تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۲۴ ساعت ۱۷:۵۷
کد مطلب : ۱۸۵۳۳۰
حاشیه‌ای بر مذاکرات حج
محمد توکلی
اظهارات برادر مرحوم رکن‌آبادی، دیپلمات کشورمان که در حادثه منا به دیار باقی شتافت در یک برنامه تلویزیونی جنجال خبری گسترده‌ای را در روزهای اخیر در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد. مرتضی رکن‌آبادی در شبکه افق سیما مدعی شده است که ایران با پا گذاشتن بر روی خون جانباختگان حادثه منا و پذیرش مقصر بودن زائران ایرانی در وقوع آن حادثه برای از سرگیری حج با عربستان به توافق رسیده است. این ادعا از سوی حجت‌الاسلام قاضی‌عسگر، نماینده رهبری در سازمان حج و زیارت در آن مقطع زمانی و همینطور رییس وقت و فعلی این سازمان رد شده است اما به بهانه همین خبر و واکنش‌ها به آن می‌توان به چند نکته اشاره کرد:
۱-با وجود گذشت چند سال از مذاکرات حج هنوز جزییات این مذاکرات، داده‌ها و ستاده‌ها، متن توافق و مانند این موارد منتشر نشده است. پرسش و ابهام جدی که وجود دارد این است هنگامی که متن توافقی مانند برجام که وجوهی از آن امنیتی است با شفافیت منتشر شده است چرا این توافق که منطقاً نمی‌تواند وجهی امنیتی هم داشته باشد پنهان مانده و هنوز منتشر نشده است. قاعدتا انتشار متن توافق می‌توانست از بیان چنین ادعاهایی که اخیرا از سوی برادر یکی از جانباختگان حادثه منا بیان شد جلوگیری کند.
۲.چه کسانی ماموریت مذاکرات حج با عربستان را داشتند و حدود اختیارات آنان تا چه حد بوده است؟ این پرسشی است که از همان روزهای نخست مذاکرات در این باره بارها مطرح شد و البته پاسخی هم نگرفت. آن طور که به طور قطعی می‌توان از اظهارنظرهای مقامات در این باره فهمید وزارت امور خارجه در این موضوع به طور کامل کنار گذاشته شده بود و دیگران مامور انجام این مذاکرات بوده‌اند. پرسش اما همچنان همانی است که از ابتدای مذاکرات مطرح می‌شد؛ این دیگران چه کسانی هستند؟ به چه کسانی پاسخگو هستند؟ حدود اختیاراتشان چقدر بوده است؟ مسئولیت توافق با عربستان در خصوص حادثه منا با چه کسی است؟ این مذاکرات ادامه دارد یا متوقف شده است؟ دیدگاه و موضع دستگاه دیپلماسی کشور نسبت به مذاکرات صورت گرفته و توافق مورد بحث چه بوده است؟ و...
۳. بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در مواجهه با برخی افراد که انتقاد مرتضی رکن‌آبادی را متوجه جواد ظریف و وزارت امور خارجه می‌دانستند پاسخ می‌دادند که «وزارت امور خارجه نقشی در مذاکرات حج نداشته است»؛ با وجود آن که چنین پاسخی کاملا صحیح و منطبق بر واقعیت است اما در دل خود طنزی تلخ هم دارد که کمتر به آن توجه شده است: وزارت امور خارجه در مذاکرات صورت گرفته با یک کشور خارجی نقشی نداشته است! به واقع ما در یکی از حیزت‌انگیزتزین مقاطع تاریخ ایران زندگی می‌کنیم!
۴. و نکته پایانی یک یادآوری به افرادی است که مدعی دلواپسی بوده و هستند و هر از چند گاهی ادعای عجیب محرمانه بودن توافق هسته‌ای را مطرح می‌کنند؛ این دلواپسان اگر در مطالبه‌گری برای شفافیت صادق هستند چرا در این مدت طولانی یک بار هم خواستار انتشار متن توافق ایران و عربستان در خصوص حادثه منا نبوده‌اند؟!
