تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۰۹ ساعت ۰۸:۲۸
کد مطلب : ۱۵۱۱۳۹
فيلترينگ؛ اراده نظام و رای مردم
صادق صدرایی
معاون دادستان کل کشور که تمایل بسیار زیادی به اظهارنظر در موضوعات مرتبط با حوزه فضای مجازی دارد و دبیر کارگروه فیلترینگ نیز است می‌گوید اگر نظام اراده کند می‌تواند به راحتی تمامی فیلترشکن‌ها را هم همچون تلگرام مسدود کند. اینکه این نظر جناب معاون دادستان تا چه حد از نظر فنی قابلیت اجرایی شدن را دارد بحثی ثانویه است و بنابرآنچه اهل فن معتقدند چنین توانایی نه در ایران و نه در هیچ نقطه‌ای از جهان به این شکل وجود ندارد و همواره آنان که به دور زدن فیلترینگ فکر می‌کنند از فیلترکننده‌ها یک قدم جلوتر هستند. اما از بحث فنی این موضوع که بگذریم مهمتر آن است که چه اصراری وجود دارد که دیدگاه شخصی و یا حتی تصمیم سازمانی یک مرکز تصمیم گیری به نام نظام خوانده شود؟! آیا این روشی برای خاموش کردن صدای منتقدان است؟!
واقعیت آن است که برخی مسئولان کشور در دوره‌های مختلف چنین تصور می‌کنند که اگر بر روی عملکرد و برنامه خود برچسب «تصمیم نظام» را بزنند دیگر همه منتقدان سکوت خواهند کرد و آن برنامه به سادگی اجرا می‌شود و مردم نیز با آغوش باز به استقبال آن می‌روند. اما در دنیای واقعی نه تنها وضعیت این گونه نیست که حتی می‌توان نشانه هایی خلاف این دیدگاه را هم مشاهده کرد. به عنوان مثال در حوزه سیاسی دو موضوع گسترش بی حساب و کتاب برنامه هسته‌ای در دولت قبل و حمایت از احمدی نژاد در انتخابات88 از جمله مسائلی بود که تلاش شد تا با «تصمیم نظام» خواندن آن از امکان نقد و اعتراض به آن جلوگیری شود.
اما در عمل شاهد بودیم که در موضوع پرونده هسته‌ای در نهایت اکثریت راهی را برگزید که از اساس با الگوی رفتاری دولت‌های نهم و دهم متفاوت است و در نمونه دیگر هم اعتراضات گسترده‌ای به وجود آمد و همچنان کسر قابل توجهی در جامعه نسبت به آن دوره از انتخابات رویکردی انتقادی دارند. از این مثال‌ها که نشانگر عدم توفیق این شکل از تصمیم گیری است که عبور کنیم به این موضوع می‌رسیم که که نقش رای مردم در آنچه «اراده نظام» خوانده می‌شود چه میزان است؟ ! بنابرآنچه رهبران انقلاب57 اظهار می‌کردند در نظام سیاسی برآمده از آن انقلاب رای مردم بالاترین جایگاه‌ها را دارد و تمامی تصمیمات می‌باید ذیل خواست و اراده مردم انجام گیرد.
چنین نگاهی در موضوعی مثل فیلترینگ تلگرام (به عنوان یک مثال) چه جایگاهی دارد؟ برای تشخیص نظر 40 میلیون کاربر تلگرام درباره این اقدام مسئولان نیاز به رفراندوم و نظرسنجی نیست و تنها کافی است افرادی همچون معاون دادستان کل یا دیگرانی که از این تصمیم حمایت کرده‌اند از اعضای خانواده خود بپرسند که آیا هنوز از تلگرام استفاده می‌کنند یا نه؟ ! پاسخ نزدیک‌ترین افراد به تصمیم گیران موافق فیلترینگ تلگرام که در پی مسدودسازی فیلترشکن‌ها هم هستند می‌تواند به سادگی دیدگاه اکثریت درباره این موضوع را نیز به این مسئولان یادآوری کند. و نکته آخر؛ هنگامی که شاهد هستیم اقدامی که با مخالفت اکثریت روبرو شده است «اراده نظام» خوانده شده و اجرایی شود در عمل و در نگاه جامعه – چه بخواهیم و چه نه – این تلقی ایجاد می‌شود که پس تصمیمات نظام مقابل رای مردم است. آیا افرادی که اصرار دارند تصمیمات خود را برابر با تصمیم کلیت نظام سیاسی نشان دهند متوجه آثار مخرب امنیتی و سسیاسی تعمیق چنین دیدگاهی در جامعه هستند؟!
