روزنامه بهار
با ورود به دنیای تکنولوژی کودکان و نوجوانان هم مانند سایر اقشار جامعه درگیر مدرنیته و تکنولوژی میشوند و از سنت گرایی فاصله میگیرند. نمونه بارز این مدرن گرایی، بازی هایی است که مورد انتخاب کودکان و نوجوانان قرار میگیرد و در این بین بازیهای اینترنتی این روزها بازار داغی دارد. میلیونها تومان هزینه همین بازیهای اینترنتی میشود تا تفریحی برای کودکان و نوجوانان این دهه فراهم شود. والدین خوشحال از اینکه فرزندش به جای پرسه در کوچه و خیابان پر خطر، در خانه نشسته و با گوشی همراهی که این روزها بیشتر شبیه ابزاری برای سرگرمی است وقت خود را صرف میکند اما دریغ که خطر بیخ گوش فرزندانمان است.
بازیهای اینترنتی معمولا با مصرف زیاد حجم اینترنت و یا دریافت هزینههای مالی از سوی کاربران خود، در قبال سرگرم نمودن کاربرانشان از پول و وقت آنها استفاده میبرند. یکی از این بازی ها، بازی معروف کلش آف کلنز است که طراحان آن مدعی هستند این بازی به طور روزانه 5 میلیون دلار درآمدزایی برای آنها دارد که حجم وسیعی از این مبلغ تنها از کشور ایران خارج میگردد. اما تازهترین خبرها حاکی از ورود بازی اینترنتی جدیدی به نام بازی نهنگ آبی میباشد که به کاربران خود که عمدتا نوجوانان هستند، خسارتهای جانی وارد کرده و در نهایت باعث خودکشی آنها میگردد.
بازی نهنگ آبی از کجا شروع شد
قصه از آن جایی شروع شد که پلیس روسیه درباره خودکشیهای ناشی از یک چالش اینترنتی موسوم به «نهنگ آبی» در این کشور تحقیق به عمل میآورد؛ این چالش از نوجوانان میخواهد تا به زندگی خود پایان دهند. حادثهای که در آن نوجوانی خود را به زیر قطار انداخت و یا دختری به نام یولیا کونستانینوا، ۱۵ ساله که خود را از پشت بام ساختمانی ۱۴ طبقه به پایین افکند به گروه گرداننده بازی نهنگ آبی نسبت داده میشود. پلیس روسیه در همین ارتباط دو نوجوان را بازداشت کرده است که گمان میرود از صحنه خودکشی یولیا فیلم برداری میکرده اند. روزنامه نووایا گزتا مینویسد که از نوامبر سال ۲۰۱۵ تا آوریل سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۳۰ مورد اقدام به خودکشی را در ارتباط با بازی نهنگ آبی ثبت کرده است. پلیس روسیه هم در این خصوص تحقیق میکند و گمان میبرد که حداقل ۱۳۰ مورد اقدام به خودکشی در ارتباط با بازی نهنگ آبی بوده است.
براساس گزارش میرور، این بازی آنلاین نوجوانان مشکلدار و تاثیرپذیر را هدف میگیرد و آنها را در معرض ۵۰ مرحله دشوار قرار میدهد که آخرین مرحله آن خودکشی است. بازیکنان این چالش باید هریک از این مراحل آزاردهنده را تکمیل کنند تا بتوانند به مرحله بعدی بروند. این مراحل شامل آسیب زدن به خود یا بیدار شدن در نیمه شب برای تماشای یک فیلمترسناک روانی-جنایی است. در مرحله پنجاهم از بازیکنان خواسته میشود خودکشی کنند در غیر این صورت به یکی از اعضای خانواده آنها آسیب وارد خواهد شد. بازیکنان باید حین انجام مراحل از خود فیلم یا عکس بگیرند تا به راهنمایان بازی ثابت کنند مرحله را تکمیل کردهاند. این بازی از سال ۲۰۱۳ در روسیه آغاز شد و گفته میشود تاکنون ۱۳۰ نوجوان در مرحله آخر این بازی خودکشی کردهاند.
سایت اینترنتی روزنامه هندوستان تایمز به نقل از یکی از اقوام وایبهاو، جدیدترین قربانی این چالش گزارش کرده که وی در روزهای قبل از اقدام به «خودکشی» به دوستانش میگفته که به زودی پرواز خواهد کرد. از آنجایی که این دانشجوی هندی علاقه بسیاری به چالشهای فضای مجازی داشته، پلیس احتمال ارتباط وی با چالش نهنگ آبی را منتفی نمیداند. به گزارش برخی رسانههای محلی، یک دانشجوی دیگر هندی هم در همین روز در شهر پودوچری خود را از درخت حلقآویز کرد. این بازی توسط یک روس طراحی شده که در حال حاضر در زندان بهسر میبرد ولی همچنان این بازی قربانی میدهد، سن قربانیها بین ١١ تا ١٩ سال است. این چالش اینترنتی اخیرا در فرانسه هم رایج شده است. زمزمهها حاکی از آن است که این بازی به تازگی در ایران هم فراگیر شده است.
