صنعت دارو در انتظار ارز دولتی

همین چند هفته پیش بود که سیدمهدی سجادی، دبیر انجمن داروسازان ایران اعلام کرد که تفاوت نرخ ارز در تامین اقلام دارویی سفارشی، وقفه ایجاد کرده است.اما اکنون نه تفاوت نرخ ارز بلکه موضوع تخصیص و تأمین ارز در کانون توجه حوزه دارو قرار گرفته است. غلامرضا اصغری، رئیس سازمان غذا و دارو گفته است که ارز 4200 تومانی در اختیار تامین کنندگان دارو و تجهیزات پزشکی قرار گرفته است و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد اما از سوی دیگر گلایه بسیاری از شرکت های دارویی این است که چرا ارزی به آنان داده نشده است.بی شک بخشی از بازار دارویی به طور مستقیم وابسته به ارز است؛ داروهای وارداتی را که باید با ارز از خارج تامین کرد و تامین مواد اولیه نیمی از داروهای تولید داخل به ارز نیاز دارد.روشن است که هرگونه اختلال در زنجیره تامین ارز برای تولیدکنندگان و واردکنندگان دارو، کشور را با کمبودهای دارویی رو به رو می کند.

* ارز نداریم
آسیه سماواتی یکی از واردکنندگان دارو که به دنبال ثبت سفارش خود به دنبال دارو است، در این باره به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: طی جلسه ای چند هفته پیش با نمایندگان بانک مرکزی، سندیکای تولید کنندگان دارو، اتحادیه ها و شرکت های دارویی، اعلام شد که وضعیت بازار دارو، مطلوب نیست و ممکن است بدتر شود چون ارز نداریم اما دارو اولویت اول تخصیص ارز خواهد بود و ارز قبل از هرچیز به دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص خواهد یافت. وی می افزاید: از اول خرداد تاکنون پنج ثبت سفارش مواد اولیه دارویی داشتیم و منتظر تخصیص ارز بودیم تا بانک عامل، درخواست ما را به بانک مرکزی ارسال کند که این روند طی شد.وی خاطرنشان می کند: اختصاص ارز برای دارو در دو قالب «طرح ارز بانکی» و «طرح نیما» انجام می شود؛ ادعا می شود که هر دو ارز با قیمت چهار هزار و 200 تومان است؛ ارز در طرح ارز بانکی زودتر محقق می شود اما ارز طرح نیمایی از طریق فروش ارز پتروشیمی به دست می آید که هنوز ارزی از این طریق دریافت نشده است.وی تصریح می کند: ارز 4200 تومانی فقط تا اول هفته خرداد تخصیص داده شد بعد از آن به هیچ شرکتی ارز ندادند و فقط درخواست جمع کردند اما خروجی نداشت.این واردکننده دارو اضافه می کند: برای خرید دارو و مواد اولیه تولید دارو با توجه به شرایط فعلی ایران، تا پول در حساب شرکت تامین کننده دارو نرود، اعتماد نمی کند و دارو را نمی دهد.سماواتی تاکید می کند: در مواردی یا ارز مورد نیاز را تخصیص نمی دهند یا اینکه خیلی دیر اختصاص می دهند. یکی از صاحبان شرکت دارویی که هفته پیش به او ارز دارویی تعلق گرفته است بدون هماهنگی به او اطلاع داده شده که کالای او در اولویت دوم قرار گرفته و ارز آن ارز نیمایی است.

او می افزاید: ارز بانکی زودتر تامین می شود اما ارز نیمایی در صف و نوبت قرار می گیرد چون از طریق فروش صادرات تامین می شود. طرف صادرات هم می گوید، صادرات با چهار هزار و 200 تومان نرخ ارز، نمی ارزد. این واردکننده دارو می گوید: صادرکنندگان تحت فشار گذاشته شده اند که ارز خود را بفروشند اما ممکن است از یک هفته تا دو ماه طول بکشد و طی این مدت کارمزد آن ممکن است از یک درصد به سه درصد افزایش یابد درحالی که ما زمان نداریم چون ابتدای خرداد ثبت سفارش کردیم و قرار است شهریور آن را به کارخانه های داروسازی تحویل دهیم؛ اگر ارزی به من نرسد معامله ای انجام نخواهد شد و تعهدی که به مشتری دارم می ماند.سماواتی اضافه می کند: اما این همه ماجرا نیست؛ شرکتی که من از آن جنس خریده ام اگر به موقع پول او را ندهم نیز دیگر به من اعتماد نمی کند و جنس نمی فروشد.به گفته وی، در این بین معامله دیگری نیز در جریان است. شنیده ها حاکی از آن است که فردی در بانک مرکزی برای هر دلار، 500 تومان بیشتر می گیرد تا زمان تخصیص ار زودتر شود. این واردکننده دارو ادامه می دهد: یک شرکت معتبر با سابقه 30 ساله نیز ادعا کرده که اگر سقف معاملات به 500 میلیون تومان برسد و در یک بانک حساب داشته باشد، برای هر دلار 280 تومان می گیرد و یک روزه تخصیص ارز را انجام می دهد.گویا سر شیر فلکه ارز نشسته اند. این فردی که در یک شرکت معتبر چنین ادعایی می کند چگونه به فهرست شرکت های واردکننده دارویی دست یافته و با آنان تماس می گیرد.وی یادآور شد: از سوی دیگر ملاقات با مسئولان بانک مرکزی برای دست اندرکاران حوزه واردات دارو اصلا میسر نیست.