معاون دادستان کل کشور که تمایل بسیار زیادی به اظهارنظر در موضوعات مرتبط با حوزه فضای مجازی دارد و دبیر کارگروه فیلترینگ نیز است می‌گوید اگر نظام اراده کند می‌تواند به راحتی تمامی فیلترشکن‌ها را هم همچون تلگرام مسدود کند. اینکه این نظر جناب معاون دادستان تا چه حد از نظر فنی قابلیت اجرایی شدن را دارد بحثی ثانویه است و بنابرآنچه اهل فن معتقدند چنین توانایی نه در ایران و نه در هیچ نقطه‌ای از جهان به این شکل وجود ندارد و همواره آنان که به دور زدن فیلترینگ فکر می‌کنند از فیلترکننده‌ها یک قدم جلوتر هستند. اما از بحث فنی این موضوع که بگذریم مهمتر آن است که چه اصراری وجود دارد که دیدگاه شخصی و یا حتی تصمیم سازمانی یک مرکز تصمیم گیری به نام نظام خوانده شود؟! آیا این روشی برای خاموش کردن صدای منتقدان است؟!
واقعیت آن است که برخی مسئولان کشور در دوره‌های مختلف چنین تصور می‌کنند که اگر بر روی عملکرد و برنامه خود برچسب «تصمیم نظام» را بزنند دیگر همه منتقدان سکوت خواهند کرد و آن برنامه به سادگی اجرا می‌شود و مردم نیز با آغوش باز به استقبال آن می‌روند. اما در دنیای واقعی نه تنها وضعیت این گونه نیست که حتی می‌توان نشانه هایی خلاف این دیدگاه را هم مشاهده کرد. به عنوان مثال در حوزه سیاسی دو موضوع گسترش بی حساب و کتاب برنامه هسته‌ای در دولت قبل و حمایت از احمدی نژاد در انتخابات88 از جمله مسائلی بود که تلاش شد تا با «تصمیم نظام» خواندن آن از امکان نقد و اعتراض به آن جلوگیری شود.
اما در عمل شاهد بودیم که در موضوع پرونده هسته‌ای در نهایت اکثریت راهی را برگزید که از اساس با الگوی رفتاری دولت‌های نهم و دهم متفاوت است و در نمونه دیگر هم اعتراضات گسترده‌ای به وجود آمد و همچنان کسر قابل توجهی در جامعه نسبت به آن دوره از انتخابات رویکردی انتقادی دارند. از این مثال‌ها که نشانگر عدم توفیق این شکل از تصمیم گیری است که عبور کنیم به این موضوع می‌رسیم که که نقش رای مردم در آنچه «اراده نظام» خوانده می‌شود چه میزان است؟ ! بنابرآنچه رهبران انقلاب57 اظهار می‌کردند در نظام سیاسی برآمده از آن انقلاب رای مردم بالاترین جایگاه‌ها را دارد و تمامی تصمیمات می‌باید ذیل خواست و اراده مردم انجام گیرد.
چنین نگاهی در موضوعی مثل فیلترینگ تلگرام (به عنوان یک مثال) چه جایگاهی دارد؟ برای تشخیص نظر 40 میلیون کاربر تلگرام درباره این اقدام مسئولان نیاز به رفراندوم و نظرسنجی نیست و تنها کافی است افرادی همچون معاون دادستان کل یا دیگرانی که از این تصمیم حمایت کرده‌اند از اعضای خانواده خود بپرسند که آیا هنوز از تلگرام استفاده می‌کنند یا نه؟ ! پاسخ نزدیک‌ترین افراد به تصمیم گیران موافق فیلترینگ تلگرام که در پی مسدودسازی فیلترشکن‌ها هم هستند می‌تواند به سادگی دیدگاه اکثریت درباره این موضوع را نیز به این مسئولان یادآوری کند. و نکته آخر؛ هنگامی که شاهد هستیم اقدامی که با مخالفت اکثریت روبرو شده است «اراده نظام» خوانده شده و اجرایی شود در عمل و در نگاه جامعه – چه بخواهیم و چه نه – این تلقی ایجاد می‌شود که پس تصمیمات نظام مقابل رای مردم است. آیا افرادی که اصرار دارند تصمیمات خود را برابر با تصمیم کلیت نظام سیاسی نشان دهند متوجه آثار مخرب امنیتی و سسیاسی تعمیق چنین دیدگاهی در جامعه هستند؟!