اظهارات برادر مرحوم رکن‌آبادی، دیپلمات کشورمان که در حادثه منا به دیار باقی شتافت در یک برنامه تلویزیونی جنجال خبری گسترده‌ای را در روزهای اخیر در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد. مرتضی رکن‌آبادی در شبکه افق سیما مدعی شده است که ایران با پا گذاشتن بر روی خون جانباختگان حادثه منا و پذیرش مقصر بودن زائران ایرانی در وقوع آن حادثه برای از سرگیری حج با عربستان به توافق رسیده است. این ادعا از سوی حجت‌الاسلام قاضی‌عسگر، نماینده رهبری در سازمان حج و زیارت در آن مقطع زمانی و همینطور رییس وقت و فعلی این سازمان رد شده است اما به بهانه همین خبر و واکنش‌ها به آن می‌توان به چند نکته اشاره کرد:
۱-با وجود گذشت چند سال از مذاکرات حج هنوز جزییات این مذاکرات، داده‌ها و ستاده‌ها، متن توافق و مانند این موارد منتشر نشده است. پرسش و ابهام جدی که وجود دارد این است هنگامی که متن توافقی مانند برجام که وجوهی از آن امنیتی است با شفافیت منتشر شده است چرا این توافق که منطقاً نمی‌تواند وجهی امنیتی هم داشته باشد پنهان مانده و هنوز منتشر نشده است. قاعدتا انتشار متن توافق می‌توانست از بیان چنین ادعاهایی که اخیرا از سوی برادر یکی از جانباختگان حادثه منا بیان شد جلوگیری کند.
۲.چه کسانی ماموریت مذاکرات حج با عربستان را داشتند و حدود اختیارات آنان تا چه حد بوده است؟ این پرسشی است که از همان روزهای نخست مذاکرات در این باره بارها مطرح شد و البته پاسخی هم نگرفت. آن طور که به طور قطعی می‌توان از اظهارنظرهای مقامات در این باره فهمید وزارت امور خارجه در این موضوع به طور کامل کنار گذاشته شده بود و دیگران مامور انجام این مذاکرات بوده‌اند. پرسش اما همچنان همانی است که از ابتدای مذاکرات مطرح می‌شد؛ این دیگران چه کسانی هستند؟ به چه کسانی پاسخگو هستند؟ حدود اختیاراتشان چقدر بوده است؟ مسئولیت توافق با عربستان در خصوص حادثه منا با چه کسی است؟ این مذاکرات ادامه دارد یا متوقف شده است؟ دیدگاه و موضع دستگاه دیپلماسی کشور نسبت به مذاکرات صورت گرفته و توافق مورد بحث چه بوده است؟ و...
۳. بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در مواجهه با برخی افراد که انتقاد مرتضی رکن‌آبادی را متوجه جواد ظریف و وزارت امور خارجه می‌دانستند پاسخ می‌دادند که «وزارت امور خارجه نقشی در مذاکرات حج نداشته است»؛ با وجود آن که چنین پاسخی کاملا صحیح و منطبق بر واقعیت است اما در دل خود طنزی تلخ هم دارد که کمتر به آن توجه شده است: وزارت امور خارجه در مذاکرات صورت گرفته با یک کشور خارجی نقشی نداشته است! به واقع ما در یکی از حیزت‌انگیزتزین مقاطع تاریخ ایران زندگی می‌کنیم!
۴. و نکته پایانی یک یادآوری به افرادی است که مدعی دلواپسی بوده و هستند و هر از چند گاهی ادعای عجیب محرمانه بودن توافق هسته‌ای را مطرح می‌کنند؛ این دلواپسان اگر در مطالبه‌گری برای شفافیت صادق هستند چرا در این مدت طولانی یک بار هم خواستار انتشار متن توافق ایران و عربستان در خصوص حادثه منا نبوده‌اند؟!
