جمهوری اسلامی فاصله‌ عظیم با مقدس‌بودن دارد

گروه سیاسی: مهدی نصیری (سردبیر سابق روزنامه کیهان) در یادداشتی نوشت: آقای رییس جمهور در سخنرانی اخیرش از مقدس بودن جمهوری اسلامی به دلیل آن که نائب امام زمان ع در راس آنست، سخن گفته اند. قبل از پاسخ به این سئوال که آیا نظام  مقدس است، باید توضیح دهیم که مقصود از مقدس بودن چیست. 

کتب لغت، مقدس را به پاک و برکنار بودن از عیب و نقص معنا کرده اند و بر این اساس این صفت قبل از هر کس زیبنده خداوند قدوس است. علاوه بر خداوند، پیامبران و امامان ع نیز به دلیل اتصاف به عصمت مقدسند. همچنین بعضی از مکانها به دلیل انتساب به خداوند و یا انبیاء و اهل بیت ع مقدسند مانند مساجد و حرمهای امامان که حریمی خاص برای آنها در نظر گرفته میشود. اکنون پرسش اینست که آیا غیرمعصوم و یا نظام سیاسی می‌تواند مقدس باشد؟ بدون تردید پاسخ منفی است، چه آن که هیچ غیرمعصومی مبرا از خطا و نقص نیست. مهمتر آن که نه تنها نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه مقدس نیست بلکه نظام سیاسی مبتنی بر حاکمیت معصوم نیز به دلیل امکان بروز خطا و گاه حتی ظلم از سوی عوامل حکومتیِ غیر معصوم، مقدس نیست. 

این هم که گفته میشود چون ولی فقیه نائب امام زمان است پس او و نظام تحت ولایتش مقدس است، نیز استدلالی نادرست است چه آن که هیچ یک از صفات قدسی امام زمان مانند عصمت و علم لدنی به فقها در عصرغیبت سرایت نمیکند. فقها به دلیل عالم بودن به کتاب و سنت (البته به نحو نسبی) و به شرط مدیر و دانای به امر سیاست بودن، بر اساس دیدگاه برخی فقها و نه همه، می توانند عهده دار امور جامعه از باب اضطرار و ناچاری شوند و در یک زمان، ممکن است دهها فقیه چنین شأن و حقی را به عنوان نائب امام زمان در یک کشور داشته باشند، هر چند در عمل یک فقیه عهده دار حکومت می‌شود.  

ضمنا در شرایطی که فقیهی حکومت را به دست بگیرد، حق اظهار نظر و فتوا و حتی مخالفت با فقیه حاکم ـ اگر در موردی ضروری تشخیص داده شود ـ از دیگر فقها سلب نمیشود و بلکه ممکن است در حالت حاکمیت یک فقیه، فقیهی دیگر اساسا حکومت فقیه و تشکیل نظام سیاسی دینی را در عصر غیبت حرام بداند و جماعتی کم یا زیاد مقلد او باشند و در همین حالت او نیز نائب امام زمان است. حتی در فقه این مساله مورد بحث قرار گرفته که اگر در شرایطی فقیهی یافت نشود، مومنان عادل، عهده دار امور میشوند و اگر آنان نیز یافت نشوند، فاسقان، امر حکومت را بر عهده می گیرند چرا که بر بی حکومتی و هرج ومرج ترجیح دارد. با این احوال روشن است که عهده دار شدن حکومت در عصر غیبت به نیابت از آن حضرت، موجب قداست و هیچ امتیاز ویژه معنوی نمی‌شود.  

اتصاف ولایت فقیه و نظام سیاسی مبتنی بر آن به صفت مقدس، آنگاه غیر منطقی تر میشود که منظور از این تقدیس، بستن باب سئوال، آزادی بیان،  اعتراض و به خیابان آمدن مسالمت آمیز  در برابر عملکرد کارگزاران نظام و حتی شخص ولی فقیه باشد. چه آن که این امور نه تنها در حکومت فقیه بلکه در حکومت امام معصوم نیز (بدون قصد عناد و سرپیچی و انکار آگاهانه حق) جایز و حق شهروندان است و اساسا مشروعیت یک حکومت دینی درعصر غیبت بر اساس دیدگاهی متین، منوط به پذیرش اکثریت است و در صورت فقدان چنین پذیرشی, فقیه جامع الشرایط، مجاز به اعمال حاکمیت با زور نیست. حتی در ارتباط با حاکمیت معصوم نیز ادله قرانی و سیره حکومتی نبوی و علوی گویای این امر است که آنان بدون پذیرش اکثریت مردم ـ که آن زمان در قالب بیعت اهل حل و عقد و روسای قبایل و مردمان حاضر در مرکز حکومت، تجلی می یافت ـ در پی تحمیل حاکمیت الهی خود نبودند. 

اکنون در جمع بندی باید یادآور شویم که هیچ نهاد و مقامی در جمهوری اسلامی، واجد تقدس الهی نبوده و باید پیوسته پاسخگوی شهروندان و افکارعمومی باشد و مردم نه تنها حق بلکه وظیفه نقد و امر به معروف و نهی از منکر را در برابر همه ارکان نظام دارند. ضمنا ذکر این مطلب ضروریست که در کلامی از امیرمومنان ع واژه تقدس در باره جامعه به کار رفته، آنجا که فرموده: "من از رسول الله ص بارها شنيدم كه میگفت:  مقدس نيست امتى كه در آن امت، زيردست نتواند بدون لكنت زبان حق خود را از قوى بستاند" می‌توان از این کلام این استنباط را کرد که رواست جامعه و نظامی را به دلیل آنکه پی گیر عدالت و تامین حقوق مردم در برابر اقلیت صاحب زور است ـ و نه به این دلیل که نائب امام زمان است ـ مقدس دانست و آن جامعه و حکومت را ستود. بر همین قیاس میتوان نظامی را که بر اساس علم، خرد جمعی، آزادی و مردم سالاری اداره میشود، مقدس دانست اما همه و جناب رییسی به خوبی میدانند که جمهوری اسلامی فاصله ای بس عظیم و اسفناک با چنین وضعیتی دارد و هر گونه تلاش تبلیغاتی و القائی برای مقدس دانستن آن، مورد انکار و بلکه استهزای افکار عمومی قرار خواهد گرفت.