گروه سیاسی: فیلتر اینستاگرام؛ این تازهترین موضوعی است که دلواپسان فضای مجازی به دنبال آن هستند. پس از شکست پروژه فیلترینگ تلگرام بسیاری تصور میکردند که حداقل به زودی شاهد تکرار همان رویه نادرست نباشیم اما ظاهرا تمایل به فیلترینگ همچنان وجود دارد و به زود شاهد تکرار همان داستان تلگرام این بار برای اینستاگرام باشیم.
نکته جالب توجه در چنین موضوعاتی آن است که نه وزارت ارتباطات به عنوان مسئول اصلی فضای مجازی و نه رییسجمهور به عنوان رییس شورای عالی فضای مجازی توان، امکان و یا تمایلی برای مقابله با چنین تصمیماتی ندارند و تنها مانند ما مردم که قدرتی در اختیار نداریم در رسانهها و شبکههای اجتماعی به این قبیل تصمیمات اعتراض میکنند؛ آن هم اعتراضی بدون هر گونه اقدام و عمل!
هنگامی که بحث فیلترینگ تلگرام مطرح شد برخی از مسئولان موضوع حمایت از پیامرسانهای داخلی را پیش کشیدند و مدعی بودند این تصمیم بیشتر از آن که سیاسی،اجتماعی یا فرهنگی باشد به دلیل مسائل اقتصادی و حمایت از محصولات ملی گرفته شده است. نتیجه اما چه شد؟ همین چند روز پیش مدیرعامل یکی از پیامرسانهای داخلی صراحتا اعلام کرد که فیلترینگ تلگرام نه تنها کمکی به آنان نکرده بلکه سبب کُند شدن توسعه و پیشرفت کسب و کار آنان هم شده است.وجه سیاسی آن تصمیم نیز کاهش مراجعه مردم به کانالهای تلگرامی بود که در اصطلاح رسمی «رسانه معاند» خوانده میشود؛ آیا در این موضوع تغییری ایجاد شد؟
برای پاسخ به این پرسش کار سختی پیش رو نداریم و تنها با نگاهی به تعداد اعضای این قبیل کانالها میتوان به این نتیجه رسید که فیلترینگ تلگرام نتوانسته است تاثیر ملموسی بر تعداد اعضای چنین کانالهایی در تلگرام بگذارد.در نتیجه میتوان گفت فیلتر تلگرام در عمل نه توانسته است کمکی به گسترش پیامرسانهای داخلی کند و نه از منظر سیاسی و یا فرهنگی تغییری در نوع استفاده جامعه از این پیامرسان ایجاد کرده است. تنها نتیجه عملی فیلتر تلگرام آن بوده است که کسبوکار بسیاری از افراد که در این فضا شکل و توسعه پیدا کرده بود دچار مشکلات عدیده شد، بازار فیلترشکنها رونق گرفت و از منظر فرهنگی نیز با نصب فیلترشکن در هر گوشی موبایل کودکان و نوجوانان با خطرات بیشتری مواجه شدند؛ خودآزاری و مردمآزاری از این واضحتر؟!
بدیهی است که داستان اینستاگرام نیز جز این نخواهد شد و پاسخ پرسش وزیر ارتباطات مبنی بر اینکه «فردای فیلتر اینستاگرام چه خواهد شد؟» به این شرح است: مسئولان دولتی در شبکههای اجتماعی فیلتر شده در ظاهر به این تصمیم معترض میشوند و در عمل هیچ کاری برای رفع آن نخواهند کرد، مردم علاوه بر هنگام استفاده از پیامرسان تلگرام در زمان استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام نیز فیلترشکنهای خود را روشن میکنند، بازار فیلترشکنها نیز پر رونقتر از قبل به کار خود ادامه میدهد!
مطلب آخر آن که تا زمانی که تصمیمگیران کشور عقل جمعی جامعه را باور نکنند و تصورشان از مردم افراد صغیری باشد که نیازمند قیّم هستند این چرخه معیوب در موضوعات مختلفی تکرار خواهد شد، روزی برای فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام، روزی برای جمعآوری دیشهای ماهواره، روزی برای مقابله با ویدئو و روزهایی هم برای حذف کاندیداهای انتخابات!