جزئیات جدال لفظی با عراقچی در مجلس

آخرین جلسه هسته‌ای مجلس با التهاب به پایان رسید؛ تنشی بین عباس عراقچی و منتقدان برجام. تنش بر سر مقایسه قطعنامه‌های ١٩٢٩ و ٢٢٣١ شورای امنیت سازمان ملل متحد، موضوع بازرسی‌ها و همینطور مساله رآکتور آب سنگین اراک؛ تنش‌هایی که البته نه راهی به قاب تلویزیون پیدا می‌کنند و نه به گزارش سخنگوی کمیسیون از جلسات این مجموعه. چه آنکه سیدحسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون ویژه اصل درگیری لفظی در جلسه دیروز را تکذیب می‌کند و می‌گوید: در جلسات ما فقط گفت‌وگوها جدی است و آقایان هم نباید اینقدر دل‌نازک و زودرنج باشند. جدی‌بودن گفت‌وگوها به هیچ عنوان به معنای دعوا نیست.

این اما روایتی است که دیگرانی در کمیسیون برجام آن را رد کرده‌اند. وحید احمدی نماینده عضو کمیسیون ویژه در گفت‌وگو با ایلنا و همینطور عباسعلی منصوری آرانی تایید کرده‌اند که کار بررسی برجام در جلسه دیروز به جدال لفظی جدی بین عباس عراقچی و منتقدان او کشیده شده است. در این میان اما یک نماینده که نخواست نامش منتشر شود توضیحات بیشتری درباره تنش دیروز داده است؛ تنشی که در جریان آن دیگر خبری از خونسردی قبلی عراقچی در مواجهه با منتقدان داخلی نبوده است.

جدال لفظی از لحظه اول
اصل تنش در جلسه دیروز از جایی آغاز می‌شود که حمید رسایی یک موضوع قدیمی را بار دیگر با تاکید پیش می‌کشد؛ موضوع بازرسی‌ها. مساله‌ای که به عقیده رسایی نه‌تنها هیچ امتیازی برای ایران نیست بلکه در اصل خود زمینه را برای شناسایی مراکز کشورمان و حمله امریکایی‌ها آماده کرده است. جو جلسه از اینجا به بعد وارد فضای تنش می‌شود تا جایی که در میانه راه جدالی لفظی و البته باز هم جدی میان مهدی کوچک‌زاده و محمدحسن ابوترابی‌فرد نیز شکل می‌گیرد. ابوترابی‌فرد معتقد بوده که برخی قضاوت‌ها و داوری‌ها درباره عملکرد تیم هسته‌ای کشورمان در دو سال اخیر به دور از انصاف و عدالت بوده است. او در جلسه قبل نیز یک بار دیگر در پشتیبانی از عباس عراقچی وارد گفت‌وگو و جدال لفظی با منتقدان هسته‌ای شده بود. جدال دیروز او اما گویا پرتنش‌تر از قبل بوده است. مهدی کوچک‌زاده که خود عضو کمیسیون برجام نیست اعتراض می‌کند که چرا ابوترابی‌فرد بدون آنکه در وقت خود سوالی بپرسد تنها به تشریح برخی مسائل می‌پردازد. درگیری لفظی بین این دو تا آنجا بالا می‌گیرد که ابوترابی‌فرد به نشانه قهر میکروفن خود را خاموش می‌کند و نهایتا هم با پادرمیانی زاکانی و تلاش برخی دیگر از نمایندگان برای ساکت کردن کوچک‌زاده، سخنان خود را ادامه می‌دهد.

اما رسیدن بحث‌ها به موضوع مقایسه بین دو قطعنامه ١٩٢٩ و ٢٢٣١ است که بازار اختلافات را داغ‌تر می‌کند. نهایتا اما این بحث بر سر موضوع آب سنگین اراک است که جدال لفظی را به اوج می‌رساند و فضای جلسه را تا آنجا تند می‌کند که به نظر نمی‌رسد صداوسیما میلی برای پخش آن داشته باشد. منتقدان و از جمله نمایندگانی چون رسایی و نبویان تاکید می‌کردند که طبق برجام، رآکتور اراک دیگر آب سنگین نخواهد بود و درآوردن قلب آن به معنای از بین بردن ماهیت آن است. این موضوع را پیش‌تر چندین بار مسئولان سازمان انرژی اتمی و همینطور دیپلمات‌های وزارت امور خارجه از زوایای مختلف شرح داده‌اند. شرح دیروز عراقچی اما آنقدر با درگیری همراه می‌شود که او عینک خود را به‌شدت روی میز می‌کوبد. البته جرقه تنش در جلسه دیروز کمیسیون برجام از همان دقایق ابتدایی حضور عراقچی در این مجموعه زده شده بود؛ از همان جایی که نمایندگان منتقد اعتراض می‌کنند که چرا وزیر خارجه شخصا در این جلسات شرکت نمی‌کند و عراقچی هم در پاسخ به کنایه می‌گوید: «ببخشید اگر ما در شأن مجلس نیستیم.»

