دست متقاضیان کوتاه و وام مسکن بر نخیل!

مبلغ اقساط وام 80 میلیون تومانی مسکن با روش ساده ماهیانه یک میلیون و 149 هزار تومان و در روش پلکانی سالانه از ماهیانه 937 هزار تومان در سال اول شروع و در سال دوازدهم به ماهیانه یک میلیون و 603 هزار تومان می‌رسد.
کل سود تسهیلات 80 میلیون تومانی 12 ساله با روش ساده 85 میلیون و 557 هزار تومان و در روش پلکانی سالانه 99 میلیون و 125 هزار تومان می‌شود.  این تسهیلات مختص شهر تهران است که مبلغ آن تناسبی با قیمت خانه در پایتخت ندارد و غالب متقاضیان مجبورند برای خرید خانه از تسهیلات 35 میلیون تومانی 12 ساله با اقساط 526 هزار تومان و تسهیلات 10 میلیون تومانی 5 ساله با اقساط 254 هزار تومان هم استفاده کنند. لذا باید حدود 2 میلیون تومان از درآمد خود را برای مدت 12 سال به پرداخت اقساط وام اختصاص دهند. اگرچه مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی گفته است این وام برای گروه‌های زیر متوسط و متوسط می‌تواند ایده‌آل باشد اما بسیاری معتقدند این مبالغ با سطح درآمد زوج‌های جوان همخوانی ندارد.
 
اما اقساط ماهیانه وام 60 میلیونی با روش ساده 862 هزار و 276 تومان است و در روش پلکانی از ماهیانه 703 هزار و 351 تومان در سال اول آغاز و در سال دوازدهم به ماهیانه یک میلیون و 202 هزار و 900 تومان می‌رسد. مبلغ کل بازپرداخت این وام با محاسبه سود سالانه و با روش ساده 64 میلیون و 167 هزار تومان و در روش پلکانی 74 میلیون و 343 هزار تومان است.  این تسهیلات به شهرهای بالای 200 هزار نفر اختصاص دارد و ممکن است در برخی شهرها با قیمت خانه همخوانی داشته باشد. با این حال اقساط 862 هزار تومانی این وام نیز با سطح اقتصادی خانواده‌ها در این شهرها چندان در حالت تعادل قرار نمی‌گیرد.
 
برای وام 40 میلیون تومانی نیز مبلغ اقساط با روش ساده 574 هزار و 850 تومان است و در روش پلکانی سالانه در سال اول، ماهیانه 468 هزار و 900 تومان است که در سال دوازدهم، ماهیانه 801 هزار و 979 تومان می‌شود. کل سود این وام به روش ساده 42 میلیون و 778 هزار تومان و به روش پلکانی 49 میلیون و 562 هزار تومان است.  این وام برای مناطق شهری زیر 200 هزار نفر است. این مبلغ جدا از این‌که کفاف خرید خانه در این شهرها را نمی‌دهد، اقساط آن نیز نگرانی‌هایی برای دهک‌های پایین جامعه در بر دارد.  در این خصوص یک کارشناس مسکن معتقد است وام‌های 80، 60 و 40 میلیونی تنها باعث می‌شود تا معوقات بانکی بالا برود؛ چرا که بازپرداخت اقساط این وام‌ها از توان اقشار پایین جامعه خارج است.
 
کامبیز اثباتی به ایسنا گفت: کسی که 50 متر آپارتمان می‌خرد مگر ماهیانه چقدر حقوق می‌گیرد که بتواند از عهده‌ی چنین مبالغی بربیاید. مردم را تشویق به گرفتن وام می‌کنند ولی مشکلات بازپرداخت را نمی‌گویند.  از سوی دیگر سود وام مسکن باید با وام‌های تجاری و بازرگانی متفاوت و با توان مردم سازگار باشد. در کشورهای پیشرفته بیش از 90 درصد قیمت خانه را با بهره 4 درصد و مدت زمان بازپرداخت طولانی وام می‌دهند که هم وام گیرنده راضی است، هم وام دهنده و هم ساختمان‌سازی رونق دارد اما ظاهرا در ایران طرفین (متقاضی و بانک) تمایلی به تسهیلات مسکن از خود نشان نمی‌دهند.
 
