تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۹ ساعت ۱۶:۵۷
کد مطلب : ۱۵۹۵۰۴
جایگزین‌های میز مذاکره
داریوش احمدیان
مذاکره با دولت ترامپ ممنوع اعلام شده است و به طور همزمان رییس‌جمهور ایالات متحده به مذاکره با مقاماتی ایران تمایل نشان می‌دهد. سیاسیون تصمیم‌گیر در ایران هم با وجود آن که در سخن نسبت به پیشنهاد مذاکره با آمریکا اعلام مخالفت می‌کنند اما تجربه برجام نشان داده است که در زمانی دور یا نزدیک در عمل به چنین پیشنهادهایی پاسخ مثبت خواهند داد اما فعلا مذاکره به معنای مرسوم آن امکان‌پذیر نیست.
نتیجه این ممنوعیت آن شده است که طرف‌های مختلف مرتبط با مذاکره ایران و آمریکا به دنبال راه جایگزین باشند. گزینه اول ارتباط تلفنی است. گزینه‌ای که در سفر سال گذشته حسن روحانی به نیویورک امتحان شد اما با پاسخ منفی طرف ایرانی مواجه گشت. بنابر روایت رییس دفتر رییس‌جمهور اطرافیان ترامپ هشت بار تلاش کردند تا ارتباطی تلفنی را میان روحانی و رییس‌جمهور ایالات متحده برقرار کنند که هر هشت بار با پاسخ منفی روبرو شده‌اند. گزینه دیگر دیدار اتفاقی است.
موضوعی که یکبار در سال پایانی حضور باراک اوباما در کاخ سفید رخ داد و محمدجواد ظریف و رییس‌جمهور وقت آمریکا یکدیگر را به شکل «اتفاقی» در راهروهای سازمان ملل ملاقات کرده و دقایقی با هم گپ و گفت داشتند. این گزینه هم با توجه به واکنش‌های منفی که به آن «دیدار اتفاقی» شاهد بودیم فعلا ناممکن است و بعید است که روحانی و ترامپ اتفاقاً هم دیگر را ملاقات کنند و احتمالا تشریفات طرف ایرانی تمام تلاش خود را خواهد کرد که این اتفاق رخ ندهد! گزینه دیگر که می‌توانست جایگزین مذاکره رسمی مقامات ایران و آمریکا شود مذاکره وزرای امور خارجه دو کشور درباره برجام بود. اتفاقی که در دوران تیلرسون رخ داد اما این بار و به دلیل خروج آمریکا از برجام دیگر امکان وقوع آن صفر است.
در چنین شرایطی رییس‌جمهور ایالات متحده گزینه جذاب و غافلگیرکننده دیگری را روی میز قرار داده است. دونالد‌ترامپ در پی آن است تا با استفاده از فرصت ریاست آمریکا بر شورای امنیت نشستی را در این شورا با موضوع ایران‌ترتیب دهد. مقامات جمهوری اسلامی نیز می‌توانند در این نشست حضور پیدا کنند و ظاهراً این جلسه چند جانبه راه جایگزین‌ترامپ در مواجهه با حذف گزینه مذاکره رسمی از سوی ایران استY اما چند نکته درباره نشست شورای امنیت به ریاست ترامپ و با موضوع فعالیت‌های منطقه‌ای ایران.
۱. موضوع این نشست هوشمندانه انتخاب شده است. ترامپ به خوبی می‌داند که در موضوع توافق هسته‌ای حرفی برای گفتن ندارد و نمی‌تواند اعضای شورای امنیت را با خود همراه کند اما موضوع مسائل منطقه‌ای موضوعی است که ایران در آن در حالت انفعالی قرار دارد و حتی برخی همسایگانش هم در نقش مدعی و همراه ترامپ ظاهر خواهند شد چه برسد به دولت‌های اروپایی.
۲. بی عملی دستگاه سیاست خارجی دولت در مسائل منطقه‌ای سبب آن شده است که وضعیت کشور در این پرونده به شدت ضعیف و غیرقابل قبول باشد. کنار گذاشتن اصول دیپلماسی در مواجهه با آنچه در منطقه می‌گذرد و جنگ داخلی در برخی کشورهای همسایه و نگاهی تک‌بُعدی فضایی را ایجاد کرده است که شاهد از دست رفتن فرصت‌ها و ایجاد موقعیتی شبه‌انزوا برای کشور هستیم.
۳. امکان صدور قطعنامه‌ای علیه ایران در این نشست شورای امنیت بسیار بعید به نظر می‌رسد اما این جلسه می‌تواند آغازی باشد بر پروژه بازگشت مجدد قطعنامه‌های تحریمی و افزایش فشارهای بین‌المللی این بار در پرونده مسائل منطقه.
۴. و نکته پایانی اینکه شاید نشان دادن چراغ سبز برای مذاکره رسمی و مستقیم با آمریکا بتواند نظر دونالد ترامپ را برای برگزاری چنین نشستی تغییر دهد. ترامپ نشان داده است که ابایی از اعمال تغیبرات سریع در دیدگاه‌های خود ندارد. البته این تنها یک احتمال است!
