بازتاب گزارش آژانس درباره پرونده اتمي ایران

گزارش آژانس المللی انرژی اتمی (IAEA ) و مدیران کل این نهاد بین المللی طی بیش از یک دهه ، براساس فشار و نفوذ طرف غربی از یک سو و حفظ جایگاه و اعتبار خود به عنوان یک نهاد فنی بین المللی از سوی دیگر مبتنی بر سیاست 'یکی به میخ و یکی به نعل ' به عبارت دیگر ' سیاه و سفید' بوده است از این رو راه تحلیل متفاوت را برای طرفین باز می گذاشته است اما در این گزارش به اعتقاد رسانه های دست راستی مخالف (که از این گزارش ناخشنودند) و جناح موافق توافق هسته ای بخش سفید آن بیشتر بوده است و برخی نیز آن را خاکستری دیده اند.

گزارشی که به اعتقاد بسیاری از رسانه ها غربی و آمریکایی راه لغو تحریم های ایران را باز می کند.نکته ای که آمریکا در نخستین واکنش رسمی به این گزارش بر آن تاکید کرده است. گزارش یوکیا آمانو شامگاه چهارشنبه 11 آذر منتشر شد که در بخشی از آن آمده است که هیچ نشانه معتبری برای انحراف مواد هسته ای ایران در خصوص پی ام دی یافت نشده است. هیچ نشانه ای دال بر این که ایران به طور مستقیم فعالیت مربوط به 'سند فلز اورانیوم' داشته باشد یا فعالیت مربوط به طراحی اطلاعات مرتبط با ابزار قابل انفجار هسته ای از طریق شبکه های پنهانی تامین مواد هسته ای، مشاهده و یافت نشده است. همچنین هیچ نشانه ای در ارتباط با توسعه فعالیت سلاح هسته ای در ایران پس از 2009 میلادی یافت نشده است.

استقبال امریکا از گزارش
روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال در بازتاب نخستین واکنش دولت آمریکا به گزارش آمانو نوشت که آمریکا از گزارش یوکیا آمانو درباره فعالیت های حال و گذشته ایران استقبال و تاکید کرد که این گزارش راه را برای لغو تحریم های اقتصادی ایران تا ماه ژانویه (دی / بهمن) هموار می کند.

گزارش مدیر کل آژانس در خصوص مبحث ادعایی «ابعاد نظامی احتمالی» (PMD) برنامه هسته ای ایران که مقام های جمهوری اسلامی ایران از آن به عنوان موضوعات گذشته و حال (PPI) یاد می کنند، روز چهارشنبه به شورای حکام آژانس ارائه شد. مدیر کل آژانس در این گزارش تاکید کرد که پس از پنج ماه تحقیقات به این نتیجه رسیده که پس از سال 2009 «شواهد معتبری» از فعالیت های نظامی مرتبط با برنامه هسته ای در ایران وجود نداشته است.

سید عباس عراقچی رییس ستاد پیگیری اجرای برجام نیزگزارش ارزیابی نهایی آژانس از مسائل گذشته را نشانه صلح امیز بودن برنامه ایران ارزیابی کرد و گفت: اکنون نوبت 1+5 است که موضوع را در شورای حکام ببندند.

پایان یک دهه اتهامات علیه ایران
آسوشیتدپرس در این باره نوشت: گزارش روز چهارشنبه یوکیا آمانو مدیرکل آژانس به یک دهه اتهامات علیه ایران پایان داد. این گزارش محرمانه که آسوشیتد پرس بخشی از آن را منتشر کرد ؛ در پایان بخشیدن و تدارک زمینه لغو تحریم ها بر سر برنامه هسته ای ایران حائز اهمیت است.

بلومبرگ
پایگاه اینترنتی بلومبرگ گزارش داد: محققان بین المللی در گزارشی مهم با هدف پایان دادن به تحقیقات 12 ساله درباره برنامه هسته ای ایران اعلام کردند که بازرسان آژانس «هیچ شواهد معتبری از انحراف مواد هسته ای در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران نیافتند. این گزارش به ایران اجازه می دهد که اجرای توافق هسته ای را با صدور بیش از 8000 کیلوگرم اورانیوم غنی شده، شتاب بخشد.

پایگاه اینترنتی نشریه «دیپلمات» نیز گزارش داد: این تازه ترین گزارش آژانس به طور حتم موجب بحث هایی در خصوص برنامه هسته ای ایران خواهد شد. نگاهی به واکنش ها به ناظران مسائل ایران در توئیتر نشان می دهد که مطالب کافی در این گزارش برای راضی کردن هر دو دسته تحلیلگران موافق و مخالف توافق هسته ای وجود دارد و این ارزیابی آژانس، راه را برای اجرای توافق هسته ای هموار می کند. در واقع چنان که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران بتازگی در یک کنفرانس خبری گفت؛ توافق هسته ای تنها در صورتی می تواند اجرا شود که پرونده ( PMD )بسته شود.

