تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۱۶ ساعت ۲۰:۱۹
کد مطلب : ۱۷۷۰۴۵
روزهای حساس پرونده ایران و آمریکا
محمد توکلی
وضعیت پرونده ایران و آمریکا به روزهای حساس خود رسیده است. شاید در سال گذشته که شاهد اعلام تصمیم دونالد ترامپ برای خروج ایالات متحده از برجام بودیم تصور نمی‌شد که در همین فاصله کوتاه به چنین نقطه‌ای برسیم که مقامات دو طرف یکی از پر تنش‌ترین زمان‌ها در سیاست خارجی ایران و آمریکا را تجربه کنند. دولت ترامپ با بازگرداندن تحریم‌های نفتی و بانکی عملاً دستاوردهای اقتصادی حاصل از توافق هسته‌ای را نابود کرده است و سرسختی مقامات ایرانی برای تغییر در مسیری که در این موضوع انتخاب کرده‌اند سبب آن شده است تا چشم‌انداز مثبتی درباره چالش در روابط جمهوری اسلامی و ایالات متحده نیز مشاهده نشود.
در روزهای اخیر شاهد آن بودیم که در سخنان مقامات نظامی و سیاسی کشور بیشتر و عیان‌تر از قبل سخن از جنگ و شرایط جنگی گفته می‌شود و برخی تحلیلگران نیز برخورد سخت و تقابل نظامی را نتیجه محتوم ادامه مسیر فعلی می‌دانند. از سوی مقابل هم چهره‌ای مانند جان بولتون در دولت دونالد ترامپ است که از سال‌ها پیش بهترین و در برخی مقاطع زمانی تنها گزینه برای مواجهه با جمهوری اسلامی را آغاز جنگ علیه ایران می‌دانست.
تلاقی این دو وضعیت که از یک سو امکان مذاکره و مصالحه اندک شده است و در طرف دیگر نیز برخی چهره‌های جنگ‌طلب همچون بولتون و نتانیاهو را داریم شرایطی را ایجاد کرده است که احتمال برخورد سخت را بیشتر از گذشته کرده است.در این باره که احتمال به وقوع پیوستن چنین اتفاقی و زمان آن چه زمانی است تحلیل‌های مختلفی بیان می‌شود اما پرسشی که ورای این مسئله قابل طرح است آن که آیا چهره‌هایی در درون ساختار قدرت در ایران و آمریکا هستند که بتوانند با ایجاد تغییر در وضعیت فعلی تهدیدات موجود را کاهش دهند؟
چند دهه که به عقب‌تر بازگردیم می‌توان مجمع عقلا را در دوران دفاع هشت ساله به یاد آورد. جمعی با هدایت و رهبری آیت‌الله هاشمی و حسن روحانی که در مجلس و سایر ارکان تصمیم‌گیری از همان سال‌های ابتدایی جنگ عراق و ایران در پی آن بودند تا با استفاده از ابزارهای سیاسی از تهدیدات نظامی و خسارات ناشی از جنگ بکاهند.
فارغ از آن که نتیجه اقدامات مجمع عقلا در آن روزها تا چه حد موفقیت‌آمیز بود، در شرایط حاضر این پرسش فرا روی ما قرار دارد که مجمع عقلای روزگار ما کجاست و اعضای آن چه کسانی هستند؟ با نگاهی به سپهر سیاسی ایران شاهد آن هستیم که به دلایل گوناگون از جمله تغییرات در ساختار تصمیم‌گیری نظام سیاسی، حذف چهره‌های سیاسی میانه‌رو و مصلحت‌سنجی‌ها برخی دیگر که در جایگاه‌های دولتی حضور دارند شرایطی ایجاد شده است که امروز با غیبت مجمع عقلا مواجه هستیم و همین مسئله نگرانی‌ها را درباره اتخاذ تدبیر مناسب در شرایط حساس کنونی دو چندان کرده است.
در روزهای اخیر شاهد آن بودیم که در سخنان مقامات نظامی و سیاسی کشور بیشتر و عیان‌تر از قبل سخن از جنگ و شرایط جنگی گفته می‌شود و برخی تحلیلگران نیز برخورد سخت و تقابل نظامی را نتیجه محتوم ادامه مسیر فعلی می‌دانند. از سوی مقابل هم چهره‌ای مانند جان بولتون در دولت دونالد ترامپ است که از سال‌ها پیش بهترین و در برخی مقاطع زمانی تنها گزینه برای مواجهه با جمهوری اسلامی را آغاز جنگ علیه ایران می‌دانست.
تلاقی این دو وضعیت که از یک سو امکان مذاکره و مصالحه اندک شده است و در طرف دیگر نیز برخی چهره‌های جنگ‌طلب همچون بولتون و نتانیاهو را داریم شرایطی را ایجاد کرده است که احتمال برخورد سخت را بیشتر از گذشته کرده است.در این باره که احتمال به وقوع پیوستن چنین اتفاقی و زمان آن چه زمانی است تحلیل‌های مختلفی بیان می‌شود اما پرسشی که ورای این مسئله قابل طرح است آن که آیا چهره‌هایی در درون ساختار قدرت در ایران و آمریکا هستند که بتوانند با ایجاد تغییر در وضعیت فعلی تهدیدات موجود را کاهش دهند؟
چند دهه که به عقب‌تر بازگردیم می‌توان مجمع عقلا را در دوران دفاع هشت ساله به یاد آورد. جمعی با هدایت و رهبری آیت‌الله هاشمی و حسن روحانی که در مجلس و سایر ارکان تصمیم‌گیری از همان سال‌های ابتدایی جنگ عراق و ایران در پی آن بودند تا با استفاده از ابزارهای سیاسی از تهدیدات نظامی و خسارات ناشی از جنگ بکاهند.
فارغ از آن که نتیجه اقدامات مجمع عقلا در آن روزها تا چه حد موفقیت‌آمیز بود، در شرایط حاضر این پرسش فرا روی ما قرار دارد که مجمع عقلای روزگار ما کجاست و اعضای آن چه کسانی هستند؟ با نگاهی به سپهر سیاسی ایران شاهد آن هستیم که به دلایل گوناگون از جمله تغییرات در ساختار تصمیم‌گیری نظام سیاسی، حذف چهره‌های سیاسی میانه‌رو و مصلحت‌سنجی‌ها برخی دیگر که در جایگاه‌های دولتی حضور دارند شرایطی ایجاد شده است که امروز با غیبت مجمع عقلا مواجه هستیم و همین مسئله نگرانی‌ها را درباره اتخاذ تدبیر مناسب در شرایط حساس کنونی دو چندان کرده است.
