آیا ایرانیان عصبانی ترین مردم جهانند؟

صدای بوق ممتد خودروها برای تحمل نکردن دقیقه ای انتظار، فریادهای اعتراضی و فحاشی ناشی از احساس عقب‌ماندن از دیگران یا به حق خود نرسیدن که به طور معمول به برخوردهای فیزیکی خشن میان افراد خاتمه می یابد از جمله مواردی است که بر اساس داده های اخیر موسسه افکارسنجی گالوپ درباره وضعیت حسی مردم جهان در سال 2017، مردم ایران را در میان 142 کشور جهان،کنار مردم عراق و سودان جنوبی به عنوان عصبانی ترین مردم جهان قرار داده است.شاید بتوان گفت منبع و مرجع قرار دادن موسسسه گالوپ در مورد وضعیت حسی ایرانیان به این دلیل که دامنه تحقیق اندک و خارج از مرزها و بدون شناخت فرهنگ و رسوم ایران است قابل پذیرش نیست اما عصبانیت افراد در کوچه و خیابان و مترو موضوعی انکار ناپذیر است که زنگ افزایش آسیب های اجتماعی را به صدا درآورده و تلاش همگانی در راستای شادمانی عمومی را دو چندان کرده است.به دنبال یافتن دلایل و عوامل ایجاد عصبانیت در میان افراد جامعه و راهکارهای تغییر وضع موجود، گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا با «فریدون فریدونی» روانشناس و استاد علوم تربیتی و اخلاق و «شهلا کاظمی پور» جامعه شناس به گفت و گو نشسته است.ه بیان این کارشناسان، دست نیافتن به اهداف و آرزوها یا دورماندن از شرایط مناسب محیطی و روانی مناسب ، ریشه عصبی بودن است. افرادی که این شرایط را تجربه می کنند دچار بی حوصلگی شده و به دلیل پایین آمدن آستانه تحمل، زود عصبی می شوند.

بر اساس معیارهای روان شناسی و رفتاری، زمانی که اتفاقی بر علیه خواسته شخص بیافتد یا هر چه تلاش می کند به هدف مورد نظر خود نرسد، در مسیر هجمه بحران های زیادی قرار می گیرد که کنترل کردن آن ها در اراده او نیست. به همین دلیل دچار نوعی استیصال و ناامیدی می شود که برای رهایی از این وضعیت به دامن عصبانیت و پرخاشگری چنگ می زند.همچنین هر تصمیمی که گرفته می شود با متغیرهای قابل کنترل و غیر قابل کنترل روبه رو است. اگر متغیری که انتظار می رود قابل کنترل است بنا به دلایل غیرواقعی، از کنترل خارج شود، باعث عصبانیت شخص می شود. پس قابل دسترس کردن اهداف و هموار کردن مسیر رسیدن به آن یکی از راهکارهای کاهش عصبانیت در افراد است. یعنی شرایط و اوضاع و احوال به گونه ای نباشد که طرف هر چه دوندگی می کند کمتر به هدف نزدیک شود.

 

موضوع دیگری که باعث عصبانیت انسان می شود بی اعتمادی است و شرایط ایجاد این بی اعتمادی زمانی فراهم می شود که افراد یک جامعه از دایره های اخلاقی صداقت، امانت، ثبات، دیانت و رقابت سالم دور می شوند. به این معنا که شخصی که فرد مخاطب را صادق یا رازدار و امانت دار مادی و معنوی یا ثابت قدم در رفتار وگفتار نمی بیند، کم کم دچار بی اعتمادی شده و در واکنش به مسایل، پرخاشگر و عصبانی می شود. حال وقتی آموزه های زندگی به گونه ای آموخته شود که هر قدمی در راه رضای خدا برداشته شود، تولید اعتماد می کند و از عصبانیت می کاهد.وقتی هدف شخص با توانایی او همگن نباشد هم عصبانیت به وجود می آورد که نیاز به آموزش برای اتکا به توانایی های موجود و اشاعه فرهنگ هدفگذاری درست را دوبرابر کرده است.

تعیین واقعی میزان سنجش عصبانیت افراد در جامعه باید با در نظر گرفتن فرهنگ و عرف صورت گیرد تا نتیجه متناسب و درستی ارایه دهد و نمی توان بر اساس تحقیق موسسه گالوپ قضاوت کرد اما دلیل نمی شود که موضوع پرخاشگری و عصبانیت و ارایه راهکارهای کاهش آن فراموش شود.به طور کلی عصبانیت عوامل گوناگونی مانند حسادت، کم حوصلگی، خودکم بینی، منفی بافی، عدم اعتماد به نفس و بسیاری موارد دیگر دارد که باعث شده ایرانیان با خود هم نامهربان باشند و از آغاز روز، چشم به مسایل منفی بازکرده و این مساله را در سطح جامعه تسری دهند.دلیل ریشه ای عصبانیت به تربیت خانوادگی بازمی گردد یعنی زمانی که در جامعه، با تنبیه بدنی بخواهند کودکی را تربیت کنند این مساله موروثی به نسل های بعد هم کشیده می شود غافل از این که با امر و نهی انسان ها رشد پیدا نمی کنند و این رفتارهای پرخاشگرانه یکی از دلایل توسعه نیافتگی می شود. در درون خانواده هنوز نیاموخته ایم که با لحن مناسب تر با فرزندان برخورد کنیم تا او، نسل بعدی را هم خوب تربیت کند. حال آن که وقتی تربیت از پایه درست باشد نیازی نیست که در بزرگسالی کنترل و مهارت زندگی آموخته شود.

در نتیجه، راهکارکنترل و مهار عصبانیت، نخست دور کردن نامهربانی از خود، خانواده و فرزندان و گفت و گوی مسالمت آمیز با زبان ملایم، عقل سلیم و روحیه قوی است. سپس ارزش و احترام قایل شدن هر شخص به خود است که موجب آرامش و آسایش شده و زندگی مطلوب تری را رقم می زند.برای رسیدن به این آموزش ها، نقش رسانه را نباید از یاد برد اما متاسفانه برخی رسانه های ما در فیلم ها، سریال ها و بیان اخبار اشاعه دهنده پرخاشگری هستند. غافل از این که وقتی کلمات و حرکات نامربوط تکرار شود موجب عادی سازی خشونت و پرخاشگری در جامعه می شود. بنابراین باید با بازنگری در برنامه های رسانه ها، بر مهارت های زندگی و این موضوع که فرهنگ ایرانی بر ادب و نزاکت و اعتماد استوار است، تاکید شود.حتی گاهی عصبانیت و خشم ما آنقدر ممتد و ریشه ای است که باور نمی کنیم ممکن است این رفتار ما غلط و غیر عادی باشد. در این زمان مشاوره، تنها راه تشخیص علت خشم و ارایه راه هایی برای کنترل آن است.