تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۲/۲۶ ساعت ۲۰:۴۶
کد مطلب : ۱۷۴۵۲۹
سال استعفاهای زنجیره‌ای
گروه سیاسی: حالا و با نزدیک شدن به پایان سال ۱۳۹۷ زمانی برای جمع‌بندی آنچه در سال گذشته رخ داده، است. یکی از وجوه سالی که گذشت در حوزه سیاسی به موضوع استعفاهای وزرای کابینه دوازدهم بازمی‌گشت. از استعفای اقتصادی - سیاسی عباس آخوندی تا استعفای بودجه‌ای قاضی‌زاده، از استعفای اقتصادی مسعود نیلی تا استعفای مهم و خبرساز محمدجواد ظریف و تا استعفای سیاسی اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور که اخیرا رسانه‌ای شده و ظاهرا با مخالفت رهبری نظام روبرو شده بوده است. درباره کلیت استعفاهای زنجیره‌ای در دولت دوازدهم گمانهزنیهای مختلفی در رسانه‌ها مطرح شده است که در ادامه به بخشی از آن‌های می‌پردازیم، اما پیش از آن شاید لازم است تا نگاهی داشته باشیم به تفاوت هر کدام از این استعفاها با یکدیگر.
دلیل استعفای عباس آخوندی از وزارت راه و شهرسازی را می‌توان در اختلاف اساسی میان او و رییس‌جمهور در دو حوزه اقتصاد کلان و همین‌طور بخش مسکن جست‌وجو کرد. وزیر سابق راه و شهرسازی به الگوی اقتصاد لیبرالی باور دارد که به شکل خلاصه معتقد به عدم دخالت دولت در اقتصاد است، اما دولت حداقل در یک سال اخیربیشتر و عیان‌تر از گذشته از این اصل اقتصادی کاملا عدول کرده و مداخلات گسترده‌ای را در اقتصاد با توجیه مقابله با شرایط تحریمی آغاز کرده است، از طرف دیگر دستور رییس‌جمهور مبنی بر مداخله مستقیم وزارت راه و شهرسازی در مسکن‌سازی در بافت‌های فرسوده از دیگر علل بالا گرفتن اختلافات آخوندی و روحانی بود که در نهایت منجر به استعفای عباس آخوندی شد.ماجرای استعفای قاضی‌زاده هاشمی از وزارت بهداشت و درمان به طرح تحول سلامت و بودجه آن ارتباط داشت. وزیر سابق بهداشت انتظار حمایتی بیشتر، از این طرح داشت و سازمان برنامه و بودجه به ریاست محمدباقر نوبخت نیز از کمبود منابع مالی سخن می‌گفت. این اختلاف که در سال‌های گذشته نیز کم و بیش شاهد آن بودیم در نهایت کار را به جایی رساند که رییس‌جمهور مجبور به انتخاب میان قاضی‌زاده و نوبخت شد که از ابتدا هم روشن بود که انتخاب روحانی کدام یک از این دو خواهد بود!
استعفای مسعود نیلی از مشاورت اقتصادی رییس‌جمهور با وجود آن که به نسبت سایر استعفاهای زنجیره‌ای سال ۱۳۹۷ کمتر در رسانه‌ها بازتاب داشت اما شاید بتوان گفت از نگاهی تاثیرگذارترین استعفا بود. نیلی در پنج سال دولت یازدهم و دوازدهم همواره به عنوان عقل منفصل اقتصادی رییس‌جمهور شناخته می‌شد و بسیاری به درست یا غلط معتقد بودند بخش عمده‌ای از برنامه‌های اقتصادی دولت اعتدال از دیدگاه‌های او سرچشمه می‌گیرد. کناره‌گیری مسعود نیلی از تیم اقتصادی دولت را می‌توان نمادی از تغییر ریل دولت در حوزه اقتصاد دانست؛ تغییر ریلی به سمت و سوی اقتصاددانان نهادگرا و کنار گذاشتن الگوی اقتصادی نزدیک به اقتصاد بازار آزاد.و اما خبرسازترین استعفای سالی که به پایان آن نزدیک می‌شویم به استعفای ظریف بازمی‌گشت.