مذاکره با دولت ترامپ ممنوع اعلام شده است و به طور همزمان رییس‌جمهور ایالات متحده به مذاکره با مقاماتی ایران تمایل نشان می‌دهد. سیاسیون تصمیم‌گیر در ایران هم با وجود آن که در سخن نسبت به پیشنهاد مذاکره با آمریکا اعلام مخالفت می‌کنند اما تجربه برجام نشان داده است که در زمانی دور یا نزدیک در عمل به چنین پیشنهادهایی پاسخ مثبت خواهند داد اما فعلا مذاکره به معنای مرسوم آن امکان‌پذیر نیست.
نتیجه این ممنوعیت آن شده است که طرف‌های مختلف مرتبط با مذاکره ایران و آمریکا به دنبال راه جایگزین باشند. گزینه اول ارتباط تلفنی است. گزینه‌ای که در سفر سال گذشته حسن روحانی به نیویورک امتحان شد اما با پاسخ منفی طرف ایرانی مواجه گشت. بنابر روایت رییس دفتر رییس‌جمهور اطرافیان ترامپ هشت بار تلاش کردند تا ارتباطی تلفنی را میان روحانی و رییس‌جمهور ایالات متحده برقرار کنند که هر هشت بار با پاسخ منفی روبرو شده‌اند. گزینه دیگر دیدار اتفاقی است.
موضوعی که یکبار در سال پایانی حضور باراک اوباما در کاخ سفید رخ داد و محمدجواد ظریف و رییس‌جمهور وقت آمریکا یکدیگر را به شکل «اتفاقی» در راهروهای سازمان ملل ملاقات کرده و دقایقی با هم گپ و گفت داشتند. این گزینه هم با توجه به واکنش‌های منفی که به آن «دیدار اتفاقی» شاهد بودیم فعلا ناممکن است و بعید است که روحانی و ترامپ اتفاقاً هم دیگر را ملاقات کنند و احتمالا تشریفات طرف ایرانی تمام تلاش خود را خواهد کرد که این اتفاق رخ ندهد! گزینه دیگر که می‌توانست جایگزین مذاکره رسمی مقامات ایران و آمریکا شود مذاکره وزرای امور خارجه دو کشور درباره برجام بود. اتفاقی که در دوران تیلرسون رخ داد اما این بار و به دلیل خروج آمریکا از برجام دیگر امکان وقوع آن صفر است.
در چنین شرایطی رییس‌جمهور ایالات متحده گزینه جذاب و غافلگیرکننده دیگری را روی میز قرار داده است. دونالد‌ترامپ در پی آن است تا با استفاده از فرصت ریاست آمریکا بر شورای امنیت نشستی را در این شورا با موضوع ایران‌ترتیب دهد. مقامات جمهوری اسلامی نیز می‌توانند در این نشست حضور پیدا کنند و ظاهراً این جلسه چند جانبه راه جایگزین‌ترامپ در مواجهه با حذف گزینه مذاکره رسمی از سوی ایران استY اما چند نکته درباره نشست شورای امنیت به ریاست ترامپ و با موضوع فعالیت‌های منطقه‌ای ایران.
۱. موضوع این نشست هوشمندانه انتخاب شده است. ترامپ به خوبی می‌داند که در موضوع توافق هسته‌ای حرفی برای گفتن ندارد و نمی‌تواند اعضای شورای امنیت را با خود همراه کند اما موضوع مسائل منطقه‌ای موضوعی است که ایران در آن در حالت انفعالی قرار دارد و حتی برخی همسایگانش هم در نقش مدعی و همراه ترامپ ظاهر خواهند شد چه برسد به دولت‌های اروپایی.
۲. بی عملی دستگاه سیاست خارجی دولت در مسائل منطقه‌ای سبب آن شده است که وضعیت کشور در این پرونده به شدت ضعیف و غیرقابل قبول باشد. کنار گذاشتن اصول دیپلماسی در مواجهه با آنچه در منطقه می‌گذرد و جنگ داخلی در برخی کشورهای همسایه و نگاهی تک‌بُعدی فضایی را ایجاد کرده است که شاهد از دست رفتن فرصت‌ها و ایجاد موقعیتی شبه‌انزوا برای کشور هستیم.
۳. امکان صدور قطعنامه‌ای علیه ایران در این نشست شورای امنیت بسیار بعید به نظر می‌رسد اما این جلسه می‌تواند آغازی باشد بر پروژه بازگشت مجدد قطعنامه‌های تحریمی و افزایش فشارهای بین‌المللی این بار در پرونده مسائل منطقه.
۴. و نکته پایانی اینکه شاید نشان دادن چراغ سبز برای مذاکره رسمی و مستقیم با آمریکا بتواند نظر دونالد ترامپ را برای برگزاری چنین نشستی تغییر دهد. ترامپ نشان داده است که ابایی از اعمال تغیبرات سریع در دیدگاه‌های خود ندارد. البته این تنها یک احتمال است!
