌کند اشکال و تصاویری است که به‌دست سنگ‌تراشان با ذوق بر روی آنها نقش بسته است. نقوش و تصاویر مزبور هریک از اندیشهٔ خاصی مایه گرفته و معرف بخشی از حیات روحانی یا مادی صاحب قبر است و به عبارتی دیگر اعتقادات و افکار و اعمال و حتی کار و شغل او را بیان می‌کند. سپهرنیا با بیان اینکه دوست دارد زمانی که فوت کرد سنگ قبرش از سنگ مرمر مشکی باشد، گفت: اگر یکی دو بیت شعر علاوه بر مشخصاتم روی قبر حک شود بهتر است. شاید زیبایی شعر موجب شود تا فردی برای خواندن آن جذب شود و به دنبال آن فاتحه‌ای برایم بخواند. وی معتقد است: انتخاب سنگ قبرها یا نوشته‌های روی آن بستگی به سلیقه بازماندگان دارد.

دلپسند از دیگر شهروندان نیز گفت: ترجیح می‌دهم بعد از مرگم یک سنگ قبر خوب با یک بیت شعر زیبا بر مزارم نصب شود، تا زمانی که افراد بر سر مزارم آمدند نگویند که برای خانواده‌ام هیچ ارزشی نداشته‌ام. نوری، یکی از دیگر شهروندانبا بیان اینکه سنگ قبر و یا محل قبر برایم هیچ اهمیتی ندارد، معتقد است: فکر می‌کنم زمانی که در این دنیا وجود نداشته باشیم، اینکه سنگ قبر باشد و یا نباشد، و یا اینکه چه چیزی بر روی آن حک شود، هیچ اهمیتی ندارد.

یزدانی یکی دیگر از شهروندان که اهل تسنن است، توضیح داد: معمولا رسم ما بر این است تا بر روی مزارها، سنگ قبر نمی‌گذارند و مشخصات فرد فوت شده را بر روی چوبی می‌نویسند که فکر می‌کنم این چوب بعد از گذشت سال‌ها پوسیده شود و از بین برود، اما دوست دارم بر روی مزارم سنگ قبری که مشخصاتم بر روی آن حک شده باشد، نصب شود تا مشخص شود این مزار متعلق به من است و افرادی که از آنجا عبور می‌کنند برای من فاتحه‌ای بفرستند. ذبیح نیک‌دل یکی از سنگ تراشان قدیمی شهرخاطرنشان کرد: از سال 60 مشغول به انجام این کار هستم. در ابتدا تابلو نویس بودم اما در آن زمان تابلو نویسی رونق چندانی نداشت. در آن زمان سنگ قبر تراشی در این شهر وجود نداشت و مردم مجبور بودند برای سفارش و خرید سنگ قبر به مشهد بروند. خودم هم بالاخره روزی مجبور شدم برای سنگ قبر پدربزرگم به آن شهر بروم و در آنجا بود که تصمیم گرفتم این شغل را در پیش بگیرم و در بجنورد سنگ تراشی کنم. دو روز به مشهد سفر کردم تا این کار را یاد بگیرم و با نگاه کردن توانستم آن را یاد بگیرم.

وی افزود: به خاطر اینکه خطاطی را دوست دارم این کار را انجام می‌دهم. آماده کردن سنگ قبرها بستگی به تقاضای مشتریان دارد. گاهی روزی تا هفت سنگ قبر را می‌تراشم و گاهی تا یک ماه تقاضایی نیست. به دلیل اینکه در کنار این شغل پارچه نویسی را انجام می‌دهم، می‌توانم زندگی‌ام را بچرخانم.

نیک دل در پاسخ به اینکه در حال حاضر تقاضا برای کدام نوع سنگ قبر بیشتر است، توضیح داد: در ابتدا همه از سنگ مرمر سفید استفاده می‌کردند اما در حال حاضر 90درصد تقاضاها برای سنگ گرانیت مشکی است. وی اظهار کرد: در گذشته که قبرها یک طبقه بود بر روی بیشتر سنگ قبرها علاوه بر مشخصات فرد متوفی، اشعاری نیز نوشته می‌شد اما در حال حاضر که قبرها دو و چهار طبقه شده و سایز سنگ‌ها کوچک تر شده است، کمتر شعر نوشته می‌شود. برخی افراد ترجیح می‌دهند بر روی سنگ قبری که برای فرد متوفی سفارش می‌دهند، فقط مشخصات فرد نوشته شود اما برخی دیگر علاوه بر مشخصات، دوست دارند تا بیت شعری نیز نوشته شود. تعدادی از افراد خودشان شعری را انتخاب کرده و سفارش می‌دهند، و تعدادی نیز انتخاب نکرده و ما به آن‌ها پیشنهاد می‌دهیم.

نیک دل در پاسخ به این سؤال که آیا این حرفه بر روی زندگی‌اش تاثیر گذاشته شده است و یا خیر؟ بیان کرد: تاثیر بدی بر روی زندگی‌ام نگذاشته است اما همیشه به فکر مرگ هستم.زمانی که برای برادر 10ساله یکی از دوستانم سنگ قبر حک کردم بسیار ناراحت شدم. وی خاطرنشان کرد: ترجیح می‌دهم بر روی سنگ قبرم فقط مشخصاتم حک شود. نوشتن شعر و چیزهای اضافی دیگر موجب می‌شود تا فقط درآمد ما بالا برود، و یک خرج اضافی است. این سنگ تراش با اشاره به ابزار کار تراشیدن سنگ قبر گفت: در ابتدا با قلم و چکش کار می‌کردیم، اما الان کارمان راحت‌تر شده است. متن را در کامپیوتر می‌نویسیم، سپس به دستگاه لیزر سپرده می‌شود و بعد به وسیله آن دستگاه سنگ‌ها حک می‌شوند.