*500 میلیون دلار به حوزه دارو اختصاص می یابد
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: روند تخصیص ارز با پیگیری سازمان غذا و دارو و مصوبات ستاد ویژه اقتصادی دولتی تسریع و تسهیل شده است.وی می افزاید: حتی با پیگیری های سازمان غذا و دارو بوروکراسی اداری برای تخصیص ارز دارویی و حتی ترخیص گمرکی، گشایش اعتبار و ثبت سفارش کاهش یافته است.وی تصریح می کند: تخصیص ارز برای دارو تا 3.5 میلیارد دلار قطعی شده است که 300 میلیون دلار آن ثبت شده و 500 میلیون دلار دیگر در حال تخصیص و گشایش اعتبار است.سخنگوی سازمان غذا و دارو می گوید: شرکت های مجاز می توانند برای تسریع در تخصیص ارز، ثبت سفارش های خود را انجام دهند. می خواهیم در همین ماه های ابتدایی سال، ذخیره دارویی یک سال کشور را وارد کنیم که دیگر نیازی نداشته باشیم به نیمه دوم سال برسیم. وضعیت «نرمال و بهینه» است.وی درباره ارز نیمایی برای دارو نیز می گوید: ارز نیمایی به دارو نمی دهیم و ارز دولتی چهار هزار و 200 تومانی برای دارو در نظر گرفته شده است.جهانپور در عین حال تصریح می کند: ما ارز نداریم که به شرکت های دارویی بدهیم و این کار را بانک مرکزی می کند اما معرفی و صدور مجوز از سوی سازمان غذا و دارو انجام می گیرد که در اولین فرصت ممکن به آنها اختصاص داده می شود.

* عدم همکلامی بانک مرکزی و صنعت دارو
عباس کبریایی زاده، عضو هیات مدیره صاحبان صنایع داروهای انسانی نیز می گوید: بانک مرکزی ثبات ندارد، اولا دارو حدود هشت تا 9 هزار نوع کالای مختلف از یک ماده اولیه حلال تا مواد موثره دارویی را در برمی گیرد و برخی افراد در بانک برای گروه های مختلف دارویی، تصمیم گیری می کنند و توجه نمی کنند که دارو یک «بسته ویژه» است. وی افزود: صنعت دارو کشور با بانک مرکزی دچار مشکل عدم همکلامی است و بانک مرکزی هر سه تا چهار ماه یک مشکل برای صنعت دارو ایجاد می کند و بعد متوجه می شود که اشتباه کرده است.وی تصریح کرد: شرکت های تولید دارو، 97 درصد نیاز داخلی کشور را تامین می کنند اما از اول سال تاکنون نتوانسته ارز مورد نیاز خود را بگیرد. شاید با رابطه به برخی ها ارز داده شده است؛ استانداردهای بانکی برای تخصیص ارز به شرکت های دارویی، عادلانه نیست و اکنون با مشکلات جدی مواجه شدیم که کمبودهای دارویی موجود در بازار ناشی از این مسائل است.عضو هیات مدیره سندیکای صاحبان داروهای انسانی گفت: مقصر اصلی کمبودهای دارویی، بانک مرکزی است که کارشناسان ناشی و مسئولیت ناپذیر آن را ایجاد کرده اند.

کبریایی زاده این پرسش را مطرح کرد که مردم چندبار باید چوب ندانم کاری های مدیران نالایق را بخورند. در تمام دوران ریاست جمهوری های پیشین، بحران ارزی را تجربه کردیم چرا باید دوباره آن را تجربه کنیم. برخی شب ها به خاطر فکر کردن به حال بیماران، حالم بد می شود.وی درباره اینکه ارز دارویی به شرکت ها اختصاص داده شده است، گفت: واقعیت را باید از شرکت های دارویی پرسید. تخصیص ارز روی کاغذ فایده ندارد. هنگامی که به تامین کنندگان دارو، ارزی داده نشده یعنی هیچ کاری صورت نگرفته است.گاهی به شرکتی، ارزی تخصیص داده نشده و هنگامی که می گویند چرا ارز داده نشده، معلوم می شود که بانک بابت کارمزد تخصیص ارز ندارد.عضو هیات مدیره سندیکای صاحبان داروهای انسانی گفت: من در حوزه تخصیص ارز به دارو چیزی جز کارشکنی نمی بینم و نسبت به آینده آن بدبین هستم؛ به نظر می رسد دست هایی در کار است که مشکل ایجاد کند.کبریایی زاده تصریح کرد: از ابتدای امسال کمتر از 100 میلیون دلار به صنعت دارو ارز اختصاص داده شده است.تولیدکنندگان دارو که 97 درصد نیاز کشور را تامین می کنند، کل ارز مورد نیاز صنعت دارو 800 میلیون دلار است در حالی که واردات دارو که 3 درصد نیاز کشور را تشکیل می دهد، 1.1 میلیارد دلار مصرف ارز دارد.