دنده معکوس ابراهیم رییسی

✍️ احمد زیدآبادی
سیدابراهیم رئیسی این روزها ظاهراً دنده معکوس کشیده است. او که در ماه های ابتدایی ریاست جمهوری‌اش می‌کوشید تا رضایت اقشار میانه‌روتر جامعه را جلب کند، اکنون به طرزی آشکار تمام تلاشش را صرف جلب رضایت نیروهای تندروتر حامی حکومت کرده است.
سخنان آقای رئیسی در دیدار با اعضای "ستاد امر به معروف و نهی از منکر" گواهی تازه از این چرخش است. با آنکه دیگر مقام‌های بلندمرتبۀ جمهوری اسلامی به منظور کاهش التهاب اجتماعی بر سر موضوع پوشش زنان، اغلب لحنی به نسبت ملایم در پیش گرفتند، آقای رئیسی به خلاف آنان موضعی تهاجمی و انعطاف‌ناپذیر در این مورد از خود نشان داده و در واقع به مناقشه‌ای در حال فروکش، جانی تازه بخشیده است.
در میان مسئولان کشور، رئیس جمهور به عنوان مسئول قوۀ اجرایی کشور قاعدتاً باید در امور مربوط به التهابات و مناقشات اجتماعی، موضع ملایمتر و مداراجویانه‌تری نسبت به دیگران اتخاذ کند، اما گویی آقای رئیسی اصرار دارد این معادله را معکوس کند. به گفتۀ آقای رئیسی، نهادهای حاکم برای عمل به "وظایف‌شان" نباید تحت تأثیر "جوسازی‌ها" قرار گیرند.
به خلاف نظر آقای رئیسی، جوسازی‌های مورد اشارۀ وی، اصولاً به قصد وادارسازی مسئولان به انجام پاره‌ای از "وظایفی" که برای خودشان تعریف کرده‌اند، صورت می‌گیرد نه به قصد بازداشتن آنان از انجام این وظایف!
صحنه‌های برخورد فیزیکی و تبادل اظهارات خشن بین مأموران امر به معروف و یا گشت ارشاد با زنان و دختران اصطلاحاً بدحجاب در خیابان‌های شهرهای کشور مورد علاقۀ کیست؟ جز آنان که با نمایش دادن این صحنه‌ها علاوه بر برانگیختن عواطف عمومی، اصولاٌ دیانت را امری اجباری و زورگویانه معرفی می‌کنند؟
اگر این صحنه‌ها تعطیل شود، آنها چه وسیله‌ای برای "جوسازی" مورد نظر آقای رئیسی در اختیار خواهند داشت؟ و اگر تعطیل نشود و شبانه‌ - روز در میدان‌های بزرگ شهر تکرار شود، هدیه‌ای بهتر از آن برای "جوسازان" مورد اشارۀ آقای رئیسی پیدا خواهد شد؟ متأسفانه آقای رئیسی با دید و نگرش خاص خود، ناخواسته در زمین "جوسازان" بازی می‌کند.
ظاهراً به گمان وی هر چه "صورت قانون" به خود گرفته است، باید به هر شیوه و بهایی اجرایی شود. در مناظره‌های انتخاباتی سال 1394 وقتی از او پرسیدند که چگونه می‌خواهد فلان تعداد شغل را ایجاد کند، او به جای توضیح در بارۀ راه‌های عملی ایجاد اشتغال، چندین بار تأکید کرد که ایجاد این میزان شغل مصوبۀ قانونی مجلس است! گویی به صرف آنکه مجلس ایجاد چند میلیون شغل در سال را تصویب کند، حتماً این مقدار شغل بدون توجه به شرایط عینی اقتصاد کشور قابلیت اجرایی خواهد یافت!
با این همه، چرخش این روزهای آقای رئیسی، به نظرم دلیلی بیش از نگرش او به "صورت‌های قانونی" داشته باشد. ظاهراً در پشت صحنۀ سیاست و دور از چشم ما اتفاقاتی در جریان است.