قدمی حساس به پیش
رادیو فردا در این باره نوشت: «کلسی داون پورت» تحلیلگر موسسه کنترل تسلیحات در واشنگتن گفت: احتمالاً شورای حکام به آژانس این وظیفه را خواهد داد که به نظارت بر برنامه هسته ای ایران و به تضمین دادن در زمینه اینکه هیچ اقدام خلافی انجام داده نشده و این برنامه کاملاً صلح آمیز است، ادامه دهد. او تصریح کرد: مسلماً این قدمی بسیار مهم به پیش است تا مسائل حل نشده ای که آژانس سال ها در آن زمینه ها سوال داشته، بسته شود.

آمریکا: گزارش آژانس کافی است
پایگاه اینترنتی بی.بی.سی فارسی نوشت: دولت آمریکا می گوید که با توجه به گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، آماده است که پرونده ابهامات فعالیت هسته ای ایران یا پرونده «جنبه های نظامی احتمالی» این برنامه را ببندد.

این پایگاه خبری افزود: مارک تونر یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه آمریکا گفته است که گزارش آژانس، ابهامات و سؤالات باقی مانده در مورد برنامه اتمی ایران را به خوبی پاسخ داده است.
او افزود: آمریکا و پنج کشور دیگری که در مذاکرات اتمی با ایران مشارکت داشتند در جلسه شورای حکام آژانس در روز 15 دسامبر با مختومه شدن این پرونده موافقت خواهند کرد. عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و عضو ارشد هیأت مذاکره کنندگان هسته ای ایران گزارش آقای آمانو را در مجموع مثبت ارزیابی کرد و به تلویزیون ایران گفت که این گزارش به معنای تأیید صلح آمیز بودن برنامه اتمی این کشور است.

عراقچی پیش بینی کرده بود که در شورای حکام اراده سیاسی برای بستن پرونده ابهامات برنامه اتمی ایران وجود دارد و انتظار می رود که در جلسه آتی شورای حکام این پرونده مختومه اعلام شود. بی.بی.سی در پایان افزود: در توافق جامع اتمی ایران و قدرت های جهانی، این گزارش آژانس و تصمیم شورای حکام مقدمه ای برای رسیدن به مرحله اجرای توافق در نظر گرفته شده است.

ناراحتی برخی رسانه های آمریکایی
در حالی که در گزارش آمانو بصراحت تاکید شده که از سال 2009 تاکنون هیچ گونه نشانه ای از ابعاد نظامی در برنامه های هسته ای ایران دیده نشده و مقامات کاخ سفید بی درنگ از این گزارش استقبال کرده اند، شماری رسانه های این کشور تلاش کردند با برجسته سازی بخش های مورد نظر خود و تحلیل های متفاوت، برداشت های غیر واقعی از گزارش آمانو ارائه دهند.

مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا در حالی با استقبال و ابراز خرسندی در ارتباط با مفاد گزارش مدیرکل آژانس بین المللی اتمی در مورد برنامه های هسته ای ایران، این گزارش را راهگشای شروع اجرای برجام و لغو تحریم های اقتصادی علیه ایران توصیف کرده اند که تعدادی از نشریات آمریکایی در بازتاب خبر مربوط به این گزارش، بویژه در تیتر مطالب خود سعی کردند نبود هیچ گونه نشانه ای دال بر فعالیت های تسلیحاتی هسته ای را کمرنگ تر جلوه دهند. شبکه خبری سی بی اس، نیویورک تایمز، هافینگتون پست از جمله این رسانه ها هستند. در عین حال شبکه خبری ای بی سی آمریکا در واکنش به این گزارش آورده است: ایران می گوید گزارش آژانس طبیعت صلح آمیز برنامه های هسته ای ایران را نشان می دهد.

آپا
خبرگزاری اتریش 'آپا ' در این باره نوشت: سوءظن به برنامه های هسته ای ایران با عنوان 'ابعاد نظامی احتمالی' (PMD) بیش از 10 سال روابط بین جامعه بین المللی با تهران را تحت الشعاع قرار داده بود. یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی عصر روز چهارشنبه 11 آذر ماه (2 دسامبر) ارزیابی نهایی خود از مسایل باقی مانده در خصوص برنامه هسته ای گذشته و حال ایران را منتشر کرد. بر اساس آنچه در بخش نتیجه گیری گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی آمده است، وی اعلام کرد: تمام اقدامات تعیین شده در نقشه راه اجرا شده و ایران توضیحات و اطلاعات لازم را برای تکمیل تحقیقات آژانس ارائه داده است.

در بخش خلاصه این گزارش آمده است، ایران توضیحات لازم را به صورت مکتوب و اسناد مربوطه در خصوص مسائل باقی مانده گذشته و حال را ارائه داده است و آژانس سوالات درباره ابهامات مربوط به توضیحات و نشست های کارشناسی فنی را که برگزار شده ؛ مطرح کرده است. حال با ارائه این گزارش، زمان آن فرارسیده است که طرفین بویژه به اعتقاد ایران گروه 1+5 به تعهدات خود عمل کنند و پرونده برنامه هسته ایی ایران را ببندند؛ پرونده ای که از ابتدا با انگیزه های سیاسی نه فنی، گشوده شد و اینک با روی کار آمدن دولت روحانی و تیم دیپلماسی این دولت ، با مذاکرات و راه های سیاسی باید بسته شود.