نحوه انجام بازی
بازی نهنگ آبی، در حقیقت یک چالش اینترنتی است که از 50 مرحله گوناگون طراحی شده است و در هر مرحله از بازیکن خواسته میشود کاری را انجام دهد و پس از آن بازیکن به مرحله دیگر وارد میشود. در اولین مرحله از بازی نهنگ آبی، از بازیکن خواسته میشود که روی دست خود یک نهنگ را با استفاده از تیغ، حک نموده و آن را برای طراحان بازی ارسال نماید. پس از این مرحله بهترتیب مراحل سختتر و سختتر میشود. از جمله انجام کارهای خطرناک، رفتن به مکانهای پرخطر و سلفی گرفتن و پریدن و بالا رفتن از ارتفاعات. هر چه بازیکن به مراحل بالاتر میرسد، کارهای خواسته شده از او بیشتر و سختتر خواهد شد تا اینکه در نهایت و در مرحله پنجاهم بازی که مرحله آخر بازی محسوب میشود، از بازیکن خواسته میشود تا خودکشی نماید. گروهی که این چالش اینترنتی را مدیریت میکنند به مدت ۵۰ روز از مخاطبان نوجوانان میخواهند تا روزانه کاری را که از آنها خواسته شده است را انجام دهند و در پایان، عکسی از تکلیف خود را بفرستند تا بتوانند وارد مرحله بعد شوند. مرحله نخست این چالش کشیدن یک نهنگ آبی روی دست است. راهنمایان یا استادان مراحل بازی در شبکههای اجتماعی به دنبال افراد نوجوانی هستند که با جستجوی هشتگ این چالش، سعی دارند از آن سردربیاورند.
خودزنی، حک شکل و شماره با چاقو بر ساعد، تماشای فیلمهای وحشت آور، حاضر شدن در اماکن، سازهها و بلندیهای خطرناک برای گرفتن عکس سلفی و بیدار شدن در ساعات نامعمول بخش هایی از این چالش است که هر روز و رفته رفته سختتر و سختتر میشود و در پایان پنجاهمین روز از نوجوانی که «بازی» را شروع کرده، خواسته میشود تا خودکشی کند. این بازی خطرناک اینترنتی به نام چالش نهنگ آبی از سال 2013 در جهان و بیشتر در میان نوجوانان شایع شده و تاکنون منجر به مرگ بیش از 130 نفر در کشورهای مختلف شده است. اولین خودکشی که به بازی نهنگ آبی نسبت دادهاند در سال 2015 اتفاق افتاده است و طی سال 2015 تا 2016 بیش از 130 مورد خودکشی در جریان بازی نهنگ آبی ثبت شده است.
طراح بازی
بازی نهنگ آبی در سال 2013 توسط یک دانشجوی روسی به نام فیلیپ بودیکین طراحی شده است. وی سال گذشته توسط پلیس دستگیر شده و هفدهم ژوئیه سال گذشته دادگاهی در استان تیومن روسیه، فیلیپ بودیکین ۲۲ ساله را به اتهامترغیب دو نوجوان صرب در جریان چالش نهنگ آبی مجرم شناخت و به ۳ سال وچهار ماه زندان محکوم کرد. رسانههای روسی وی را که به «روباه» مشهور است، یکی از مغزهای متفکر این چالش مرگبار معرفی کردند. پلیس روسیه در سال ۲۰۱۶ مدتی بودیکین را در محل زندگی مادرش در مسکو به اتهام ارتباط با قتل ۱۵ نوجوان روس در جریان چالش نهنگ آبی، بازداشت خانگی کرده بود. با این حال، وی سرانجام به مشارکت در قتل دو دختر نوجوان در صربستان محکوم شد.
چرا نهنگ آبی؟
تنهاترین نهنگ دنیا، عنوانی بود که نیویورک تایمز در سال ۲۰۰۴ به یک وال آبی داد. نهنگی که دانشمندان او را از سال ۱۹۹۲ تحت نظر داشتند تا بالاخره علت تنهاییاش را کشف کردند. نهنگ ۵۲ هرتزی، نامی بود که دانشمندان پس از ضبط صدایش برای او در نظر گرفتند. محدوده صوتی آواز والهای آبی بین ۱۵ تا ۲۰ هرتز است در حالی که آواز این نهنگ فرکانسی معادل ۵۲ هرتز داشت، در نتیجه توسط هیچ نهنگ دیگری قابل شنیدن و شناسایی نبود.
پاکسازی جامعه از آشغالهای بیولوژیک
فیلیپ بودکین در اعترافاتش عنوان داشته است که هدفش از طراحی بازی نهنگ آبی، پایان دادن به زندگی کسانی است که در جامعه هیچ نقش مثبتی نداشته و بار اضافی محسوب میشوند. او در دفاع از خود گفته بود: «میخواستم جامعه را از آشغالهای بیولوژیک (زیستی) پاک کنم. من فقط به چند نفر توضیح دادم که بهتر است بمیرند. خودشان تصمیم گرفتند و هیچکس آنها را مجبور نکرده بود.»
هشدار نسبت به گسترش نهنگ آبی
گویا نام «نهنگ آبی» از خودکشی گروهی و داوطلبانه نهنگها میآید. پس از انتشار خبر چند مورد خودکشی در میان نوجوانان روس، گرجستانی و سپس صرب، در ماه مارس سال ۲۰۱۷، پلیس فرانسه نسبت به مشاهده نمونههایی از این چالش در میان نوجوانان این کشور، ابراز نگرانی کرد. با این حال نهنگ آبی دستکم به مرگ یک نفر و زخمیشدن چندین نوجوان دیگر در فرانسه منجر شده است. در دو هفته گذشته عباراتی مانند «چالش نهنگ آبی» یا «بازی نهنگ سفید» بارها و بارها به زبان فارسی و به ویژه از سوی کاربرانی در ایران در اینترنت جستجو شده است. شماری از کاربران فارسی زبان پیشاپیش نسبت به خطر گسترش این بازی مرگبار در میان نوجوانان ایرانی، هشدار داده اند.