گروه علمی: بیست و چهارم اکتبر (دوم آبان) به منظور بزرگداشت تولد جوناس سالک، کاشف لهستانی الاصل واکسن فلج اطفال و در راستای آگاهی بخشی عمومی و پیشگیری از این بیماری که همچنان یک تهدید محسوب می شود، روز جهانی فلج اطفال نامگذاری شده است.
سابقه فلج اطفال به زمان باستان برمی گردد؛ ولی نخستین تشخیص بالینی آن توسط یک پزشک انگلیسی به نام مایکل آندروود در سال 1789 میلادی صورت گرفت.
ابتکار ریشه کنی فلج اطفال از سال 1988 میلادی توسط اتحاد دولت ها با سازمان هایی نظیر یونیسف، سازمان جهانی بهداشت و روتاری بین المللی آغاز شد. ویروس فلج اطفال معمولا کودکان زیر 5 سال را تحت تاثیر قرار می دهد و اغلب از طریق ویروس های دهانی یا مدفوع و همچنین از طریق مواد غذایی و آب آلوده منتقل می شود. این ویروس به سرعت در روده گسترش پیدا کرده و به سیستم اعصاب حمله می کند و در عرض چند ساعت منجر به فلج و معلولیت می شود. تب، خستگی، سردرد، استفراغ، سفتی گردن و بدن درد از مهمترین علایم این بیماری هستند. هیچ درمانی برای این عارضه وجود ندارد و فقط می توان با واکسن از وقوع آن پیشگیری کرد.
حقایق منتشر شده از سازمان جهانی بهداشت در مورد فلج اطفال :
- فلج اطفال (پولیومیلیت) عمدتا کودکان زیر پنج سال را تحت تاثیر قرار می دهد.
- از هر 200 عفونت، یک مورد منجر به فلج غیر قابل بازگشت می شود و از این میان 5 تا 10 درصد به دلیل بی حرکت شدن عضلات تنفسی، جان خود را از دست می دهند.
- موارد گزارش شده در سال 1988 حدود 350 هزار نفر بود که در سال 2014 با 99 درصد کاهش، به 359 نفر رسید و این موفقیت نتیجه تلاش جهانی برای ریشه کنی فلج اطفال است.
- در حال حاضر دو کشور افغانستان و پاکستان جزء کشورهای بومی فلج اطفال محسوب می شوند، در حالی که در سال 1988 میلادی، 125 کشور در این لیست قار داشتند. کمتر از یک ماه پیش، نیجریه نیز از فهرست کشورهای بومی فلج اطفال خارج شد و بیش از یک سال است که هیچ مورد ابتلای طبیعی فلج اطفال در این کشور گزارش نشده است. البته هنوز نمی توان گفت که فلج اطفال در این کشور ریشه کن شده است؛ چرا که طبق قانون سازمان جهانی بهداشت باید به مدت سه سال هیچ موردی از فلج اطفال گزارش نشود، تا بتوان از ریشه کن شدن آن در یک کشور سخن گفت.
- تازمانی که یک کودک مبتلا به فلج اطفال در منطقه ای وجود داشته باشد، کودکان سراسر آن کشور در معرض خطر ابتلا هستند.
در سال 1994 میلادی، سازمان جهانی بهداشت گواهینامه حوزه عاری از فلج اطفال را به منطقه آمریکا اعطا کرد. به دنبال آن، منطقه غربی اقیانوس آرام در سال 2000 و منطقه اروپا در ژوئن سال 2002، عاری از این ویروس اعلام شد. در 27 مارس سال 2014 میلادی، سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که جنوب شرقی آسیا نیز عاری از این ویروس است. این دستاورد موفقیت بزرگی در ریشه کنی فلج اطفال قلمداد می شود و نشان می دهد که حدود 80 درصد از جمعیت جهان در مناطق عاری از فلج اطفال زندگی می کنند.
در عین حال، سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که با توجه به گسترش جنگ و توقف واکسیناسیون، هنوز هم این ویروس مرگبار کودکان را تهدید می کند. متخصصان بر این باورند که زمانی می توان از این ویروس در امان بود که حتی یک مورد آن نیز در سراسر جهان وجود نداشته باشد؛ زیرا دنیا یک دهکده جهانی است. مدلسازی اقتصادی نشان می دهد که با ریشه کنی فلج اطفال، حداقل مبلغی حدود 40 تا 50 میلیارد دلار تا 20 سال آینده صرفه جویی خواهد شد.