«شمسالعماره» در کاخ گلستان را میتوان یکی از نمونههای بارز مکانی دانست که به واسطه قدمت و نوع کاربری که در گذشته داشته، اکنون باید برای هر کاری که قرار است در آن انجام شود با برنامهریزی عمل کرد، چه برسد به حضور مسافران و گردشگران در این بنای تاریخی.خوشبختانه تا کنون رؤسای مختلف این مجموعه جهانی به این فکر بودهاند و اجازه حضور گردشگران در طبقات بالایی این عمارت تاریخی را که امروزه از شاخصترین بناهای کاخ گلستان و برجستهترین ساختمان ضلع شرقی این مجموعهی جهانی است، ندادهاند.هر چند درهای دیگر بناهای تاریخی این مجموعه جهانی برای حضور گردشگران در نوروز به عنوان یکی از پایلوتهای نوروزگاه روی مسافران نوروزی باز بوده و هست، حتی در روزهای پایانی تعطیلات زمان بازدید از این بنای تاریخی تا ساعت ۲۱ افزایش پیدا کرده است.
مسعود نصرتی، مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان نخست از مسافران نوروزی و گردشگران درخواست میکند تا در زمان بازدید از مجموعهها و بناهای تاریخی نسبت به حفاظت از این بناها توجه داشته باشند و ادامه میدهد: در دو دهه اخیر مردم علاقمندی و توجه بیشتری نسبت به میراث فرهنگی داشتهاند و هر سال که جلوتر میرویم آمار ورودی به بناهای تاریخی نسبت به سالهای گذشته بیشتر میشود، حتی ورودیهای داخلی از سه هزار نفر به شش هزار نفر رسیده است بنابراین باید نسبت به حفاظت از بناهای تاریخی توجه داشت.
تعداد بازدید کنندگان بیشتر از ظرفیت بناهای تاریخی است
او با بیان اینکه قطعا مردم میدانند مکانهای تاریخی مانند "کاخ گلستان"، عمارت "عالیقاپو" یا "باغچه جوق" ماکو، ازابتدا با هدف موزه ساخته نشدهاند و از ابتدا به عنوان ارگ یا کاخ سلطنتی و تشریفاتی مورد استفاده بودهاند و اکنون تبدیل به کاخ موزه شدهاند، تاکید میکند: واقعیت این است که تعداد بازدید کنندگان ما بیش از ظرفیت ماست.وی با اشاره به استقبال مسئولان میراث فرهنگی از ظرفیت ایجاد شده برای بناهای تاریخی، ادامه میدهد: اما برخی از بناهای تاریخی مانند "شمسالعماره" اگر به روی مردم باز شود با تردد روی پلههای این کاخ و رفتوبرگشت از یک مسیر، قطعا طبقات دچار مشکل میشوند. حتی باید رفت و برگشت از این کاخ در مسیرهای متفاوتی باشد، تا کمترین آسیب به آن وارد شود و از سوی دیگر باید ظرفیت محدودی را برای چنین بناهایی در نظر گرفت.
در ماه ۵۰ نفر میتوانند شمسالعماره را ببینند
مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان با تاکید بر آماده کردن هر ۱۴ کاخ موزه کاخ گلستان و ایجاد مسیرهای رفت و برگشت از برخی بناها مانند "تختمرمر" با هدف آسانتر شدن بازدیدها و وارد شدن آسیب کمتر به این بناها، به لزوم انجام یکسری اقدامات مرمتی و استحکام بخشی برای بنایی تاریخی مانند "شمسالعماره" اشاره میکند و توضیح میدهد: در شرایطی میتوانیم به باز کردن ورودی این بنای ارزشمند در کاخ گلستان فکر کنیم که تعداد محدودی را بپذیریم و پذیرش آن از طریق ثبتنام از گذشته باشد. مثلا در یک سایت مخصوص اعلام شود که علاقهمندان از طریق ثبتنام و اعلام زمان مشخص بازدید از این بنای تاریخی میتوانند وارد شمسالعماره شوند.به گفتهی وی در بهترین حالت میتوان اجازه داد تا در ماه ۵۰ نفر از طبقات بالایی کاخ شمس العماره دیدن کنند.
نصرتی با این وجود ادامه میدهد: در حال حاضر شمسالعماره نیازمند مرمت است و اکنون نمیتوان برای آن کاری انجام داد، بعد از پایان مرمت میتوانیم در مورد بازدید به صورت ظرفیت محدود فکر و برنامهریزی کنیم.نزدیک بود درب تالار عاج را بشکنند.رئیس کاخ گلستان با اشاره به یکی از زمانهای پربازدید نوروزی از تالار «سلام» در مجموعه کاخ گلستان ادامه میدهد: در برخی مواقع بازدیدهایی که از تالار «سلام» انجام میشد، جمعیت آنقدر زیاد بود که نزدیک بود "در تالار عاج" بشکند، بنابراین مجبور به بستن در آن شدیم تا آسیبی وارد نشود.
