کاهش اثرات جانبی داروها با فناوری جدید

مولکول های دست سان انواعی از مولکول ها هستند که تقریبا به طور کامل شبیه به یکدیگرند و تعداد اتم ها در آن ها یکسان است، اما تصویر آیینه ای یکدیگر هستند. ساده ترین مثال دست‌سانی دست‌های انسان هستند که در ظاهر متقارن و یکسان بوده اما در واقع تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. تفاوت های ناشی از مفهوم دست سانی در ساختار مولکول های مورد استفاده در داروها در دهه 1950 میلادی در پی تولید یک داروی ضدتهوع برای زنان باردار شناسایی شد.این دارو که تالینومید نام داشت و یک داروی دست سان بود که ساختار دست راست آن حالت تهوع را در زنان باردار از بین می برد اما ساختار دست چپ آن موجب بروز بدشکلی های ترسناک در نوزادان می شد. عدم توجه شرکت داروسازی به این ویژگی موجب بروز فاجعه شد. اکنون محققان با استفاده از آهنرباها راهکاری را برای تشخیص دست سانی مولکول ها ابداع کردند.

در این شیوه مولکول های دست سان با سطح آهن ربا تعامل داشته و بر اساس دست چپ یا راست بودن، جهت گیری می کنند. در واقع مولکول های چپ دست با یک قطب و مولکول های راست دست با قطب دیگر آهنربا به خوبی تعامل دارند.با وجود این که بسیاری از داروهای پرمصرف مانند رتالین و سیپرامیل بر اساس دست سانی مولکول ها تولید و فروخته می شوند، بسیاری از داروهای ژنریک که با ساختار شیمیایی مشابه داروهای دارای نام تجاری و توسط شرکت های متفرقه تولید می شوند، فاقد این ویژگی هستند. در حال حاضر با وجود دستورالعمل سازمان غذا و دارو در خصوص تفکیک دست سانی داروها تنها 13 درصد از داروهای موجود در بازار با تفکیک دست سانی تولید و عرضه می شوند. تفکیک مولکول ها بر اساس دست سانی آن ها می تواند از بروز عوارض جانبی ناخواسته جلوگیری کند. اکنون محققان در تلاشند تا این فناوری را تجاری سازی کنند.