تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۰۲ ساعت ۱۶:۰۹
کد مطلب : ۱۶۵۳۹۵
ضروریات و آداب وحدت بین مسلمانان
هوشنگ عطاپور
آغاز هفته وحدت را به همه مسلمانان تبریک می‌گویم. امیدوارم در سایه تشکیل و تداوم گفتگوی جمعی، به اهداف بنیادین این راهبرد حیاتی رهبران دوراندیش دنیای اسلام برسیم. به همین مناسبت روز دوشنبه گذشته در دانشگاه ارومیه، همایش علمی راهکارهای گفتگوی ادیان و اقوام برگزار شده بود و اساتید، سخنوران و سیاستمداران ملی هم در این همایش حضور داشتند.
همایش‌های فراوانی با این مضمون و موضوع در سال‌های ماضی در سطح کشور و استان‌های واجد ویژگی تنوعی قومی و مذهبی برگزار شده است، و آن چه در این همایش هم گفته شد، دانش جدیدی به ادبیات وحدت اسلامی اضافه نکرد. اتفاقا همین جمود حاکم بر محتوای این همایش و سمینارهای مشابه، صدای انتقاد آیت‌اله نواب، رئیس دانشگاه ادیان را که از سخنرانان اصلی همایش بود، درآورد. ایشان به نکته مهمی اشاره کرد که مد نظر این یادداشت است و آن پیگیری راههای عملی توسعه و تحکیم وحدت و اعتقاد قلبی و نه لفاظی‌های منافقانه در امر مهم وحدت ادیان و اقوام می‌باشد. اتفاقا مهمترین سوال هم از متولیان امر مهم وحدت اسلامی این است که تا چه حد در تغییر رفتار شهروندان برای عادت به همراهی و همدلی و کنش و تعامل برادرانه و مستحکم، موفق بوده اند. زیرا اگر این اتفاق میمون یعنی رفتار مودت آمیز عملی رخ ندهد، همه این فعالیت‌ها زائد و اتلاف وقت و سرمایه خواهد بود.
آیت‌اله نواب به اعتقاد قلبی در امر شکل گیری وحدت تاکید داشتند. مساله اجتماعی هم نبود باور و اعتقاد قلبی به وحدت و امر سیاسی نمودن مقوله مهم وحدت می‌باشد. امروز بیش از آن چه به وحدت به امر لازم اجتماعی و عنصر همبستگی بین شهروندان و بین ملت‌های مسلمان و حتی غیر مسلمان تاکید شود، وحدت را امری سیاسی و تزیین سخنرانی‌ها و خطابه‌های سیاستمداران در نشست‌های ملی و بین المللی تبدیل کرده اند. دلیل چنین امر متناقضی هم، سو استفاده از عنصر تفرقه برای تحکیم قدرت و نفوذ سیاسی در بین شهروندان و ملت‌های مسلمان و غیر مسلمان بوده است. ما برای رسیدن به وحدت عمل نیازمند الایش قلب خود از کینه‌ها، حقدها، حسدها و خودبرتر انگاری‌های بیمار گونه و بازگشت به نصوص ضریح دین اسلام و تک - تک آیه‌های ناب قرآنی در لزوم همدلی و همراهی مسلمانان با غیر مسلمانان و بین خود است.
حتی امام اول شیعیان علی (ع) هم در جای جای نهج البلاغه بر لزوم رعایت حق همدیگر و حتی زن یهود و شهروند مسیحی تاکید جدی دارد اما در عمل نه تنها به این نصوص دینی و روایات و احادیث معتبر عنایت نمی‌شود، بر عکس شاهد هستیم که با بدفهمی‌ها و کج سلیقگی‌ها، آتش فتنه در بین ملل مسلمان منطقه روشن می‌شود و هر روز با فرقه‌گرایی، سلفی‌گری، و... تاسیس و تسلیح گروههای مسلح صدها هزار نفر از مسلمانان خاورمیانه در آتش جنگ‌های مذهبی کشته شده و میلیون‌ها نفر اداره می‌شوند. متاسفانه پنجاه سال اخیر، علیرغم تلاش‌های صورت گرفته توسط مصلحین و اندیشمندان مسلمان، ما همچنان شاهد قتل و کشتار مسلمانان توسط خود و با تسلیحات و تجهیزات دشمنان وحدت اسلامی هستیم. مخلص کلام این که تا آداب گفتگو شکل نگیرد، امکان رسیدن به وحدت عملی به صرف گفتن سخنان و کلمات زیبا امری محال خواهد بود.
