فرصت‌ها و تهدیدهای فراروی اقتصاد ایران

گروه اقتصادی_رسانه‌ها: حمید آذرمند کارشناس اقتصادی در یادداشتی در ماهنامه آینده نگر درباره تهدیدهای اقتصاد ایران در سال 97 نوشت: از جمله مهمترین تهدیدهای اقتصاد ایران در سـال 97، ناپایداری بودجه دولت و احتمال افزایش کسری بودجه در سال آینده است. آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد کسـری تراز عملیاتی و سرمایه ای دولت در هشت ماه نخست سال 1396 ،به رقم 40 هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به زمان مشابه سال قبل حدود 65 درصد رشد اسمی داشته است. با توجه به وضعیت مالی دولت، دور از انتظار نیست که این کسری در سال 97 نیز تداوم یابد.ناپایداری بودجه دولت، عوارضی مانند بی ثباتی اقتصاد کلان، افزایش بدهی های دولت و کاهش پرداخترهای عمرانی دولت را به دنبال خواهد داشت.دومین تهدید اقتصاد ایران، روند کند سرمایه گذاری و نرخ پایین رشد موجودی سرمایه خالص در اقتصاد ایران است. این مسئله مانع دستیابی به رشد اقتصادی بالا و درنهایت منجر به افزایش نرخ بیکاری و کاهش درآمد سرانه خواهد شد.

اقتصاد ایران به جهش سرمایه گذاری نیاز دارد که آن هم مستلزم رفع انحصارات، افزایش نقش بخش خصوصی در اقتصاد، رفع موانع سرمایه  گذاری خارجی، بهبود محیط کسبوکار، توسعه بازار سرمایه و تنوع ابزارهای تأمین مالی و ثبات اقتصاد کلان است.مســئله دیگری که اقتصاد ایران را تهدید می  کند بهرهوری پایین در اقتصاد کشور است. این مسئله موجب کاهش رقابت پذیری بنگاهها و به تبع آن کل اقتصاد شده است. اقتصاد ایران به طور تاریخی با مسئله سهم پایین بهره وری در رشد اقتصادی مواجه بوده است و همین مسئله موجب ناپایداری رشد اقتصادی و وابستگی رشد به تشکیل سرمایه ثابت بوده است.دستیابی به رشد اقتصادی پایدار به طورجدی مستلزم افزایش سهم بهره وری در رشد اقتصادی است. افزایش بهره وری نیز مستلزم فراهم شدن شرایطی مانند ثبات اقتصاد کلان، فراهم شدن شرایط رقابت در اقتصاد، رفع انحصارات، کاهش موانع تجاری، افزایش تحقیق و توسعه، انتقال فناوری و بهره گیری از صرفه های مقیاس است.عامل دیگری که اقتصاد ایران را در آینده مورد تهدید قرار خواهد داد، ناپایداری محیطزیست به  ویژه محدودیت منابع آب است. این مسئله نهتنها قید مهمی برای سیاستهای کشاورزی و برخی صنایع محسوب می شود، بلکه اهمیت این موضوع تا بدانجا است که حتی ممکن است راهبردهای کلان اقتصادی کشــور را نیز تحت تأثیر قرار دهد. لازم است، با توجه به اهمیت این موضوع، سیاستهای بخش کشاورزی مورد بازنگری و سیاست نرخ گذاری در بازار آب مورد تجدیدنظر قرار بگیرد.

 فرصت‌ها و مزیت‌های اقتصاد ایران
اقتصاد ایران مزیت ها و فرصت های فراوانی برای دسـتیابی به رشد اقتصادی پایدار و اشتغال زا دارد. البته بهره مندی از مزیت ها و فعال کردن ظرفیت ها، مسـتلزم اصلاح برخی سیاست ها و فراهم کردن ثبات اقتصاد کلان اسـت. در اینجا به برخی از مهمترین فرصتها و مزیت های اقتصاد ایران اشاره می  شود:فرصتهای سرمایه گذاری با توجه به افت شدید سرمایه گذاری طی یک دهه گذشته، فرصت های زیادی برای سرمایه گذاری و بازسازی توان تولید در بخش های مختلف اقتصادی وجود دارد. مهمترین فرصت های پیش روی اقتصاد ایران، به ویژه در افــق میان مدت، مزیت ها و فرصت های ســرمایه گذاری در بخش های معادن، صنایع معدنی، گردشــگری، حمل ونقل، انرژی های تجدید پذیر، طرح های صرفه جویی انرژی، صنایع خودرو و صنایع پتروشیمی است.

روابط خارجی
بهبود نسبی روابط خارجی، به ویژه با شرکای تجاری اروپایی، فرصتی است که می تواند در سال های آینده بر عملکرد اقتصادی کشور تأثیر مثبتی برجای گذارد. وضعیت فعلی روابط خارجی، در مقایســه با سالهای قبل از برجام، بهبود قابل توجهی یافته است؛ بااین  حال تا عادیسازی روابط با طیف گستردهای از شرکای تجاری و عضویت فعال ایران در سازمان های تجاری و اقتصادی بین المللی و منطقه ای، مسیری طولانی باقی است که باید طی شود.

 ثبات اقتصاد کلان
 اقتصاد کلان ایران در مقایسه با شرایط بی ثبات و متزلزل سالهای 91 و 92 ،در حال حاضر از ثبات نسبی برخوردار است. این ثبات نسبی می  تواند فرصت مناسبی برای جذب سرمایه گذاری و برنامه ریزی های بلندمدت تلقی شــود. ثبات اقتصادی فعلی، مهمترین دستاورد اقتصادی دولت یازدهم و دوازدهم است و باید با جدیت تمام، از این دستاورد مهم صیانت شود