بازی دو سر باخت دلالان در بازار برنج

بر اساس تصمیم شورای اقتصاد نرخ خرید تضمینی هر کیلوگرم برنج طارم محلی مازندران ٩ هزار و ٨٢٨ تومان ، برنج شیرودی پنج هزار و ٨٨6 تومان و رقم ندا و نعمت کیلویی پنج هزار و ٢٢٨ تومان تعیین شده است .برنج طارم محلی مازندران که ارقامی چون هاشمی ، صدری و دم سیاه را شامل می شود ، برنج کم محصول و کیفی استان است ولی برنج شیرودی ، ندا و نعمت از ارقام پرمحصول هستند.بررسی میدانی نشان می دهد از آنجا که نرخ خرید تضمینی اصولا با هدف تعیین کارشناسی کف قیمت بازار انجام می شود ، سبب شده تا این روزها قیمت انواع برنج در بازار 500 تومان بیشتر از قیمت اعلام شده تضمینی خرید و فروش شود.پیشروی قیمت بازار فراتر از قیمت تضمینی اعلامی سبب شده تا بازی ' رکود سازی ' دلالان برای بازار برنج مازندران نه تنها به هدف نرسد ، بلکه آنان این روزها مجبورند برای استمرار حضور در بازار برنج ، این محصول را با قیمت بیشتر از نرخ تعیین شده شورای اقتصاد خریداری کنند .

این نخستین بار در تاریخ شالیکاری مازندران است که برای برنج این استان نرخ خرید تضمینی تعیین می شود تا علاوه بر حفظ تعادل قیمت در طول سال ، دغدغه برنجکاران را از هرگونه نوسان پس از برداشت از بین ببرد.قیمت برنج مازندران تا سال 93 و پیش از اجرای سیاست ممنوع کردن واردات در فصل برداشت ، همواره در اوج برداشتشالیزارها به پایین ترین حد خود می رسید به گونه ای که در بعضی از سال های دهه 80 کشاورزان محصولشان را به قیمت کمتر از هزینه تولید فروختند که تبعات آن فروش دهها هکتار شالیزاری و تغییر کاربری آنها بوده است .امسال 208 هزار هکتار از زمین های کشاورزی مازندران زیر کشت برنج رفت و برداشت شالی هم از اواخر ماه تیر آغاز شد و بسته به شرایط آب و هوایی مناطق مختلف تا پایان شهریور ادامه می یابد.بر اساس اعلام جهاد کشاورزی مازندران ، تا کنون حدود 90 هزار هکتار از زمین های شالیزاری استان برداشت و تمامی محصول روانه شالیکوبی ها شده است.بررسی های میدانی ایرنا از شالیکوبی های شهرستان های آمل و بابل نشان می دهد روزانه حدود 40 تا 50 تن شالی وارد شالیکوبی ها می شود اما شالیکاران بدون دغدغه محصول خود را وارد بازار می کنند تا بتوانند آن را بیشتر از قیمت تضمینی به خریداران که عمدتا تاجران شناخته شده هستند ، فروشند.

** شکاف برداشت مکانیزه جایی برای دلالان نداشت 
کارشناسان احتمال ورود دلالان به بازار برنج را در سال جاری به خاطر برداشت 95 درصدی سطح زیر کشت این محصول به صورت مکانیزه جدی ارزیابی می کردند.برداشت مکانیزه برنج با همه خوبی هایش ، با این پیامد منفی همراه است که کشاورز نمی تواند محصول برداشت شده را برای مدت طولانی در انبار نگهداری کند و مجبور است بلافاصله آن را به شالیکوبی انتقال داده و پس از خشک کردن به شیوه ماشینی ، تبدیل به برنج کرده و عرضه کند.در برداشت مکانیزه میزان رطوبت شالی بالاست در نتیجه ضریب ماندگاری آن بشدت کاهش می یابد در حالی که در برداشت دستی ، شالی پس از درو در صورت مساعد بودن هوا برای چند روز در شالیزار به صورت پخش شده باقی می ماند تا خوشه ها حسابی آفتابگیر شده و خشک شود و بعد از آن خرمنکوب می شود.کشاورزان در شیوه برداشت دستی ، این امکان را دارند تا شالی خود را برای مدت چند ماه در انبار نگهداری کرده و در فصلی که بازار با کمبود مواجه شده آن را به شالیکوبی برده و تبدیل به برنج کنند.

اگر چه نگهداری بلندمدت شالی مهم ترین مزیت برداشت دستی است ، ولی هزینه بر بودن این روش در کنار نیاز مالی کشاورز به فروش محصول همواره سبب می شد تا دلالان در همان فصل برداشت شالی و برنج را از کشاورز به قیمت پایین خریداری کنند .یکی از آگاهان به بازار برنج مازندران و سهامدار شالیکوبی در بابل روز گفت : در حال حاضر روزانه حدود 40 تن شالی با رطوبت 25درصد وارد شالیکوبی می شود.فتاح حسینی افزود : اگر چه کشاورز به دلیل برداشت مستقیم مجبور به تبدیل شالی به برنج سفید و عرضه است ، اماامسال با تعیین نرخ تضمینی دیگر نگرانی از قیمت بازار و فروش ندارد.وی گفت : در حال حاضر اگر چه به خاطر عرضه زیاد برنج ، خرید و فروش رونق زیادی ندارد ، اما این محصول با اعلام تعیین قیمت خرید تضمینی از سوی دولت ، دچار نوسانات قیمتی نیست.حسینی افزود : تا کنون چندین فقره معامله برنج با قیمت 10هزار و 400تومان نیز صورت گرفته است که این قیمت بیشتر از قیمت خرید تضمینی دولت است. 

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز گفت که قیمت تضمینی برنج برای کشاورزان قابل قبول بوده و اعلام این قیمت در راستای حمایت از کشاورزان برنجکار شمالی است.عزیزالله شهیدی فر با اعلام این که بیشتر از 85 هزار هکتار از شالیزارهای مازندران برداشت شد ، افزود : کشت ارقام پرمحصول برنج به دلیل کم‌آبی حدود 30 درصد کاهش داشته است.وی گفت : خرید ارقام محلی از 2 سال پیش به سبد خرید توافقی با قیمت تضمینی اضافه شد ولی همزمانی اجرای آن با برداشت برنج نوید بخش عزم دولت برای حمایت از تولید کالای ایرانی است.رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران هدف از خرید توافقی را تنظیم بازار عنوان کرد و گفت : دولت قیمت مناسبی را برای خرید توافقی برنج مشخص کرده است.وی ادامه داد : در حال حاضر قیمت برنج در بازار متعادل است و پنج مرکز خرید واقع درشهرستان های آمل ، فریدونکنار ، بابل ، ساری و نکا ازسیزدهم مرداد ماه آماده خرید محصول شالیکاران هستند.رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران همچنین وعده داد که با تاکید وزیر جهاد کشاورزی، بهای خرید برنج در اسرع وقت به حساب کشاورزان واریز می شود.