دالیوود چیست؟

گروه فرهنگی: صنعت سینمای کشور بنگلادش از سال‌های ۱۹۸۰ رونق گرفت و در سال‌های ۱۹۹۰ به اوج خود رسید و در حقیقت سال های ۱۹۶۰،۷۰،۸۰ و تا نیمه های سال‌های ۱۹۹۰ سینمای بنگلادش پر رونق بود و توسعه سریعی نیز داشت.

صنعت سینمای کشور بنگلادش از سال‌های ۱۹۸۰ رونق گرفت و در سال‌های ۱۹۹۰ به اوج خود رسید و در حقیقت سال های ۱۹۶۰،۷۰،۸۰ و تا نیمه های سال‌های ۱۹۹۰ سینمای بنگلادش پر رونق بود و توسعه سریعی نیز داشت. سال ۲۰۱۴ یکی از بهترین سال های صنعت سینمای بنگادش از جنبه اقتصادی بود و برخی از پرفروش ترین فیلم های تاریخ سینمای بنگلادش در سال ۲۰۱۴ تهیه شدند. فیلم «کیش و مات» که در سال ۲۰۱۴ اکران شد جزو پرفروش‌های این کشور بود.

این سینما گرچه چندان شناخته شده نیست ولی آشنایی با تاریخ این سینما که بعضا به «دالیوود» نیز شناخته می‌شود، خالی از لطف نیست.

اولین فیلم بلندی که در منطقه بنگلادش ساخته شد، «آخرین بوسه» محصول ۱۹۳۱ است ولی نخستین نمایش فیلم در این کشور به ۲۴ آوریل سال ۱۸۹۸ برمی‌گردد؛ در دوره ای که کمپانی بردفورد بیوسکوپ در سالن کراون نزدیک بندر داکا فیلم نمایش می داد و البته بنگلادش کشور مستقلی نبود.

از فیلم های مهم تجاری بنگلادش می توان به دختر کولی (موتیور رحمان پانو،۱۹۹۱)، صورت و نقاب (عبدالجبار خان،۱۹۵۶)، مونپورا (غیاث الدین سلیم، ۲۰۰۹)، کیش و مات (آشیکور رحمان ،۲۰۱۴) و آگنی (افتکار چودهری،۲۰۱۴) اشاره کرد.

دوران صامت

روز ۲۴ آوریل سال ۱۸۹۸ مجله هفتگی بنگالی به نام «داکا پروکاش» گزارش داد که کمپانی بردفورد بیوسکوپ در سالن کراون در پاتوآتولی فیلم هایی را به نمایش در می آورد. این نمایش ها شامل بخش های خبری و فیلم های کوتاه می شدند. نخستین سالن سینما در شهر داکا با نام پیکچر هاوس در سال های ۱۹۱۳ و ۱۹۱۴ ساخته شد.

به نقل از سایت بنگال مویز، بعدها نام این سالن سینما را به نیو پیکچرز هاوس تغییر دادند و سرانجام نامش را «شبستان» گذاشتند. در سال ۱۹۴۷ حدود ۸۰ سالن سینما در منطقه وجود داشت.

نخستین گسترش ها

نخستین سازمان تولید و نمایش فیلم بنگال، رویال بیوسکوپ کمپانی در سال ۱۸۹۸ توسط هیرا لال سن در شهر کلکته تاسیس شد. آن زمان کشورهای پاکستان و بنگلادش مستقل نبودند. نخستین فیلم های بنگالی در سال ۱۹۱۹ ساخته شد اما بییشتر فیلم ها در شهر کلکته (در هند کنونی) ساخته می شد و در سال ۱۹۳۱ «آخرین بوسه» را خانواده نواب از شهر داکا تهیه کرد.

دوران پاکستان

پس از جدایی هند و پاکستان در سال ۱۹۴۷ نخستین فیلمی که در شرق پاکستان ساخته شد یک فیلم خبری درباره دیدار محمد علی جناح بود که در سال ۱۹۴۸ و توسط گوینده رادیو نظیر احمد تهیه شد. نخستین فیلم بلندی که در شرق پاکستان (بنگلادش کنونی) ساخته شد، «چهره و نقاب» نام داشت که عبدالجبار خان آن را ساخت و سوم اوت ۱۹۵۶ تدوینش کرد. تمامی مراحل پس از تولید «صورت و نقاب» در شهر لاهور پاکستان انجام شد.

ایالت شرق بنگال سوم آوریل سال ۱۹۵۷ سازمان توسعه سینمایی شرق پاکستان (EPFDC)) را تاسیس کرد. نخستین فیلم این سازمان «زندگی یک دختر روستایی» (۱۹۶۰، فاطمه لاهونی) نام داشت. در سال های پایانی ۱۹۶۰ هر سال به طور میانگین بین ۲۰ تا ۳۰ فیلم در منطقه تولید می شد.

پس از استقلال

روز ۱۶ دسامبر سال ۱۹۷۱ بنگلادش به عنوان یک کشور مستقل از پاکستان به رسمیت شناخته شد. در سال ۱۹۷۹ در بنگلادش ۵۱ فیلم به نمایش عمومی درآمد و در سال های ۱۹۹۰ سالانه بیش از ۹۰ فیلم در کشور نمایش داده می شد.

وضعیت کنونی

اخیرا صنعت سینمای بنگلادش در رقابت سختی با فیلم های خارجی، شبکه های ماهوره ای، شبکه ویدیویی روبه رو است. میزان مخاطب سینما کم شده است. انتقادی که به صنعت سینمای بنگلادش وارد می شود، تولید فیلم های با کیفیت نازل است که فقط به موضوع های خشونت آمیز و ملودرام می پردازد.

گرچه فیلم های بنگلادشی بیشتر عامه پسند هستند، اما فیلمسازان ستایش شده ای هم در این کشور سکونت دارند مانند ظهیر ریحان، همایون احمد، عالم گیر کبیر، طارق مسعود. از سال ۲۰۰۳ کشور بنگلادش هر ساله در بخش فیلم های خارجی زبان اسکار، فیلم به آکادمی علوم و هنر سینمایی معرفی می کند. «متیر موینا» ساخته طارق مسعود نخستین فیلم تاریخ سینمای بنگلادش است که از سوی این کشور برای رقابت در اسکار معرفی شد.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید صنعت سینمای بنگلادش در بخش جشنواره‌ها نیز دستش خالی نیست و می‌توان گفت شناخته‌شده ترین جشنواره سینمایی‌اش جشنواره بين‌المللی فيلم «داكا» است. این رویداد سینمایی اولین بار در سال ۱۹۹۲ برگزار شد و تا امروز نیز برگزار می‌شود.

برخی منابع اعلام کرده‌اند در کشور بنگلادش بیش از ۹۰۰ سالن سینما وجود دارد که فیلم‌های خارجی به ویژه هندی نیز به نمایش می‌گذارند. از آنجا که میزان تولید سالانه فیلم در «دالیوود» به رقمی زیر ۱۰۰ فیلم در سال می‌رسد طبیعی است که برای این تعداد سینما نیاز به فیلم خارجی نیز باشد.

طبق اطلاعات ویکیپدیا کشوری است واقع در جنوب قارهٔ آسیا و شرق هند، پایتخت آن داکا و جمعیت آن ۱۴۸ میلیون نفر است.