ارزش تسهیلات به قیمت مسکن نیز طی سال‌های اخیر با توجه به تورم آن‌قدر پایین آمد که به حدود 5 درصد رسید؛ مساله‌ای که مشاور وزیر راه و شهرسازی نیز به آن اذعان دارد.  حسین عبده تبریزی  اظهار کرد: ارزش وام به قیمت مسکن طی سال‌های اخیر به حدود 5 درصد رسیده که در صورت پرداخت وام‌های 100 میلیون تومانی به انبوه‌سازان این مبلغ تقریبا 10 برابر می‌شود و به حدود 50 درصد می‌رسد.  وی با اشاره به هزینه ساخت یک واحد 70 متری در شهر تهران افزود: به طور مثال ساخت یک واحد 70 متری در تهران با احتساب قیمت زمین، مصالح و دستمزد حدود 200 میلیون تومان است که اگر وام‌های 100 میلیون تومانی محقق شود نسبت ارزش وام به ارزش مسکن که طی سال‌های اخیر بسیار کم شده و حدود 5 درصد است تقریبا 10 برابر می‌شود و گشایشی در این بخش ایجاد خواهد کرد.
 
این در حالی است که از زمان افتتاح وام‌های 40، 60 و 80 میلیون تومانی مسکن در 19 خرداد سال جاری برخی بانک‌ها با توجه به نداشتن نقدینگی و مدت زمان طولانی بازپرداخت آن تمایلی به پرداخت این وام‌ها از خود نشان نمی‌دهند. در این خصوص حامد مظاهریان معاون وزیر راه و شهرسازی به چرایی عدم پرداخت وام 60 میلیونی مسکن توسط برخی بانک‌ها خبر اشاره کرده و گفته است: این‌که در حال حاضر بسیاری از بانک‌ها این وام را پرداخت نمی‌کنند به نقدینگی آن‌ها مربوط است. بانک‌ها اغلب اعلام می‌کنند که تمایل به پرداخت این تسهیلات دارند اما نقدینگی لازم را ندارند و این مشکلی است که ما نیز تصور می‌کردیم بانک‌ها با آن دست به گریبان باشند. به هر حال در گام نخست توانسته‌ایم این منع را برداریم و باید منتظر باشیم بانک‌ها به تدریج بعد از رفع مشکل نقدینگی وام ۶۰ میلیونی را نیز به متقاضیان بپردازند.
 
اما یک عضو اسبق هیات مدیره نظام مهندسی استان تهران معتقد است:اگر وامهای 60 میلیونی وارد بازار شوند قطعا قیمت مسکن بالا می رود. در نتیجه به نفع خریداران نیست که صبر کنند وامها بیایند؛ چون وامها وارد بنگاهها می شوند و به فعالیتهای دلالی اختصاص می یابند و قیمت مسکن افزایش می یابد. تجربه نشان داده وامهای مسکن جز رونق دلالی، کمک تعیین کننده ای در خانه دار شدن افراد نداشته اند.  به گفته احمدرضا سرحدی، وقتی صندوق بانک ها خالی است و وام هایی که قبلا داده بودند هنوز برنگشته، موجودی در بانکها وجود ندارد که به وام 60 میلیون تومانی مسکن اختصاص یابد. ضمنا دولت قرار است مقداری روی وامها یارانه بدهد که در شرایط فعلی برایش مقدور نیست. الان بهره پول در بازار 35 درصد است و اگر بانکها بخواهند وام 60 میلیونی مسکن با بهره 14 درصد بدهند ضرر می کنند.