نمیتوانیم به مردم بگوئیم به موزه نیایید، اما ...
او تاکید میکند: مردم باید بدانند که این موزه برای آیندگان نیز هست. این نوع بناها برای استفادهی موزهای ساخته نشدهاند. ما نمیتوانیم به مردم بگوئیم به موزه نیایید، اما واقعیت این است که باید مراعات و امنیتِ حفاظت موزهای در اولویت قرارگیرد، بیشتر بناهای موزهای نمیتوانند جمعیتی حدود سه یا چهار هزار نفر را در خود جای دهند.نصرتی با این وجود با بیان اینکه مگر چند سال است اداره موزهها یا سازمان میراث فرهنگی شده است؟ تاکید میکند: در این سالها مردم خود بناها را حفظ کردهاند تختجمشید یا مسجد شیخ لطفالله را حفظ کردهاند، از این به بعد نیز همین خواهد بود، فقط باید قدری توجه بیشتری به حفاظت از بناهای تاریخی داشته باشند.
در چهار روز ۱۲۵ هزار نفر به کاخ گلستان رفتند
به گفتهی مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان؛ از ابتدای فروردین تا چهارم این ماه؛ بیش از ۱۲۵ هزار نفر گردشگر داخلی و خارجی از مجموعه کاخ گلستان دیدن کردهاند.او ادامه میدهد: براساس آمار ورودی به محوطه کاخ گلستان؛ در روز نخست فروردین سه هزار و ۷۷۲ نفر بازدیدکننده، در روز دو هفت هزار و ۴۳۲ نفر، در روز سوم هفت هزار و ۳۵۸ نفر و روز چهارم هشت هزار و ۳۸۷ نفر وارد این محوطهی جهانی شدهاند.وی حتی به تعداد بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی از ۱۴ بنای کاخ گلستان اشاره میکند و میگوید: در روز نخست ۱۶ هزار و ۴۲۶ نفر، روز دوم ۳۱ هزار و ۱۴۷ نفر، روز سوم ۳۲ هزار و ۲۷۵ نفر و روز چهارم ۴۵ هزار و ۲۰۳ نفر از کاخ موزههای گلستان دیدن کردهاند.
از نوروزگاه در کاخ گلستان و بازدید روزانه در نوروز تا ساعت ۲۱
نصرتی هم چنین در مورد فعالیت کاخ گلستان در نوروز به عنوان یکی از پایلوت های نوروزگاهی استان تهران، اظهار کرد: نوروزگاه برنامهی نوروزیاش را در قالب یک طرح مشارکتی با اداره کل میراث فرهنگی استان تهران برگزار میکند، البته برنامههایی که در این طرح برگزار میشوند قطعا باید در شأن فضای تاریخی و جهانی کاخ گلستان باشد.به گفتهی وی نوروزگاه کاخ گلستان از دوم تا ۱۲ فروردین ۹۷ هر روز از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در فضای باز کاخ گلستان انجام میشود.او ادامه میدهد: با دستور رئیس سازمان میراث فرهنگی از پنجم فروردین زمان بازدید از این مجموعه جهانی افزایش پیدا کرد و هر روز از ۹ صبح تا ۹ شب امکان بازدید از این بنای تاریخی فراهم است، اما فروش بلیت برای ورود به مجموعه تا هشت شب انجام میشود.وی اضافه میکند: روزهای چهارشنبه تا شنبه (۸ تا ۱۱ فروردین) برنامههای جانبی مانند نمایشی، موسیقی و آئینی در کاخ گلستان اجرا میشود.
اگر شرایط محیا شود، شبی با موزه هم برگزار میکنیم
مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان در ادامه در مورد احتمال برگزاری شبی با موزه در کاخ گلستان میگوید: اگر بستر آن اماده شود و با دستگاههای دیگر بتوانیم تعامل برقرار کنیم، میتوانیم این کار را انجام دهیم.او با این وجود ادامه میدهد: با توجه به وسیع بودن این مجموعه جهانی هنوز شرایط برگزاری چنین طرحی به طور کامل مهیا نیست، باید این طرح برای اجرائی شدن مورد بررسی دقیقتر انجام شود. اما در حال بررسی برگزاری این طرح هستیم تا کاخ گلستان نیز بتواند چنین طرحی را اجرائی کند.