انتخابات ترکیه و آینده سیاسی اردوغان

این انتخابات آینده سیاسی رجب طیب اردوغان را تعیین خواهد کرد. قراربود این انتخابات اواخر سال ۲۰۱۹ انجام گیرد اما اردوغان به امید افزایش قدرت خواستار برگزاری زودهنگام آن شد. به گزارش بی.بی.سی طی پانزده سالی که رجب طیب اردوغان بر سرکاربوده است در تمام انتخابات رای آورده است؛ اما با توجه به شرایط بد اقتصادی ترکیه در این انتخابات با احزاب مخالف بسیار قدرتمندی روبروست. رجب طیب اردوغان با پشتوانه حزب حاکم اسلام‌گرای «عدالت و توسعه»، از زمان پایه‌گذاری ترکیه مدرن تاکنون بیش از هرکس دیگری باعث تغییر در کشورش شده است. اردوغان شخصیت بحث‌انگیزی است که بعد از کودتای نافرجام ۲۰۱۶ اقدام به تحکیم پایه‌های قدرت خود کرد. از آن زمان تاکنون ترکیه در وضعیت اضطراری قرارداشته است.

تحت مقررات وضعیت اضطراری ۱۰۷ هزار کارمند دولت و سرباز اخراج و بیش از ۵۰ هزار نفرزندانی شده‌اند که از ماه ژوئیه سال ۲۰۱۶ تاکنون منتظر محاکمه هستند. رجب طیب اردوغان بعد از دو دوره که نخست‌وزیری ترکیه را عهده دار بود در اولین انتخابات ریاست جمهوری کشورش پس از سال ۲۰۱۴ به این سمت انتخاب شد که تصور می‌رفت یک نقش تشریفاتی باشد. اما ۵۱ درصد مردم ترکیه در رفراندم آوریل سال ۲۰۱۷ اصلاحاتی درقانون اساسی را پذیرفتند که به رئیس جمهور قدرت بیشتری تفویض کرده است از جمله: رئیس جمهور قدرت تعیین و عزل مقامات بلندپایه دولت از جمله وزرا و معاون ریاست جمهوری را دارد. رئیس جمهور دارای قدرت دخالت در نظام قضایی کشور است. رئیس جمهور دارای اختیار برقراری وضعیت فوق‌العاده در کشور است. علاوه براین اختیارات تازه براساس اصلاح قانون اساسی پست نخست‌وزیری هم حذف شده است.

بعضی از منتقدان دولت ترکیه بر این باورند که رئیس جمهور جدید دارای قدرت بیش از حد خواهد بود زیرا در ترکیه برخلاف روسای جمهور فرانسه و آمریکا رئیس جمهور یک نهاد نظارتی برای ایجاد موازنه ندارد. برای تصدی مقام ریاست جمهوری شش نامزد در این انتخابات رقابت می‌کنند، اگر یکی از آن ها بیش از ۵۰ درصد آرا را به دست آورد می‌تواند مقام ریاست جمهوری را از آن خود کند. در غیر این صورت انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد که تاریخ برگزاری آن هشتم ماه ژوئیه تعیین شده است. رجب طیب اردوغان براین باور است که می‌تواند در دور اول به پیروزی برسد. اما رقیب اصلی او محرم اینجه از حزب مردم جمهوری خواه (CHP) مبارزه انتخاباتی موفقیت آمیزی داشته است و می‌تواند رقیب خطرناکی برای اردوغان به شمار آید.

مردم ترکیه هم‌زمان در انتخابات پارلمانی هم شرکت می‌کنند که می تواند تاثیر بسزایی بر دور دوم انتخابات ریاست جمهوری داشته باشد. اگر در انتخابات پارلمانی روز یکشنبه اردوغان بتواند ۶۰۰ کرسی حزب خود در مجلس را حفظ کند، می‌تواند در موقعیت محکم‌تری قرار بگیرد در غیر این صورت وجهه اردوغان به شدت لطمه خواهد دید که می‌تواند در نتیجه انتخابات تاثیر داشته باشد. ترک‌های خارج از کشور می‌توانند نقش تعیین کننده‌ای داشته باشند. نتیجه انتخابات همچنین به آرای حزب دموکراتیک خلق (HDP) که از پشتیبانی کردها برخوردار است بستگی خواهد داشت. این حزب باید ۱۰ درصد آرای ملی را به خود اختصاص دهد.

اگر آرای حزب دموکراتیک خلق کمتر از ۱۰ درصد باشد نمی‌تواند تحت نظام اختصاص کرسی‌های پارلمانی موفق به اخذ کرسی در پارلمان شود؛ اما در صورت بدست آوردن ۱۰ درصد یا بیشتر آرا می‌تواند در پارلمان باقی بماند و بر سر اکثریت آرای حزب عدالت و توسعه رجب طیب اردوغان مشکل ایجاد کند. نتیجه انتخابات هرچه باشد برای آینده ترکیه حائز اهمیت بسیاری است. اگر اردوغان موفق به کسب آرای ریاست جمهوری شود و حزب او اکثریت خود درپارلمان ترکیه را حفظ کند، در تحکیم قدرت خود موفق خواهد شد. اما اگر در هر دو انتخابات موفق نشود چشم‌انداز سیاسی ترکیه کاملا دگرگون خواهد شد و اگر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری با اکثریت پارلمانی تفاوت داشته باشد برای سال‌ها ترکیه دچار بی ثباتی سیاسی خواهد شد. شهروندان ترک مقیم خارج که از مجموع آرای کل ۵۹ میلیون دارای سه میلیون رای هستند، قبلا رای خود را به صندوق‌های ریخته‌اند.