آغاز هفته وحدت را به همه مسلمانان تبریک می‌گویم. امیدوارم در سایه تشکیل و تداوم گفتگوی جمعی، به اهداف بنیادین این راهبرد حیاتی رهبران دوراندیش دنیای اسلام برسیم. به همین مناسبت روز دوشنبه گذشته در دانشگاه ارومیه، همایش علمی راهکارهای گفتگوی ادیان و اقوام برگزار شده بود و اساتید، سخنوران و سیاستمداران ملی هم در این همایش حضور داشتند.
همایش‌های فراوانی با این مضمون و موضوع در سال‌های ماضی در سطح کشور و استان‌های واجد ویژگی تنوعی قومی و مذهبی برگزار شده است، و آن چه در این همایش هم گفته شد، دانش جدیدی به ادبیات وحدت اسلامی اضافه نکرد. اتفاقا همین جمود حاکم بر محتوای این همایش و سمینارهای مشابه، صدای انتقاد آیت‌اله نواب، رئیس دانشگاه ادیان را که از سخنرانان اصلی همایش بود، درآورد. ایشان به نکته مهمی اشاره کرد که مد نظر این یادداشت است و آن پیگیری راههای عملی توسعه و تحکیم وحدت و اعتقاد قلبی و نه لفاظی‌های منافقانه در امر مهم وحدت ادیان و اقوام می‌باشد. اتفاقا مهمترین سوال هم از متولیان امر مهم وحدت اسلامی این است که تا چه حد در تغییر رفتار شهروندان برای عادت به همراهی و همدلی و کنش و تعامل برادرانه و مستحکم، موفق بوده اند. زیرا اگر این اتفاق میمون یعنی رفتار مودت آمیز عملی رخ ندهد، همه این فعالیت‌ها زائد و اتلاف وقت و سرمایه خواهد بود.
آیت‌اله نواب به اعتقاد قلبی در امر شکل گیری وحدت تاکید داشتند. مساله اجتماعی هم نبود باور و اعتقاد قلبی به وحدت و امر سیاسی نمودن مقوله مهم وحدت می‌باشد. امروز بیش از آن چه به وحدت به امر لازم اجتماعی و عنصر همبستگی بین شهروندان و بین ملت‌های مسلمان و حتی غیر مسلمان تاکید شود، وحدت را امری سیاسی و تزیین سخنرانی‌ها و خطابه‌های سیاستمداران در نشست‌های ملی و بین المللی تبدیل کرده اند. دلیل چنین امر متناقضی هم، سو استفاده از عنصر تفرقه برای تحکیم قدرت و نفوذ سیاسی در بین شهروندان و ملت‌های مسلمان و غیر مسلمان بوده است. ما برای رسیدن به وحدت عمل نیازمند الایش قلب خود از کینه‌ها، حقدها، حسدها و خودبرتر انگاری‌های بیمار گونه و بازگشت به نصوص ضریح دین اسلام و تک - تک آیه‌های ناب قرآنی در لزوم همدلی و همراهی مسلمانان با غیر مسلمانان و بین خود است.
حتی امام اول شیعیان علی (ع) هم در جای جای نهج البلاغه بر لزوم رعایت حق همدیگر و حتی زن یهود و شهروند مسیحی تاکید جدی دارد اما در عمل نه تنها به این نصوص دینی و روایات و احادیث معتبر عنایت نمی‌شود، بر عکس شاهد هستیم که با بدفهمی‌ها و کج سلیقگی‌ها، آتش فتنه در بین ملل مسلمان منطقه روشن می‌شود و هر روز با فرقه‌گرایی، سلفی‌گری، و... تاسیس و تسلیح گروههای مسلح صدها هزار نفر از مسلمانان خاورمیانه در آتش جنگ‌های مذهبی کشته شده و میلیون‌ها نفر اداره می‌شوند. متاسفانه پنجاه سال اخیر، علیرغم تلاش‌های صورت گرفته توسط مصلحین و اندیشمندان مسلمان، ما همچنان شاهد قتل و کشتار مسلمانان توسط خود و با تسلیحات و تجهیزات دشمنان وحدت اسلامی هستیم. مخلص کلام این که تا آداب گفتگو شکل نگیرد، امکان رسیدن به وحدت عملی به صرف گفتن سخنان و کلمات زیبا امری محال خواهد بود.
