بحران چند وجهی

گروه سیاسی: موضوع تهاجم نظامی ارتش ترکیه به شمال سوریه که بنا بر آنچه ترکیه اعلام کرده به جهت مقابله با «گروه‌های تروریستی» است در روزهای اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.

با نگاهی به موضع‌گیری‌ها کشورهای مختلف و همینطور بازتاب این تهاجم نظامی به خاک سوریه در رسانه‌ها شاهد آن هستیم که اغلب دولت‌ها و تحلیل‌های منتشر شده در رسانه‌های بین‌المللی نسبت به این اقدام رجب طیب اردوغان رویکردی انتقادی را در پیش گرفته و بر این باور هستند که آنچه در عمل رخ خواهد داد نه مقابله با «گروه‌های تروریستی» حاضر در شمال سوریه بلکه قربانی شدن مردم کُرد خواهد بود.

موضع‌گیری مقامات جمهوری اسلامی در قبال این رخداد نیز قابل تأمل است؛ آنان از یک سو بر به حق بودن نگرانی‌های ترکیه نسبت به فعالیت‌های گروه‌هایی در شمال سوریه تاکید دارند و از طرف دیگر نیز اصرار دارند که چنین اقدامی تنها به پیچیده‌تر شدن بحران در سوریه و به طور کلی منطقه خواهد انجامید.

نکته جالب توجه آن است که دولت آمریکا نیز موضعی شبیه به ایران داشته و از یک طرف در گفت‌وگوی تلفنی میان ترامپ و اردوغان پیش از آغاز این عملیات، قول عدم مداخله نیروهای آمریکایی داده می‌شود که به نوعی همان حق دادن به ترکیه در خصوص نگرانی‌های این کشور است و از سویی دیگر شاهد تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد به پیشنهاد ایالات متحده برای محکوم کردن اقدامات ترکیه علیه کُردهای سوریه هستیم.

آنچه در میدان عمل رخ می‌دهد اما آن است که ارتش ترکیه به واسطه همین موضع‌گیری‌های دو پهلو جامعه جهانی به تجاوز خود به شمال سوریه ادامه داده و کُردهای سوری نیز خود را در شرایطی می‌بینند که باز هم باید پای معامله قدرت‌های جهانی قربانی شوند. آنچه در شمال سوریه رخ می‌دهد از جنبه‌ای دیگر نیز حائز اهمیت است و آن وجه ماجرا به احتمال احیای داعش بازمی‌گردد. 

واقعیت آن است که بر خلاف ادعاهای آمریکا،روسیه و ایران در خصوص پایان داعش، این گروه تروریستی هنوز و هم‌چنان یک تهدید جدی برای منطقه به حساب می‌آید. بی توجهی به مناطقی از سوریه که هم‌چنان تحت سیطره داعش است و متمرکز شدن بر شمال سوریه به واسطه اقدام ترکیه ممکن است شرایط را به سمت و سویی هدایت کند که شاهد سر بر آوردن مجدد داعش باشیم.

شاید کم‌هزینه‌ترین راه‌حل در شرایط فعلی نقش‌آفرینی جدی‌تر قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نزدیک به دولت اردوغان در جهت توقف تهاجم ارتش ترکیه به شمال سوریه، کمک فوری به مردم کُرد ساکن این مناطق و در مرحله بعد ایجاد بستر لازم برای گفت‌وگو میان طرف‌های گوناگون این درگیری باشد.