استعفایی ناگهانی که در نهایت با پادرمیانی بزرگان نظام بر خلاف دیگر استعفاها منتفی شد. درباره استعفای ظریف گمانهزنیهای فراوانی شد اما به نظر می‌آید با وجود همه تکذیب‌ها دلیل ریشه‌ای و اصلی استعفای ظریف که تنها یک مورد آن رسانه‌ای شده است به ساختار موازی تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایران بازمی‌گردد که مشخصا منافع ملی کشور را دچار تهدید می‌کند. استعفایی که البته با وجود خبرساز بودن آن همانطور که قابل حدس بود نتوانست تاثیری بر تغییر این ساختار داشته باشد.درباره دلایل این استعفاهای زنجیره‌ای نیز گمانه‌زنی‌هایی میشود که در ادامه به اختصار از آن خواهیم گفت:
۱ـ جدایی از دولت به هدف حضور در انتخابات مجلس
۲ـ عدم توانایی اداره امور در شرایط تحریمی
۳ـ اختلافات شدید میان اعضای دولت که کار را برای برخی از وزیران و معاون اول سخت کرده است
۴ـ شکست دولت در انجام برنامه‌های خود که وزرای مستعفی را به این نتیجه رسانده است که ماندن در قدرت بی ثمر است
۵ـ جدایی اصلاح‌طلبان از دولت روحانی که نتیجه نزدیک شدن او به حلقه اعتدالی نزدیک به خود و جریان اصولگرا بوده است.
استعفای مسعود نیلی از مشاورت اقتصادی رییس‌جمهور با وجود آن که به نسبت سایر استعفاهای زنجیره‌ای سال ۱۳۹۷ کمتر در رسانه‌ها بازتاب داشت اما شاید بتوان گفت از نگاهی تاثیرگذارترین استعفا بود. نیلی در پنج سال دولت یازدهم و دوازدهم همواره به عنوان عقل منفصل اقتصادی رییس‌جمهور شناخته می‌شد و بسیاری به درست یا غلط معتقد بودند بخش عمده‌ای از برنامه‌های اقتصادی دولت اعتدال از دیدگاه‌های او سرچشمه می‌گیرد. کناره‌گیری مسعود نیلی از تیم اقتصادی دولت را می‌توان نمادی از تغییر ریل دولت در حوزه اقتصاد دانست؛ تغییر ریلی به سمت و سوی اقتصاددانان نهادگرا و کنار گذاشتن الگوی اقتصادی نزدیک به اقتصاد بازار آزاد.و اما خبرسازترین استعفای سالی که به پایان آن نزدیک می‌شویم به استعفای ظریف بازمی‌گشت.
استعفایی ناگهانی که در نهایت با پادرمیانی بزرگان نظام بر خلاف دیگر استعفاها منتفی شد. درباره استعفای ظریف گمانهزنیهای فراوانی شد اما به نظر می‌آید با وجود همه تکذیب‌ها دلیل ریشه‌ای و اصلی استعفای ظریف که تنها یک مورد آن رسانه‌ای شده است به ساختار موازی تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایران بازمی‌گردد که مشخصا منافع ملی کشور را دچار تهدید می‌کند. استعفایی که البته با وجود خبرساز بودن آن همانطور که قابل حدس بود نتوانست تاثیری بر تغییر این ساختار داشته باشد.درباره دلایل این استعفاهای زنجیره‌ای نیز گمانه‌زنی‌هایی میشود که در ادامه به اختصار از آن خواهیم گفت:
۱ـ جدایی از دولت به هدف حضور در انتخابات مجلس
۲ـ عدم توانایی اداره امور در شرایط تحریمی
۳ـ اختلافات شدید میان اعضای دولت که کار را برای برخی از وزیران و معاون اول سخت کرده است
۴ـ شکست دولت در انجام برنامه‌های خود که وزرای مستعفی را به این نتیجه رسانده است که ماندن در قدرت بی ثمر است
۵ـ جدایی اصلاح‌طلبان از دولت روحانی که نتیجه نزدیک شدن او به حلقه اعتدالی نزدیک به خود و جریان اصولگرا بوده است.
