محمد توکلی
روز شنبه گذشته یکی از لوایح مرتبط با FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بررسی قرار گرفت. جلسهای که البته در نهایت بينتیجه ماند و ادامه بررسیها به جلسات بعدی مجمع موکول شد. علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی، لعیا جنیدی، معاون حقوقی رییسجمهور و جواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز در این جلسه حضور داشتند.
حضور کم سابقه این سه مقام عالیرتبه دولتی نشانگر آن است که ظاهرا فرآیند تصویب لوایحFATFپیچیدهتر از قبل شده و حضور آنان از رایزنیهای پشت پرده با ارکان تصمیمگیری در کشور به حضور در جلسات علنی رسیده است اما آنچه از بينتیجه ماندن نشست اخیر مجمع و حضور این سه نفر اهمیت و بازتاب بیشتری پیدا کرد انتشار تصاویری از حضور ظریف در این جلسه بود. ظریف که معمولاً تلاش میکند در برابر دوربینعکاسان خبری با لبخند و چهرهای بَشّاش ظاهر شود این بار با چهرهای گرفته و حتی عصبی دیده میشود.
ممکن است برخی بر این عقیده باشند که این موضوع آنقدرها هم حائز اهمیت نیست و میتوان از کنار آن گذر کرد اما حقیقت آن است که در دنیای امروز همین نشانههای به ظاهر کوچک تصویرِ کلانِ قابل تحلیل را میسازد. هنگامی که فردی مانند ظریف که حتی در دوران مذاکرات سخت هستهای هم هیچگاه عکسی بدون لبخند از او منتشر نشده به یکباره با چنین چهرهای در مجمع تشخیص مصلحت دیده میشود نشانگر به وجود آمدن چالشی بزرگ در مسیر تصمیمگیری است.
با نگاهی به فرآیند بررسی FATF در چند ماه اخیر شاهد آن هستیم که بر خلاف بررسی و تایید برجام در این موضوع خبری از اجماع نهادها نیست و نوعی چندصدایی در ارکان رسمی قدرت مشاهده میشود. اهمیت تصویب این لوایح در موضوع برجام سبب وضعیتی شده که موضوعFATF علاوه بر موضوعی در حوزه پولشویی به مسئله امنیت ملی و مقابله با بازگشت تحریمها نیز گره خورده است.
اگر برخی افراد و جریانات که منفعت خود را در عدم تصویب لوایح چهارگانه میدانند کنار بگذاریم به نظر میآید آنچه برای اغلب مخالفان هنوز به خوبی روشن نشده باشد همین ارتباط تنگاتنگ میان تصویب و اجرایی شدن این لوایح و افزایش ضریب امنیت ملی کشور و کاهش فشارهای تحریمی است. همین عدم درک صحیح از رابطه متقابل برجام، اف. ای. تی. اف، امنیت ملی و مقابله با تحریمها شرایطی را ایجاد کرده است که تصمیمگیری در این موضوع کُند و با نوعی سهلانگاری مواجه شده و شاید چهره برافروخته ظریف خبر از همین ناامید شدن مقامات دولتی از موفقیتآمیز بودن تصمیمگیری درباره FATF و از آن مهمتر پروژه احیای برجام باشد که سعدی شیرین سخن گفت: رنگ رخساره خبر میدهد از حال نهانم/گاه گویم که بنالم ز پریشانی حالم/بازگویم که عیان است چه حاجت به بیانم