گاف منتقدان در تشخیص تفاوت برجام و قطعنامه
قسمت عمده حاشیه‌های جلسه دیروز را اعضای غیرعضو کمیسیون برجام رقم زده‌اند؛ از حمید رسایی به عنوان کسی که در محوریت جدال لفظی دیروز قرار داشته گرفته تا مهدی کوچک‌زاده که بارها به حاضران در جلسه اعتراض کرده است. او در جای دیگری از جلسه دیروز خطاب به نمایندگان می‌گوید که «سوال آبکی» بپرسند. سپس استدلال می‌کند که موافقان توافق با طرح «سوالات آبکی» فقط قصد «وقت‌کشی» و «دفاع از عراقچی» را دارند. او با این مقدمه می‌خواهد مچ‌گیری بزرگی از تیم هسته‌ای انجام بدهد. کوچک‌زاده سپس با باز کردن متن روبه‌روی خود مدعی می‌شود که در متن برجام ١٠ بار به موضوع موشکی کشور اشاره شده و بر همین اساس حملات تندی به دولت و تیم هسته‌ای انجام می‌دهد اما بلافاصله تیم هسته‌ای به او می‌فهمانند آنچه به آن استناد کرده نه متن برجام، بلکه متن قطعنامه ٢٢٣١ است و او این دو را با هم اشتباه گرفته و کلا استدلالش از پایه غلط است! در موردی دیگر هم ابراهیم آقامحمدی از منتقدان توافق هسته‌ای که عضو کمیسیون برجام نیست، سوالاتی را مطرح کرده است که گویا تنها دقایقی قبل از آن در همان جلسه عراقچی به همه موارد مربوط به آنها پاسخ داده بوده و آقامحمدی متوجه پاسخ‌های عراقچی نشده است.

سوالات انتقادی ابوترابی‌فرد از سعید جلیلی در انتظار پخش تلویزیونی
جدال لفظی در جلسه دیروز کمیسیون برجام البته جزئیات بیشتری هم داشته است؛ جزئیاتی که معلوم نیست آیا جایی در لیست برنامه‌های تلویزیون پیدا خواهند کرد یا خیر. چه آنکه پیش از این هم صداوسیما حمله منتقدان به تیم مذاکره‌کننده را از فیلم مربوط به جلسات هسته‌ای مجلس حذف کرده بود. آخرین جلسه عراقچی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به دلیل بالا گرفتن همین تنش‌ها هرگز از تلویزیون پخش نشد و جلسه او با کمیسیون برجام هم به شکل گزیده و قطعه قطعه شده برای مردم به نمایش درآمد. خصوصا اینکه صحبت‌های مفصل عراقچی درباره ابعاد مختلف مذاکرات آلماتی و برخی جزئیات آن از این برنامه حذف شده بود. به همین منوال عباسعلی منصوری آرانی نیز می‌گوید که قسمت اعظم سخنان و موضع‌گیری‌های او و دیگر موافقان برجام راهی به نمایش تلویزیونی جلسات کمیسیون ویژه پیدا نکرده است. ضمن اینکه هنوز بعد از یک هفته خبری از پخش جلسه این مجموعه با سعید جلیلی نیست؛ جلسه‌ای که گویا دیدن آن برای کسانی که موضوعات هسته‌ای را پیگیری‌ می‌کنند هم خالی از لطف نباشد. خصوصا قسمتی که مربوط به گفت‌وگوی انتقادی و همراه با سوالات جدی ابوترابی‌فرد نایب‌رئیس مجلس با مسئول سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای می‌شود. صداوسیما اعلام نکرده که آیا اساسا قصدی برای پخش آن جلسه دارد یا خیر. همان‌طور که هنوز توضیح داده نشده که چرا فیلم جلسات کمیسیون برجام با اعضای تیم مذاکره‌کننده کشورمان به صورت گزینش‌شده و برش‌خورده به مخاطبان عرضه می‌شود.

گزارش آقای سخنگو
هیچ‌کدام از این موارد نه در گزارش سخنگوی کمیسیون ویژه آمده و نه راهی به برنامه‌های تلویزیونی پیدا کرده است. دیروز نقوی‌حسینی گزارش مختصر جلسه را به خبرگزاری‌ها ارائه کرده است. مهم‌ترین نکته گزارش دیروز سخنگوی کمیسیون برجام برای رسانه‌ها جایی است که اشاره می‌کند: «پس از توضیحات اولیه، عراقچی وارد بحث شد و با تاکید بر بیانات مقام معظم رهبری در ملاقات نمایندگان مجلس خبرگان با معظم‌له، تعبیر خودشان را از بیانات حضرت آقا بیان کردند و باز هم به عنوان نظر کارشناس، تصویب برجام در مجلس را صلاح ندانستند.»

از جمله دیگر محورهای مهم سخنان دیروز عراقچی این بوده که گفته «توافق ژنو آتش‌بس موقت بود.» او همچنین در پاسخ به این سوال که بالاخره آیا قطعنامه‌های شورای امنیت کاغذ پاره‌ هست یا خیر؟ گفته که ما هرگز نگفتیم قطعنامه‌ها کاغذپاره است، بلکه معتقدیم عواقب مختلف از ابعاد مختلف دارد ولی برای ما «امنیت ملی» کشورمان مهم‌تر از آن عواقب است. پس آن قسمت از قطعنامه را که مربوط به امنیت ملی کشورمان است اجرا نمی‌کنیم.

عراقچی همچنین در جلسه دیروز تاکید کرده که برنامه موشکی بدون محدودیت پیش می‌رود. بنا به گزارش سخنگوی کمیسیون برجام همچنین عراقچی درباره تفاوت‌های قطعنامه‌های قبلی و فعلی سازمان ملل هم عنوان کرده قطعنامه‌های قبلی ممکن است به لحاظ تحریم‌های اعمال‌شده، مهم نبوده باشند، ولی مجوزی بود برای اقدامات تحریمی سایر دولت‌ها مثل امریکا و همپیمانان آنها و چنین اقدامات تحریمی به سوی اجماع جهانی و تبعیت سایر کشورها از تحریم پیش می‌رفت ولی قطعنامه ٢٢٣١، موضوع هسته‌ای را به ذیل فصل ٢٥ تعریف می‌کند.